Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn trước Quốc hội. Ảnh: ST

Tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn phổ biến

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre) nêu, trong triển khai thực hiện Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT về việc quản lý dạy thêm, học thêm (Thông tư 29), việc quản lý dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả khi còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn, ảnh hưởng không nhỏ tới nhà trường, giáo viên và học sinh. Đại biểu đặt câu hỏi: Nguyên nhân do đâu. Phải chăng do cách tiếp cận xây dựng văn bản còn bất cập và giải pháp căn cơ quản lý tốt nhất dạy thêm học thêm?.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre) phát biểu tại hội trường. Ảnh: ST

Trả lời câu hỏi của đại biểu về nguyên nhân cốt lõi của dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề cập đến nhiều cái “chưa đủ” trong đó, cái chưa đủ đầu tiên là lương giáo viên chưa đủ để sống; tiếp đó là việc chưa đủ trường lớp; phụ huynh chưa đủ niềm tin khi con mình thành tích chưa cao, giáo viên chưa hoàn thành trách nhiệm của chương trình chính…

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc ban hành không chỉ là câu chuyện câu chữ trong văn bản mà cần thực hiện từ Trung ương đến địa phương các cấp. Nếu văn bản tốt mà các cấp không thực hiện đủ chức trách sẽ không đảm bảo hiệu quả như mong muốn.

Với Thông tư 29 đề cập trách nhiệm ngành GDĐT cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã, trường học và giáo viên cùng các đối tượng liên quan. Quá trình thực hiện, nhiều địa phương tích cực vào cuộc, tổ chức triển khai, kiểm tra. Bộ GDĐT đã tổ chức các đoàn đi kiểm tra cho thấy, nhiều nơi thực hiện tốt. “Vì vậy, nếu như nói phổ quát Thông tư 29 thực hiện không tốt trên cả nước là oan cho một số địa phương” - Bộ trưởng nói; đồng thời mong muốn các địa phương cùng vào cuộc với ngành giáo dục để Thông tư này sớm đi vào cuộc sống.

Vì sao ngân sách chi cho giáo dục đại học giảm ?

Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông). Ảnh: ST

Cũng tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) nêu vấn đề, chi ngân sách cho giáo dục đại học năm 2012 là 19.271 tỷ đồng, tương đương 0,43% GDP chiếm 9,3% chi cho giáo dục. Đến năm 2022, giảm xuống còn 10.000 tỷ đồng, chiếm 0,11% GDP và 3,4% tổng chi cho giáo dục. Trong khi bình quân khu vực thế giới mức này là từ 18-20%, nhưng ở Việt Nam chi ngân sách cho giáo dục đại học giảm trong khi ngân sách chi cho giáo dục ổn định?

Trả lời chất vấn của Đại biểu Nguyễn Trường Giang, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, nguồn chi ngân sách cho giáo dục đại học giảm, lý do là 10 năm qua triển khai mạnh mẽ xu hướng tự chủ đại học. Có trường tự chủ một phần, có trường tự chủ chi thường xuyên đầy đủ, có trường tự chủ được cả chi đầu tư. Mỗi khi các trường được duyệt phương án tự chủ thì ngành tài chính cắt kinh phí hỗ trợ chi thường xuyên.

Việc này dẫn đến 10 năm qua, số trường tự chủ càng tăng lên, phần hỗ trợ từ Nhà nước giảm dần. Đây là thực tế gây khá nhiều khó khăn cho các trường, nhất là về phát triển chất lượng giáo dục, đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất. Về vấn đề này, Bộ GDĐT đang phối hợp Bộ Tài chính nghiên cứu điều chỉnh, để làm sao tự chủ được nhưng vẫn có hỗ trợ chủ đạo từ Nhà nước.

Quan tâm đến việc tuyển sinh ồ ạt, vượt chỉ tiêu ở các trường đại học, đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang) nêu, theo báo cáo của Bộ GDĐT, cùng với tự chủ đại học và đa dạng hóa trong tuyển sinh, nhiều trường tăng hết công suất tuyển sinh để có nguồn thu từ học phí. Thực trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt nhân lượng chất lượng cao.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, trách nhiệm quản lý và giải pháp để giáo dục đại học góp phần quan trọng vào nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đánh giá, đây là hiện tượng có thật tại một số trường đại học. Một trong những nguyên nhân của hiện tượng trên liên quan đến vấn đề học phí. "Hiện nay, trong khối trường đại học công ở nước ta có mức học phí trung bình khoảng 25 triệu đồng/năm. Mực học phí có thể chênh lệch giữa một số khối ngành. So với mức sống của người dân, đặc biệt ở vùng khó khăn thì mức học phí trên cũng là rất đáng kể" - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, mức học phí của nước ta chỉ bằng khoảng 1/50 nếu so mức học phí trung bình ở các trường đại học tại Mỹ. Với mức học phí như hiện tại, để đảm bảo vận hành của một trường đại học thì các trường buộc có xu hướng tăng quy mô tuyển sinh để bù vào.

"Đối với các trường có quy mô tuyển sinh rất lớn thì thực sự đó là nguy cơ dẫn đến hệ lụy về chất lượng đào tạo. Về mặt quản lý nhà nước thì cần kiểm soát nghiêm, đảm bảo đầy đủ các yếu tố về chất lượng đào tạo, buộc các trường phải tuân thủ quy định về tỷ lệ tuyển sinh, chất lượng đào tạo. Đồng thời, cũng phải tính đến việc hỗ trợ của nhà nước với các trường công, chứ không thể chỉ trông chờ vào học phí" - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói./.

LÊ HÒA