Rà soát tính khả thi của các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội

KTNN chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư. Ảnh: TL

Nhiều dự án có tỷ lệ giải ngân vốn dưới 10%

KTNN vừa hoàn thành cuộc kiểm toán chuyên đề Việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (Chương trình); việc thực hiện các chính sách đầu tư phát triển theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và 7 dự án đầu tư xây dựng do Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh: Tiền Giang, Trà Vinh, Hậu Giang, Kiên Giang làm chủ đầu tư.

Theo kết quả kiểm toán, tính đến ngày 31/3/2024, còn 20.491 tỷ đồng của hạn mức vốn Chương trình chưa được các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương phân bổ, điều chỉnh linh hoạt, chiếm 15,7% tổng mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chính sách đầu tư phát triển. Đến ngày 31/01/2024, tổng vốn đầu tư của Chương trình đã giải ngân 85.022 tỷ đồng, bằng 65,1% so với kế hoạch. Một số Bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn năm 2023 chưa đạt yêu cầu; một số Bộ, địa phương giao vốn thấp hơn so với số vốn được Thủ tướng Chính phủ giao.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, có 44 dự án tại các địa phương có thời gian khởi công hoàn thành trước năm 2024 nhưng chưa bố trí đủ vốn đối ứng với số vốn còn thiếu là 546,2 tỷ đồng; trong đó, 25 dự án chưa bố trí vốn đối ứng và 19 dự án bố trí được 219/755 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhiều dự án có tỷ lệ giải ngân vốn của Chương trình thấp dưới 10%.

Cụ thể như, chính sách y tế có 35 dự án với tổng số vốn Chương trình được giao 3.308 tỷ đồng, giá trị giải ngân 51,1 tỷ đồng, đạt 1,55% so với tổng hạn mức vốn được giao. Đáng lưu ý, đối với các dự án do Bộ Y tế được giao làm cơ quan chủ quản, 15 dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, đã được giao vốn hằng năm với số vốn 1.465 tỷ đồng, bằng 100% mức vốn của Chương trình được Thủ tướng Chính phủ giao. Tuy nhiên, cả 15/15 dự án có tỷ lệ giải ngân rất thấp, đến ngày 31/01/2024, giải ngân được 23,1 tỷ đồng, đạt 1,6% và 11/15 dự án giải ngân đạt 0%.

Về chính sách an sinh xã hội, lao động, việc làm, còn 9 dự án với tổng số vốn Chương trình được giao 1.160 tỷ đồng, giải ngân 0,253 tỷ đồng, đạt 0,02%, còn 985,2 tỷ đồng kế hoạch vốn chưa được giao. Đối với chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, 4 dự án thuộc lĩnh vực giao thông với tổng số vốn Chương trình được giao 7.423 tỷ đồng, giải ngân 44,8 tỷ đồng, đạt 0,6%; 18 dự án công nghệ thông tin, chuyển đổi số với tổng số vốn chương trình được giao 4.401 tỷ đồng, giải ngân 49,4 tỷ đồng, đạt 1,12% và còn 1.201,9 tỷ đồng kế hoạch vốn chưa được giao.

Chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong triển khai các dự án

Qua kiểm toán chi tiết việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại 7 dự án, KTNN chỉ ra, công tác lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư còn nhiều tồn tại, hạn chế như: Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư thiếu nội dung về cơ cấu nguồn vốn, khả năng cân đối nguồn vốn và việc huy động các nguồn vốn, nguồn lực khác để thực hiện dự án; lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư ban đầu với quy mô công trình chưa phù hợp dẫn tới phải điều chỉnh quy mô đầu tư trong khi tổng mức đầu tư không thay đổi; xác định chi phí dự phòng chưa phù hợp với hướng dẫn của Bộ Xây dựng; lập tổng mức đầu tư và dự toán xây dựng công trình chưa tính toán đầy đủ chi phí.

Trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt thiết kế, dự toán cũng còn những hạn chế như: Thiết kế bản vẽ thi công chưa thể hiện vị trí mặt bằng, thiết kế chi tiết của bãi thi công đúc cọc bê tông cốt thép; phương án kỹ thuật khảo sát bước lập đề xuất dự án và bước thiết kế bản vẽ thi công thiếu một số nội dung phòng thí nghiệm được sử dụng theo quy định; việc tính toán khối lượng một số công việc còn chưa chính xác, qua kiểm toán phát hiện và kiến nghị giảm giá trị thanh toán, quyết toán tại các dự án kiểm toán chi tiết.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không nêu thời gian cấp vốn để thanh toán cho nhà thầu; Ban quản lý dự án và chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ nội dung công việc trong tổ chức lựa chọn nhà thầu. Hồ sơ mời thầu, hợp đồng không quy định cụ thể mức thu hồi tạm ứng qua các lần thanh toán theo quy định; chủ đầu tư và nhà thầu không thỏa thuận trong hợp đồng về số lần thanh toán, giai đoạn thanh toán, thời điểm thanh toán, thời hạn thanh toán và điều kiện thanh toán.

Bên cạnh đó, một số gói thầu tiến độ thực hiện còn chưa đảm bảo so với cam kết trong hợp đồng; tính toán khối lượng chưa loại trừ khối lượng tính trùng, tính thừa từ thiết kế, qua kiểm toán phát hiện và kiến nghị xử lý theo quy định. Trong công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư, đến ngày 31/3/2024, UBND tỉnh chưa giao (tỉnh Trà Vinh), giao chưa đủ (tỉnh Kiên Giang, Trà Vinh, Tiền Giang) vốn ngân sách địa phương cho dự án theo cam kết.

Từ những bất cập, hạn chế được chỉ ra, bên cạnh kiến nghị xử lý tài chính (qua kiểm toán chi tiết 7 dự án) hơn 3,483 tỷ đồng, kiến nghị xử lý khác hơn 5,015 tỷ đồng, KTNN đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động rà soát, làm rõ nguyên nhân đối với từng dự án, báo cáo để tổng hợp, tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xử lý theo quy định đối với 44 dự án tại các địa phương có thời gian khởi công hoàn thành trước năm 2024 nhưng chưa bố trí đủ vốn đối ứng; các dự án chưa bố trí đủ vốn đối ứng theo cơ cấu vốn tại quyết định phê duyệt dự án; 13 dự án chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư nên chưa đủ thủ tục giao chi tiết kế hoạch vốn; các dự án giao vốn thấp hơn số vốn được Thủ tướng Chính phủ giao...

Đồng thời, rà soát tính khả thi trong việc triển khai thực hiện dự án nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện theo yêu cầu của Quốc hội đối với các dự án thuộc Chương trình, trong đó lưu ý đối với các dự án có số vốn giải ngân thấp (dưới 10%). KTNN cũng kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, xử lý các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương giải ngân thấp kế hoạch đầu tư công năm 2023. KTNN cũng kiến nghị các địa phương chấn chỉnh rút kinh nghiệm đối với các tồn tại trong triển khai các dự án, đã được KTNN chỉ ra./.

KIM AN