Quốc hội thông qua đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia từ 1/1/2026, nước giải khát, thuốc lá điếu từ 1/1/2027

Các đại biểu bấm nút biểu quyết thông qua Luật (Ảnh: Quang Vinh)

Theo đó, về đối tượng chịu thuế, Luật quy định hàng hóa chịu thuế bao gồm: Thuốc lá theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; Rượu theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia; Bia theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia; Xe có gắn động cơ dưới 24 chỗ, bao gồm: xe ô tô chở người; xe chở người bốn bánh có gắn động cơ; xe ô tô pick-up chở người; xe ô tô pick-up chở hàng cabin kép; xe ô tô tải VAN có từ hai hàng ghế trở lên, có thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng; Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125 cm3; Máy bay, trực thăng, tàu lượn và du thuyền; Xăng các loại; Điều hòa nhiệt độ công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU trừ loại theo thiết kế của nhà sản xuất chỉ để lắp trên phương tiện vận tải bao gồm ô tô, toa xe lửa, máy bay, trực thăng, tàu, thuyền. Trường hợp tổ chức, cá nhân sản xuất bán hoặc tổ chức, cá nhân nhập khẩu nhập tách riêng từng bộ phận là cục nóng hoặc cục lạnh thì hàng hóa bán ra hoặc nhập khẩu (cục nóng, cục lạnh) vẫn thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như đối với sản phẩm hoàn chỉnh (máy điều hòa nhiệt độ hoàn chỉnh); Nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml.

Bên cạnh đó, đánh thuế đối với Dịch vụ bao gồm: Kinh doanh vũ trường; Kinh doanh massage, karaoke; Kinh doanh casino; trò chơi điện tử có thưởng bao gồm trò chơi bằng máy jackpot, máy slot và các loại máy tương tự; Kinh doanh đặt cược bao gồm đặt cược thể thao, giải trí và các hình thức đặt cược khác theo quy định của pháp luật; Kinh doanh gôn (golf); Kinh doanh xổ số.

Về đối tượng không chịu thuế, Luật quy định: Hàng hóa quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật này không thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt trong các trường hợp như: Hàng hóa do tổ chức, cá nhân sản xuất, gia công, thuê gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài hoặc bán, ủy thác cho tổ chức, cá nhân kinh doanh khác để xuất khẩu ra nước ngoài;

Cùng với đó là hàng hóa nhập khẩu bao gồm: Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu bằng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, hàng trợ giúp nhân đạo, hàng cứu trợ khẩn cấp nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh; quà tặng của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài cho cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp trong định mức được miễn thuế nhập khẩu theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; quà biếu, quà tặng cho cá nhân tại Việt Nam trong định mức được miễn thuế nhập khẩu theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Hàng hóa quá cảnh theo quy định của pháp luật về thương mại, quản lý ngoại thương; hàng hóa chuyển khẩu, trung chuyển; hàng hóa từ nước ngoài nhập khẩu vào kho ngoại quan sau đó xuất khẩu sang nước khác theo quy định của pháp luật về hải quan. Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu và tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu không phải nộp thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu trong thời hạn theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Trường hợp quá thời hạn tái xuất khẩu, tái nhập khẩu hoặc bán ra hoặc thay đổi mục đích sử dụng trong thời hạn tạm nhập khẩu, tạm xuất khẩu thì tổ chức, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt;

Bên cạnh đó là máy bay, trực thăng, tàu lượn, du thuyền sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, khách du lịch và máy bay, trực thăng, tàu lượn sử dụng cho các mục đích an ninh, quốc phòng, cứu thương, cứu hộ, cứu nạn, chữa cháy, huấn luyện đào tạo phi công, quay phim, chụp ảnh, đo đạc bản đồ, sản xuất nông nghiệp.

Xe ô tô cứu thương; xe ô tô chở phạm nhân; xe ô tô tang lễ; xe ô tô thiết kế vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở được từ 24 người trở lên; xe ô tô chở người, xe chở người bốn bánh có gắn động cơ không đăng ký lưu hànhvà chỉ chạy trong phạm vi khu vui chơi, giải trí, thể thao, di tích lịch sử, bệnh viện, trường học và xe ô tô chuyên dùng khác theo quy định của Chính phủ.

Theo lộ trình được quy định trong Luật thì các mặt hàng như rượu, bia bắt đầu bị đánh thuế từ 1/1/2026; nước giải khát, thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào bắt đầu bị đánh thuế từ 1/1/2027.

Trước đó, trình bày báo cáo giải trình tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế -Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, điều hòa nhiệt độ là mặt hàng tiêu thụ năng lượng điện lớn, cũng là một trong những tác nhân khiến trái đất nóng lên, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và khí hậu, cần định hướng sản xuất và điều tiết tiêu dùng để góp phần bảo vệ môi trường. Dù vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý với quan điểm “nhu cầu sử dụng các thiết bị lạnh và điều hòa không khí đã trở nên phổ biến”, nên thống nhất quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU mới phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU không bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt.

Nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml cũng là một hàng hóa mới thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (không bao gồm các đồ uống như sữa và sản phẩm từ sữa; thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng; nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai; nước rau, quả nguyên chất).

Ông Mãi nêu rõ: Các sản phẩm như nước trái cây tự nhiên, nước dừa, sản phẩm từ sữa, thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng không thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường là cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng, mở rộng cơ sở thuế. Nhưng tiếp thu ý kiến đề nghị đánh giá kỹ hơn tác động từ việc áp thuế với mặt hàng nước giải khát có đường để có biện pháp thực hiện hoặc lộ trình phù hợp.

Việt Thắng