Quy hoạch điện VIII điều chỉnh: Bảo đảm đủ điện cho sản xuất và chuyển đổi số

Ưu tiên nguồn điện triển khai nhanh

Trong thời gian gần đây, nhiều yếu tố mới đã và đang tác động mạnh mẽ đến nhu cầu tiêu thụ điện cũng như định hướng phát triển hệ thống nguồn điện quốc gia. Đáng chú ý là mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030 được điều chỉnh theo hướng cao hơn trước; bối cảnh địa chính trị quốc tế tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; cùng với đó là làn sóng tiến bộ nhanh chóng của khoa học và công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và chuyển đổi số.

Trước yêu cầu thực tiễn đặt ra, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì thực hiện điều chỉnh Quy hoạch điện VIII (Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050) nhằm đảm bảo cung ứng đủ điện cho mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức hai con số trong giai đoạn tới.

Cung ứng đủ điện đang là bài toán sống còn trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai chữ số và phát triển mạnh các trung tâm dữ liệu. Ảnh minh họa

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phòng Kế hoạch và Quy hoạch, Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, nhằm bảo đảm cung ứng đủ điện cho nền kinh tế trong những năm tới, trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng được đặt ở mức 2 con số, việc rà soát, đánh giá toàn diện khả năng phát triển các loại hình nguồn điện và điều chỉnh cơ cấu nguồn, đặc biệt trong giai đoạn đến năm 2030 là yêu cầu cấp thiết. Trong đó, cần ưu tiên các loại hình điện có thời gian triển khai nhanh, đủ khả năng đưa vào vận hành kịp thời để đáp ứng nhu cầu phụ tải ngày càng tăng, nhất là tại khu vực miền Bắc.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Công Thương tổ chức lập điều chỉnh Quy hoạch điện VIII tại Quyết định 1710/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 về phê duyệt nhiệm vụ lập điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

“Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Công Thương đã phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương triển khai xây dựng đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII theo đúng quy định của pháp luật về điện lực và quy hoạch, trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025 về phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, ông Nguyễn Mạnh Cường chỉ ra.

Theo đại diện Cục Điện lực, trong đó, đã tính toán xác định cơ cấu nguồn điện đảm bảo các yêu cầu giải quyết được 3 mục tiêu: Một là, đáp ứng nhu cầu trong nước; hai là, phục vụ cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA); ba là, phục vụ phát triển để xuất khẩu theo hợp đồng.

“Kết quả tính toán dự báo phụ tải điện được thực hiện với 3 phương án tương ứng với 3 kịch bản tăng trưởng GDP. Tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm ở phương án phụ tải cơ sở giai đoạn 2026 - 2030 là 10,3%/năm (tương ứng với mức tăng trưởng GDP bình quân của Việt Nam khoảng 8%/năm trong giai đoạn này) và phương án phụ tải cao 12,5%/năm (tương ứng với tăng trưởng GDP bình quân 10,0%/năm) đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội”, ông Nguyễn Mạnh Cường giải thích.

Đại diện Cục Điện lực thông tin thêm, chương trình phát triển điện lực tại điều chỉnh Quy hoạch điện VIII bảo đảm phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới, đáp ứng nhu cầu điện trong nước, sẵn sàng xuất khẩu và hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Như vậy, các nguồn lực trong nước sẽ được phát huy tối đa tiềm năng, hạn chế đáng kể sự phụ thuộc vào nước ngoài, nhằm mục tiêu khai thác tối đa các nguồn năng lượng tái tạo tại các khu vực có nhiều tiềm năng, phù hợp với đặc điểm vận hành hệ thống điện, tình hình phát triển phụ tải, bảo đảm cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội ở mức 2 con số và có độ dự phòng để phát triển các trung tâm dữ liệu ngành, dữ liệu quốc gia trong tương lai.

Theo tính toán trong điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, đến năm 2030 tổng công suất các nhà máy điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu) đạt 183.291 - 236.363 MW (cao gấp 2,5 - 3 lần so với quy mô nguồn điện hiện nay, tăng thêm 27.747 - 80.819 MW so với Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt).

Trong đó, các nguồn điện nền (tổng công suất 97.734 - 103.176 MW): Nhiệt điện than 31.055 MW (chiếm tỉ lệ 13,1-16,9%); nhiệt điện khí trong nước 10.861 - 14.930 MW (chiếm tỉ lệ 5,9 - 6,3%); nhiệt điện LNG 22.524 MW (chiếm tỷ lệ 9,5 - 12,3%); thủy điện 33.294 - 34.667 MW (chiếm tỷ lệ 14,7 - 18,2%).

Ngoài ra, nguồn điện năng lượng tái tạo, chủ yếu là điện gió và điện mặt trời (tổng công suất 78.525 - 117.445 MW) bao gồm: Điện gió trên bờ và gần bờ 26.066 - 38.029 MW (chiếm tỷ lệ 14,2 - 16,1%); điện gió ngoài khơi 6.000 MW (chiếm tỷ lệ 2,5 - 3,2%); điện mặt trời (gồm điện mặt trời tập trung và điện mặt trời mái nhà) 46.459 - 73.416 MW (chiếm tỷ lệ 25,3 - 31,1%).

Cơ cấu nguồn điện: Linh hoạt và bền vững

Ông Nguyễn Mạnh Cường cho biết, để bảo đảm tiến độ các dự án điện đưa vào vận hành theo quy hoạch được duyệt, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và triển khai hiệu quả các mục tiêu đã đề ra, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII cũng đã đề xuất một số giải pháp, bao gồm:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để tạo hành lang thông thoáng trong việc triển khai và thực hiện các dự án điện.

Thứ hai, thường xuyên đôn đốc các địa phương hỗ trợ, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư triển khai dự án trên địa bàn, bảo đảm tiến độ đề ra.

Thứ ba, giải pháp tạo nguồn vốn và huy động vốn đầu tư phát triển ngành điện, đặc biệt là đa dạng hóa các nguồn vốn, các hình thức huy động vốn (vốn tín dụng ngân hàng, vốn viện trợ, thị trường chứng khoán...), thu hút có hiệu quả các nguồn vốn trong và ngoài nước; khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào ngành điện.

Thứ tư, đề xuất các cơ quan chức năng quyết liệt tháo gỡ vướng mắc do kết luận thanh tra, nhằm sớm đưa các dự án điện vào vận hành, đảm bảo cung ứng điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân.

Thứ năm, các tập đoàn, tổng công ty đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thành các công trình nguồn điện được giao và lưới điện truyền tải (nhất là truyền tải liên miền và khu vực).

Thứ sáu, chủ đầu tư các nhà máy điện tăng cường công tác theo dõi, giám sát chặt chẽ tình trạng vận hành thiết bị của nhà máy; chủ động phối hợp hiệu quả với các đơn vị cung cấp nhiên liệu sơ cấp (than, khí - bao gồm cả nguồn khí LNG, dầu) để xây dựng và triển khai kế hoạch thu xếp nguồn cung nhiên liệu ổn định, liên tục trong suốt quá trình vận hành nhà máy; tuân thủ tuyệt đối lệnh điều độ của cơ quan điều độ đáp ứng nhu cầu hệ thống điện.

Năm 2025 được coi là năm tăng tốc và bứt phá để đạt mục tiêu tăng trưởng cả nhiệm kỳ 2020 - 2025, chuẩn bị cho đất nước tâm thế sẵn sàng, vững tin bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.Trong năm bản lề có ý nghĩa vô cùng quan trọng này, nhiều mục tiêu, chỉ tiêu vượt trội để tăng tốc, bứt phá và phát triển đã được Chính phủ đề xuất và được Trung ương thống nhất, trong đó có mục tiêu phấn đấu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên trong năm 2025, tạo đà để tăng trưởng liên tục 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2031.Để đạt mục tiêu trên, năng lượng điện có vai trò đặc biệt quan trọng, bởi đây là sản phẩm hàng hóa đặc thù, “đầu vào của mọi đầu vào” của nền kinh tế, góp phần bảo đảm đời sống dân sinh, an ninh, quốc phòng của đất nước.

Thanh Bình