Phụ nữ châu Phi 'gieo mầm' chiến lược sinh tồn giữa biến đổi khí hậu

Phụ nữ châu Phi tiên phong trong “cuộc chiến” chống biến đổi khí hậu

Tiên phong trong các giải pháp

Khi biến đổi khí hậu phá vỡ những lối sống đã được thiết lập và buộc các cộng đồng châu Phi phải suy nghĩ lại về cách họ phát triển và sinh tồn, bản năng thích nghi đã trỗi dậy. Tại khu vực Maiduguri của Nigeria, cô Hauwa Ibrahim, một bà mẹ 45 tuổi có 6 đứa con, nghĩ rằng mọi thứ đã mất hết khi lũ lụt nhấn chìm trang trại của gia đình cách đây 2 năm.

Cô ấy không đủ khả năng chờ đợi viện trợ. Vì vậy, cô ấy đã tham gia một hợp tác xã hướng dẫn cô cách trồng trọt trong bao tải - một kỹ thuật giúp đất luôn màu mỡ ngay cả khi nước khan hiếm.

"Chúng tôi từng trồng trọt theo cách mà tổ tiên mình đã làm mặc dù thời tiết ngày càng khó dự đoán. Khi lũ lụt xảy ra, thiên tai sẽ phá hủy mọi thứ. Chúng tôi đã chuyển sang trồng rau trong bao tải, nuôi dê và tiết kiệm tiền theo nhóm. Chúng tôi tồn tại được là nhờ làm việc cùng nhau và áp dụng các phương pháp mới", cô Hauwa nói.

Câu chuyện của cô phản ánh câu chuyện của hàng triệu phụ nữ trên khắp châu Phi, những người mặc dù bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu nhưng vẫn tiên phong trong các giải pháp để bảo vệ gia đình và cộng đồng của họ.

Nghiên cứu "Dẫn đầu con đường: Phụ nữ ứng phó với biến đổi khí hậu, tính di động và khả năng phục hồi ở châu Phi" của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và doanh nghiệp xã hội Samuel Hall ghi lại những nỗ lực của phụ nữ ở Somalia, Kenya và Nigeria trong ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ở Đông Bắc Kenya, Halima Adan, một người chăn nuôi, nhớ lại một đợt hạn hán đã xóa sổ đàn gia súc của gia đình cô.

Phụ nữ châu Phi tiên phong trong “cuộc chiến” chống biến đổi khí hậu

"Những người đàn ông đã rời đi để tìm đất chăn thả gia súc trong khi chúng tôi ở lại với những đứa trẻ. Chúng tôi không có sữa, không có thịt. Vì vậy, chúng tôi đã bắt đầu kinh doanh nhỏ, bán củi và làm hạt cườm. Bây giờ, chúng tôi còn có một nhóm tiết kiệm để mua hạt giống chống hạn", Halima Adan nói.

Còn Asha Ahmed, người trồng đậu và ngũ cốc ở Tanzania, mô tả cách phụ nữ trong cộng đồng của cô chuyển sang "làm vườn đô thị".

"Chúng tôi sử dụng các thùng chứa cũ để trồng rau. Chúng tôi không có đất nhưng chúng tôi vẫn làm được. Những người đàn ông từng nói rằng, làm nông là công việc của phụ nữ. Giờ đây, họ đã có cái nhìn khác, tích cực hơn, coi đó là việc phụ nữ cứu gia đình", cô nói.

Tiến sĩ Fatima Jibril, chuyên gia về thích ứng với biến đổi khí hậu tại Trung tâm Chính sách Khí hậu châu Phi, cho rằng đây không chỉ là giải pháp tạm thời.

"Những gì những người phụ nữ này đang làm là một trong những giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu một cách hiệu quả về chi phí và có thể mở rộng quy mô. Đó là sự đổi mới xuất phát từ nhu cầu có thể mang lại lợi ích cho hàng triệu người", bà nói.

Kenya và Somalia có các nhóm phụ nữ được tập hợp để đầu tư nguồn lực vào các loại cây trồng chịu hạn và nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, tạo ra nguồn thực phẩm đáng tin cậy hơn mặc dù lượng mưa ngày càng thất thường. Hoạt động chăn nuôi cũng được dịch chuyển từ gia súc lớn sang các loại gia súc nhỏ như dê và gia cầm- những loại gia súc cần ít nước hơn.

"Sau khi hạn hán giết chết đàn bò của chúng tôi, chúng tôi đã mua gà. Chúng không cần nhiều nước và chúng tôi có đủ trứng để bán", Naisiae Losokwan, một phụ nữ Maasai sống gần biên giới Kenya-Tanzania, cho biết.

Giáo sư James Kinyangi, Cố vấn cấp cao về khí hậu cho Kế hoạch kinh doanh thích ứng với biến đổi khí hậu châu Phi của Ngân hàng Thế giới, gọi quá trình chuyển đổi từ chăn nuôi gia súc sang gia cầm là "một ví dụ điển hình về khả năng thích ứng thành công với biến đổi khí hậu".

Kỹ năng xanh

Trước xu hướng dịch chuyển sang năng lượng tái tạo và tìm cách thích ứng với biến đổi khí hậu, nhiều lĩnh vực công việc mới đang được mở ra. Với khả năng tiếp cận các kỹ năng xanh, năng suất của phụ nữ trong nền kinh tế xanh có thể tăng gấp 3 lần.

Phát triển năng lượng mặt trời

Điều này đặc biệt đúng trong nông nghiệp, năng lượng, sản xuất và chế biến. Các hợp tác xã do phụ nữ điều hành ở Nigeria đã mở rộng sang thủ công mỹ nghệ và thương mại, trong khi các nhóm ở Kenya đang thử nghiệm các hệ thống tưới tiêu chạy bằng năng lượng mặt trời để duy trì hoạt động của các trang trại trong mùa khô.

Nhiều phụ nữ trong số này kết hợp kinh nghiệm truyền thống và công nghệ hiện đại trong các hệ thống cảnh báo sớm. Các mạng lưới cộng đồng hiện chia sẻ cảnh báo thời tiết qua chương trình phát thanh và điện thoại di động trong khi vẫn coi trọng các phương pháp dự báo dựa trên kinh nghiệm.

Khi sự thích nghi của phụ nữ chứng tỏ thành công, các vai trò giới truyền thống đang thay đổi. Phụ nữ trẻ được đào tạo về nông nghiệp thông minh thích ứng với khí hậu, trong khi nam giới ngày càng ủng hộ các sáng kiến kinh tế của phụ nữ.

Từ nông nghiệp đến thu gom nước và sử dụng năng lượng hộ gia đình, phụ nữ đi đầu trong việc tìm ra những cách sáng tạo để ứng phó với biến đổi khí hậu. Để phụ nữ có được các kỹ năng xanh này, Chính phủ và các đối tác phát triển phải thiết kế các chương trình bao gồm ưu tiên bình đẳng giới, đặc biệt là đối với phụ nữ nông thôn, khuyết tật và thiệt thòi.

Các nhà hoạch định chính sách phải đưa việc nâng cao kỹ năng xanh vào các chiến lược khí hậu quốc gia, cải cách giáo dục và kế hoạch việc làm.

Khi phụ nữ châu Phi có được các kỹ năng xanh, điều này sẽ thúc đẩy khả năng phục hồi của toàn bộ cộng đồng trước biến đổi khí hậu. Nó đẩy nhanh các cách thích ứng với biến đổi khí hậu và cũng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Việc thu hút nam giới vào hành trình hướng tới bình đẳng giới là rất quan trọng. Thay đổi các chuẩn mực xã hội và thúc đẩy trách nhiệm chung có nghĩa là toàn bộ cộng đồng sẽ được hưởng lợi.

Các nữ doanh nhân cũng có thể đang dẫn đầu trong hành động về khả năng phục hồi khí hậu ở châu Phi. Tinh thần kinh doanh của phụ nữ là "chìa khóa" cho kết quả phát triển ở châu Phi. Điều này là do doanh nghiệp của họ đóng góp rộng rãi vào hoạt động kinh tế.

Họ tích cực tham gia các chuỗi giá trị nông nghiệp và chế biến thực phẩm, thúc đẩy xuất khẩu. Thông qua các hợp tác xã và nhóm tiết kiệm, ở cấp địa phương, phụ nữ tạo ra các điểm tiếp cận tài chính và thị trường cho những người khác ở các khu vực chưa được tiếp cận đầy đủ.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ có nhiều khả năng sử dụng lợi nhuận kiếm được để giải quyết các nhu cầu thiết yếu của hộ gia đình. Còn các doanh nghiệp nhỏ tạo thành "xương sống" của hầu hết các nền kinh tế châu Phi. Họ tạo ra cơ hội việc làm và cung cấp hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.

Nguồn: TRT Afrika, theconversation.com

Nhu Thụy