Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)

Ngày 14/6/2025, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với 448/454 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết tán thành (chiếm tỷ lệ 93,72%).

Trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dựa trên các ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội.

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương và 12 điều, quy định chi tiết về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, người nộp thuế, căn cứ tính thuế, cũng như các quy định về hoàn thuế, khấu trừ thuế và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). (Ảnh: VGP)

Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là phạm vi các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Cụ thể là nước giải khát có đường, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) quy định các sản phẩm nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5 g/100 ml sẽ chịu thuế 8% từ ngày 1/1/2027 và tăng lên 10% từ đầu năm 2028.

Các sản phẩm không trong diện chịu thuế này bao gồm sữa và các sản phẩm từ sữa; thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng; nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai; nước rau, quả nguyên chất và nectar (mật) rau, quả; sản phẩm từ cacao. Như vậy, các sản phẩm như nước trái cây tự nhiên, nước dừa nguyên chất, thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng cũng không thuộc diện chịu thuế này.

Về việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát sử dụng chất tạo ngọt tổng hợp, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chưa có căn cứ, đánh giá tác động đầy đủ việc bổ sung các sản phẩm có đường khác vào diện chịu thuế, do đó cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá thận trọng và cân nhắc mục tiêu phục hồi sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và báo cáo Quốc hội ở thời điểm phù hợp.

Việc bổ sung các sản phẩm có đường khác cũng như các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ khác vào diện chịu thuế như đề nghị của một số đại biểu Quốc hội còn nhiều quan điểm khác nhau; một số sản phẩm cũng đã được Cơ quan soạn thảo đặt ra trong quá trình xây dựng Đề án Luật. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có đủ đánh giá tác động để làm căn cứ và thể hiện rõ tính ưu việt, khả thi, phù hợp của việc áp thuế đối với các hàng hóa, dịch vụ này trong bối cảnh hiện nay.

Cũng trong nhóm đồ uống, thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu và bia tăng theo lộ trình. Cụ thể, rượu từ 20 độ trở lên chịu thuế 65% từ ngày 1/1/2026, tăng thêm 5% mỗi năm trong giai đoạn 2027 - 2030 và đạt mức thuế 90% từ đầu năm 2031.

Rượu dưới 20 độ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 35% từ đầu năm 2026. Mức thuế suất tăng thêm 5% mỗi năm trong 4 năm kế tiếp và lên 60% từ đầu năm 2031. Tương tự, thuế suất với bia là 65% từ ngày 1/1/2026 và tăng dần lên 90% vào đầu năm 2031.

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được Quốc hội thông qua với tỷ lệ 93,72% đại biểu tham gia biểu quyết tán thành. (Ảnh: Vietnam+)

Trong khi đó, thuốc lá vẫn chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 75%. Từ năm 2027, các mặt hàng thuốc lá (thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lào...) sẽ chịu mức tuyệt đối, thay vì thuế suất. Cụ thể, thuế tuyệt đối với thuốc lá điếu từ ngày 1/1/2027 là 2.000 đồng một bao, tăng dần lên 1.000 đồng vào năm 2031. Xì gà có mức thuế 20.000 đồng một điếu vào năm 2027 và lên 100.000 đồng từ năm 2031. Tương tự, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác có mức thuế 20.000 đồng trên 100 g hoặc 100 ml và tăng đến 100.000 đồng vào năm 2031.

Đối với điều hòa nhiệt độ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu ý kiến và thống nhất quy định các loại máy điều hòa có công suất từ trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU sẽ thuộc đối tượng chịu thuế. Điều này đồng nghĩa với việc các loại điều hòa công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU (thường dùng trong công nghiệp hoặc các không gian rất lớn) sẽ không bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đối với xăng, về lâu dài cần nghiên cứu phương án sửa đổi một cách đồng bộ cả thuế tiêu thụ đặc biệt lẫn thuế bảo vệ môi trường để có thể đánh thuế đối với mặt hàng này một cách hợp lý, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, trong bối cảnh cần triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện hiệu quả cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26), cùng với quy định thu thuế bảo vệ môi trường, việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng trong giai đoạn hiện nay vẫn là cần thiết. Trên cơ sở đó, xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Luật.

Ngoài các nội dung nêu trên, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến đối với một số nội dung liên quan đến quy định về thuế suất, lộ trình tăng thuế suất, hoàn thuế, khấu trừ thuế, giảm thuế, hiệu lực thi hành của Luật... Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Cơ quan thẩm tra phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng để tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Việc Quốc hội thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ góp phần điều chỉnh hành vi tiêu dùng, định hướng sản xuất, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Thanh Hòa