Quảng Ngãi hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh ở Khu kinh tế Dung Quất

Nhận diện những thách thức

Khu Kinh tế Dung Quất với quy mô diện tích 45.332ha, là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực; trọng tâm là công nghiệp lọc hóa dầu, năng lượng, cơ khí, luyện kim và trung tâm logistics lớn của khu vực nhằm phát huy và khai thác hiệu quả cảng nước sâu Dung Quất, sân bay Chu Lai; là đầu mối vận chuyển hàng hóa và giao thương quốc tế quan trọng trong khu vực miền trung, Tây Nguyên.

Năm 2024, KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi đã có nhiều kết quả nổi bật, như thu hút đầu tư đạt khoảng 100 triệu USD; vốn thực hiện đạt khá gần 1,5 tỷ USD; thu ngân sách nhà nước trên địa bàn KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi ước đạt 24.240 tỷ đồng, chiếm 82% tổng thu ngân sách của tỉnh; giải quyết việc làm mới cho 6.050 lao động.

Chuyển đổi từ khu công nghiệp hiện hữu sang khu công nghiệp xanh, sinh thái, Phó trưởng ban Ban Quản lý KKT Dung Quất và KCN Quảng Ngãi nhận định việc này sẽ gặp nhiều khó khăn.

Trao đổi với Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn, ông Nguyễn Hải Trường, Phó trưởng ban Ban Quản lý KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi cho hay, việc chuyển đổi các khu công nghiệp thông thường sang khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp sinh thái là chìa khóa quan trọng hướng đến phát triển bền vững. Tuy nhiên, để hiện thực hóa những định hướng về tăng trưởng xanh ở KKT, KCN có những thách thức nhất định.

Ông Trường cho rằng, với định hướng phát triển KKT đa ngành, đa lĩnh vực, trong đó chú trọng phát triển các ngành công nghiệp nặng như lọc, hóa dầu, sản xuất thép, đóng tàu,… gắn với khai thác lợi thế của cảng nước sâu Dung Quất tuy đã mang lại tăng trưởng kinh tế và giá trị sản xuất công nghiệp nhưng đây là những ngành thâm dụng năng lượng, luôn là thách thức về môi trường.

Ngoài ra, việc chuyển đổi KCN hiện hữu sang KCN xanh, KCN sinh thái sẽ gặp khó khăn trong việc bố trí quỹ đất để phát triển cây xanh vì tỷ lệ lấp đầy của các KCN hiện hữu đã khá lớn. Hơn nữa một số KCN hiện nay vẫn chưa được quan tâm đầu tư hệ thống thu gom và trạm xử lý nước thải theo quy định của pháp luật về hạ tầng bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, việc thực hiện KCN xanh, KCN sinh thái cần vốn đầu tư lớn, trong khi đây lại là điểm yếu của doanh nghiệp, do đối tượng tham gia chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này khiến doanh nghiệp phải tính toán lợi nhuận một cách hợp lý.

Nhiều giải pháp để tăng trưởng xanh

Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, Phó trưởng Ban Quản lý KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi đã đưa ra nhiều giải pháp. Cụ thể, Ban quản lý đã và đang lập, trình cơ quan thẩm quyền phê duyệt các quy hoạch phân khu xây dựng các Khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ; theo đó phân bố không gian phát triển công nghiệp, đô thị, dịch vụ hợp lý; dành quỹ đất thích đáng để phát triển hệ thống cây xanh cảnh quan, cây xanh cách ly, hình thành các vùng đệm sinh thái giữa các khu công nghiệp, đô thị và khu du lịch… nhằm đảm bảo phát triển thuận tự nhiên, xanh và bền vững.

Cần ưu tiên nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng ở Khu kinh tế Dung Quất.

Đồng thời, tập trung huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trên địa bàn nhằm hướng đến khu kinh tế, khu công nghiệp sinh thái, theo hướng tăng trưởng xanh, cụ thể: Sửa chữa, nâng cấp hệ thống các tuyến đường giao thông và hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong khu kinh tế.

Xây dựng danh mục dự án thu hút đầu tư theo các ngành đã xác định, ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo có giá trị gia tăng cao, công nghệ cao, thân thiện với môi trường; phát triển theo chiều sâu và mở rộng theo chuỗi giá trị dựa trên cơ sở các điều kiện và lợi thế của các ngành công nghiệp đang có (ngành lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí...) nhằm từng bước điều chỉnh mô hình tăng trưởng công nghiệp từ chủ yếu dựa trên số lượng sang dựa trên năng suất, chất lượng và hiệu quả.

Bên cạnh đó, Ban quản lý cũng tập trung kêu gọi thu hút các nhà đầu tư có thương hiệu, năng lực, kinh nghiệm để đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN sinh thái, KCN công nghệ cao, KCN hỗ trợ, KCN - Đô thị - Dịch vụ,… Hướng đến thu hút các nhà đầu tư kết hợp các thiết kế nhà máy thông minh, tích hợp các công nghệ tiên tiến; sử dụng năng lượng từ các nguồn năng lượng tái tạo (điện mặt trời áp mái nhà xưởng, điện gió), sản xuất hydro xanh để tạo ra một KCN hoạt động với tác động tối thiểu tới môi trường.

Tiếp tục tập trung hỗ trợ chủ đầu tư trong quá trình triển khai xây dựng các dự án có quy mô lớn và có tính lan tỏa như: Nâng cấp, mở rộng nhà máy lọc dầu, các dự án của Tập đoàn Hòa Phát, các dự án tuabin điện khí, các dự án kinh doanh hạ tầng: KCN VSIP Quảng Ngãi, KCN VSIP 2 Quảng Ngãi, Khu đô thị công nghiệp Dung Quất,… để thu hút các dự án thứ cấp vào các KCN Quảng Ngãi và các dự án khác vào KKT Dung Quất.

Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích hoạt động tiết kiệm năng lượng, sử dụng hiệu quả tài nguyên, cộng sinh công nghiệp trong KKT, KCN; hỗ trợ các nhà đầu tư có cộng sinh công nghiệp giữa các doanh nghiệp trong KCN; giữa KCN và đô thị, giữa các KCN…

Bên cạnh các giải pháp trên, Phó trưởng Ban Quản lý KKT Dung Quất và các KCN tỉnh Quảng Ngãi cũng kiến nghị UBND tỉnh ưu tiên, tập trung nguồn lực cho đầu tư hạ tầng kỹ thuật - xã hội trong KKT Dung Quất như giao thông trục chính; cấp điện, cấp nước phục vụ phát triển công nghiệp; thoát nước, xử lý nước thải từng khu vực; đặc biệt là xây dựng nhà ở xã hội, ,…để KKT Dung Quất phát triển tương xứng với yêu cầu phát triển đặt ra.

“Kiến nghị Bộ ngành “Triển khai KCN sinh thái tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ Chương trình KCN sinh thái toàn cầu”, trong đó có triển khai ít nhất KCN sinh thái tại KKT Dung Quất, Quảng Ngãi. Đây là tiền đề quan trọng để nhân rộng các KCN mới và chuyển đổi các KCN hiện hữu sang mô hình KCN sinh thái tại tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung nói chung”, ông Nguyễn Hải Trường nói.

Thanh Chung