Quốc hội 'chốt' quy định doanh nghiệp Nhà nước được đầu tư bất động sản
Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho phép toàn bộ doanh nghiệp Nhà nước được đầu tư bất động sản theo chủ trương bỏ tư duy 'không quản được thì cấm'.
Sáng 14/6, với 440/451 đại biểu biểu quyết tán thành (chiếm 92,05%), Quốc hội đã thông qua Dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Chủ trương bỏ tư duy "không quản được thì cấm"
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật trước khi Quốc hội thông qua, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính cho biết, trong quá trình chỉnh lý có ý kiến đề nghị xem xét không cho phép toàn bộ doanh nghiệp Nhà nước đầu tư bất động sản mà chỉ cho phép doanh nghiệp lớn của Nhà nước được đầu tư lĩnh vực này.
Về nội dung này, theo ông Mãi, doanh nghiệp có vốn Nhà nước được thực hiện các hoạt động kinh doanh phù hợp với quy định của pháp luật và định hướng của Nhà nước với vai trò của chủ sở hữu thông qua điều lệ, chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Do đó, việc quy định không cho phép toàn bộ doanh nghiệp Nhà nước đầu tư bất động sản, mà chỉ cho phép một số doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn được thực hiện hoạt động đầu tư này sẽ làm hạn chế quyền tự chủ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, không phù hợp với chủ trương của Đảng về đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước và chủ trương bỏ tư duy "không quản được thì cấm".
Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho phép toàn bộ doanh nghiệp Nhà nước được đầu tư bất động sản (Ảnh: Hữu Thắng).
Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin không quy định nội dung này trong dự thảo Luật.
Có ý kiến đề nghị quy định rõ điều kiện, thẩm quyền, trách nhiệm của từng chủ thể trong việc huy động, cho vay vốn để doanh nghiệp được chủ động quyết định về nguồn vốn cho vay, lãi suất cho vay đối với công ty con.
Về nội dung này, ông Mãi cho biết, Thể chế hóa Nghị quyết số 12, quy định cho phép doanh nghiệp được cho công ty do doanh nghiệp nắm trên 50% vốn điều lệ vay vốn sẽ góp phần tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp; tạo điều kiện cho doanh nghiệp do doanh nghiệp thành lập hoặc đầu tư vốn có thể tiếp cận được nguồn vốn hợp lý, có thêm nguồn lực để phát triển.
Đồng thời, dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện bảo lãnh, điều kiện cho vay nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ, kiểm soát rủi ro.
Ông Mãi cho biết, dự án Luật đã cơ bản bao quát các vấn đề ĐBQH quan tâm, hài hòa giữa quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và yêu cầu giám sát, quản lý của Nhà nước.
"Đề nghị Chính phủ khi xây dựng văn bản quy định chi tiết cần lưu ý quy định rõ về điều kiện, mục đích sử dụng vốn vay, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn vay, biện pháp bảo đảm khoản vay, cơ chế giám sát, kiểm tra trong quá trình cho vay và thu hồi nợ; bảo đảm các khoản vay được sử dụng đúng mục đích, có khả năng thu hồi đầy đủ, đúng hạn", ông Mãi nêu.
Doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực trọng điểm được giữ lại toàn bộ lợi nhuận
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu cơ chế cho phép doanh nghiệp tiên phong, doanh nghiệp đi đầu, doanh nghiệp trong lĩnh vực quan trọng, trọng điểm được để lại toàn bộ phần lợi nhuận sau thuế.
Về nội dung này, ông Mãi cho biết, khoản 4 Điều 25 dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 quy định "Lợi nhuận còn lại doanh nghiệp nộp ngân sách Nhà nước, trừ trường hợp sử dụng để bổ sung vốn điều lệ, đầu tư dự án theo quy định của Chính phủ".
Theo ông Mãi, quy định như dự thảo Luật vừa bảo đảm quyền lợi của Nhà nước, vừa bảo đảm tính linh hoạt trong việc phân phối lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp.
Theo đó, trong trường hợp cần thiết, Chính phủ có thể quy định cho phép doanh nghiệp tiên phong, doanh nghiệp đi đầu, doanh nghiệp trong lĩnh vực quan trọng, trọng điểm được để lại toàn bộ phần lợi nhuận sau thuế để bổ sung vốn điều lệ hoặc đầu tư dự án. Nội dung này đã được thể hiện tại điểm d khoản 2 Điều 25 dự thảo Luật chỉnh lý.
Chính phủ sẽ quy định về hoạt động, cơ chế tài chính của SCIC.
Có ý kiến đề nghị xem xét, bổ sung quy định về Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) và một số cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đầu tư đối với doanh nghiệp này.
Ông Mãi cho hay, SCIC có lĩnh vực kinh doanh đặc thù, chức năng, nhiệm vụ, cơ chế hoạt động khác với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh khác. Luật số 69 đã có quy định giao Chính phủ quy định đối với hoạt động của SCIC.
Tuy nhiên, việc quy định cụ thể SCIC trong dự thảo Luật là không đảm bảo phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội và chủ trương của Đảng tại Kết luận số 119 là: "các quy định của luật phải mang tính ổn định, có giá trị lâu dài" và "luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền Quốc hội, không luật hóa các nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của văn bản dưới luật".
Việc ghi nhận SCIC trong luật cũng sẽ làm giảm tính khách quan và khái quát của luật, đồng thời tiềm ẩn rủi ro hoặc can thiệp hành chính không cần thiết vào hoạt động của doanh nghiệp.
Do vậy, để bảo đảm có cơ sở pháp lý, trên cơ sở kế thừa Luật số 69, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu một phần ý kiến đại biểu và đã chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, chỉnh lý, bổ sung quy định tại khoản 4 Điều 35 dự thảo Luật. Theo đó, giao Chính phủ quy định về hoạt động, cơ chế tài chính của doanh nghiệp có chức năng kinh doanh vốn Nhà nước.
