Quốc hội thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Quang cảnh phiên họp sáng 27/6. Ảnh: ST

Luật có hiệu lực từ ngày 01/10/2025, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 72.

Luật quy định về hoạt động KHCNĐMST của cơ quan, tổ chức, cá nhân; chính sách, biện pháp bảo đảm phát triển khoa học, công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Trong đó, Luật nghiêm cấm việc cản trở, gây khó khăn cho hoạt động KHCNĐMST của tổ chức, cá nhân; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào việc đặt hàng, tài trợ, hỗ trợ, đánh giá hoạt động KHCNĐMST hoặc hành vi khác can thiệp trái pháp luật vào hoạt động KHCNĐMST của tổ chức, cá nhân;

Nghiêm cấm lợi dụng hoạt động KHCNĐMST để thực hiện xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; Truyền bá thông tin sai sự thật, xuyên tạc kết quả nghiên cứu khoa học; Chiếm đoạt, sử dụng trái phép kết quả nghiên cứu của tổ chức, cá nhân khác hoặc hành vi khác xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Nghiêm cấm việc cố ý không tuân thủ quy định trong hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo hoặc cố ý che giấu rủi ro khi thực hiện nghiên cứu, thử nghiệm, ứng dụng công nghệ gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài nguyên, môi trường, đa dạng sinh học, sức khỏe cộng đồng. Tiết lộ hoặc sử dụng trái phép dữ liệu nhạy cảm thu thập trong quá trình nghiên cứu và phát triển, gây ảnh hưởng đến quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình hoặc an ninh quốc gia…

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật KHCNĐMST. Ảnh: ST

Trước đó, trình bày về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật KHCNĐMST, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua đã thể chế hóa các chủ trương của Đảng; đáp ứng các yêu cầu, mục tiêu, sửa đổi Luật; tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến các vị đại ĐBQH, các Đoàn ĐBQH, các cơ quan hữu quan, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), ý kiến của Chính phủ. Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, Dự thảo Luật gồm 7 Chương 73 Điều, bỏ 10 điều so với dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9.

Về cơ chế đặc biệt trong giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ (Điều 31), UBTVQH cho rằng, để thể chế hóa nội dung này trong Nghị quyết số 57-NQ/TW, Dự thảo Luật đã quy định tổ chức chủ trì nhiệm vụ KHCNĐMST được áp dụng cơ chế đặc biệt trong việc chỉ định và chi trả cho chuyên gia, mua trực tiếp theo giá thỏa thuận công nghệ, sản phẩm để giải mã công nghệ trong phát triển công nghệ chiến lược, mua bí quyết công nghệ.

Về hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghệ chiến lược, ông Lê Quang Huy cho biết, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Dự thảo Luật đã chỉnh lý nội dung Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ, đầu tư, hợp tác và giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp để phát triển công nghệ chiến lược quy định tại Điều 36 như sau: Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, dịch vụ hỗ trợ chuyên biệt trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao để thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở thí nghiệm, nghiên cứu dùng chung; Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị cho cơ sở thí nghiệm, nghiên cứu dùng chung để thu hút doanh nghiệp cùng tham gia khai thác, vận hành.

435/438 ĐBQH tham gia biểu quyết tán thành thông qua Luật KHCNĐMST. Ảnh: LÊ HÒA

Về cơ chế tài chính, quản lý tài sản và kết quả nghiên cứu trong hoạt động KHCNĐMST. Tiếp thu ý kiến ĐBQH và thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW, UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng chuyển mạnh từ “quản lý chi tiêu” sang “quản trị theo kết quả”, theo đó: Khoán chi theo kết quả cuối cùng, tăng tính linh hoạt và tự chủ; Giao quyền sở hữu tài sản và kết quả nghiên cứu cho tổ chức chủ trì ngay khi hình thành, không hoàn trả ngân sách, không ghi tăng vốn nhà nước; Thương mại hóa kết quả nghiên cứu linh hoạt, lợi nhuận được tái đầu tư hoặc dùng để khuyến khích sáng tạo; Phân bổ theo hiệu quả đầu ra; Thiết lập hệ thống quỹ tài chính đồng bộ, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, hỗ trợ linh hoạt cho các hoạt động đổi mới sáng tạo./.

LÊ HÒA