Phong vị Tết xưa nơi cung đình triều Nguyễn

Qua tài liệu lưu trữ cùng tư liệu, hình ảnh minh họa, triển lãm tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa, đồng thời cũng phần nào cho thấy sự gắn kết giữa Tết cung đình với Tết của muôn dân.

Dưới triều Nguyễn, Tết nguyên đán được coi là một trong những lễ tiết lớn nhất trong năm và cung đình đón Tết với nhiều nghi lễ long trọng.

Theo đó, việc chuẩn bị đón Tết trong hoàng cung được bắt đầu sớm, ngay từ mùng 1 tháng Chạp, bằng lễ ban lịch năm mới (Lễ Ban sóc), sau đó là nghi lễ thỉnh các vị tiên đế về "ăn Tết" với triều đình (Lễ Hợp hưởng), nghi thức biểu thị việc tạm ngưng công việc triều chính (Lễ Phong ấn); nghi lễ Tuế trừ, Trừ tịch, Lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới.

Ngày 30 Tết trong hoàng cung diễn ra với các nghi lễ thiêng liêng-Lễ Tuế trừ, Trừ tịch, lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới.

Ngày đầu năm mới, nhà vua đích thân đến cung hoàng mẫu làm lễ chúc mừng. Làm lễ xong, vua ngự ở điện Thái Hòa, bách quan dâng biểu mừng. Sau lễ mừng Tết, nhà vua ban yến, thưởng tết cho các hoàng thân, bá quan văn võ cũng như ban ân chiếu rộng khắp cho chúng dân.

Một bức ảnh tư liệu trưng bày tại triển lãm

Các nghi lễ đón Tết ở cung đình diễn ra long trọng, tưởng như khác xa với Tết cổ truyền trong dân gian nhưng thấp thoáng đâu đó, trong từng nghi tiết, trong tâm thức vẫn đề cao chữ Hiếu và trong sự tạm ngưng công việc để thưởng thức tiết xuân ấm áp… Người xem thấy có nhiều điều gần gũi với Tết dân gian, hòa trong nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Xuất phát từ tình trạng vật lý và yêu cầu bảo vệ an toàn tài liệu lưu trữ, Ban Tổ chức chỉ đưa ra trưng bày các phiên bản. Bản gốc hiện tài liệu đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước.

Triển lãm "Cung đình đón Tết" kéo dài tới hết ngày 23/2 tại Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Hà Nội.