Rèn tính tự lập cho con ngay khi còn nhỏ

Nỗi lo “con không chịu lớn”

Chị Bích Liễu ở phường Long Tuyền, quận Bình Thủy, than thở: "Anh chị tôi ở quê gửi con lớn của anh chị ở nhờ nhà tôi để đi học Đại học. Cháu lớn nhưng kỹ năng sống và tư duy xã hội thì chỉ như đứa trẻ. Một phần do cháu mê chơi game trên điện thoại, một phần do anh chị chiều cháu từ nhỏ. Chị tắm cho cháu đến khi cháu lên lớp 6, gỡ xương cá cho cháu ăn đến khi cháu học lớp 11, ở nhà không cho cháu làm bất cứ việc gì, cũng không tạo điều kiện cho cháu đi chơi nhà bà con họ hàng. Còn anh thì mua hẳn điện thoại riêng cho cháu chơi game từ khi cháu học lớp 7. Giờ tôi không biết bắt đầu dạy cháu từ đâu".

Chị Kim Tuyền, hiện đang công tác tại một trường Đại học, mấy tháng nay chị đón em trai đang học năm nhất đại học đến ở chung để tiện kèm cặp chuyện học hành cho em. Dù sống xa nhà nhưng chị biết, cha mẹ cưng em trai nhất nhà, thường không cho em làm "đụng móng tay". Vì vậy, trước khi em đến ở cùng, chị Tuyền đã "làm tư tưởng" kỹ lưỡng với em để em biết cách cư xử đúng mực vì chị ở chung nhà với ba mẹ chồng. Tuy nhiên, mọi việc không dễ dàng như chị nghĩ. Em trai chị dù đã trưởng thành nhưng không hề có kỹ năng tự chăm sóc bản thân.

Những bữa ăn gia đình ấm cúng cũng là dịp thuận lợi để ông bà, cha mẹ chuyện trò hoặc hỏi thăm, nhằm giáo dục con cháu.

Chị Tuyền kêu em quét nhà, lau nhà, em chỉ làm qua loa rồi nói: "Ở nhà, em chưa từng làm mấy việc này nên không biết". Hơn thế nữa, hễ em ăn vặt ở đâu thì xả rác luôn ở đó, bất kể ở phòng khách hay trên giường ngủ. Đỉnh điểm, cả nhà chồng về quê chơi, còn chị cũng đi công tác, giao nhà cho em trông coi. Khi về, cả nhà tá hỏa với căn nhà bừa bộn rác. Vỏ trái cây, bánh kẹo, chén dĩa với thức ăn thừa... bày bừa từ phòng khách đến nhà bếp. Quần áo dơ vứt lung tung, còn quần áo phơi từ mấy ngày trước vẫn "yên vị" trên sân thượng. Đến nước này, chồng chị Tuyền nhất quyết buộc chị phải cho em ra ở trọ để em tự học cách chăm sóc bản thân.

Dạy con là cả quá trình

Kỹ năng và tính cách con trẻ được hình thành và vun đắp dần ngay từ nhỏ trong môi trường gia đình, nhà trường và xã hội. Vì thế, thay vì chiều chuộng con, các bậc phụ huynh nên là người hướng dẫn, tạo điều kiện cho con trải nghiệm càng nhiều càng tốt, khuyến khích con tư duy, lựa chọn và dám chịu trách nhiệm với quyết định của bản thân.

Chị Ngọc Bích, phường Tân An, quận Ninh Kiều là mẹ đơn thân của cô con gái nhỏ nên chị xác định phải làm sao để có thể vừa là mẹ, vừa là bạn để con hoàn toàn tin tưởng, chia sẻ mọi điều trong cuộc sống.

Chị Bích chia sẻ: "Tôi tập cho con tự lập từ nhỏ, tùy từng giai đoạn mà hướng dẫn cho con những kỹ năng phù hợp và cùng thực hành với con. Ví dụ như từ 16 tháng tuổi thì tập cho con tự múc ăn; đến 3 tuổi thì tự mang dép, lấy hoặc cất dụng cụ học tập, quần áo; đến 5 tuổi thì tự tắm rửa, vệ sinh cá nhân. Con học cấp 2, tôi tập cho con tự học, biết cách cân đối chi tiêu thông qua món tiền tiêu vặt. Con lên cấp 3, tôi khuyến khích con chia sẻ chuyện tình cảm bạn bè, thậm chí là tình yêu và cả định hướng nghề nghiệp, ý định tìm việc làm thêm của con, rồi chỉ ra cho con những việc nên và không nên kèm hệ quả của từng quyết định. Tuy nhiên, tôi tôn trọng quyết định của con, chưa bao giờ cấm con làm việc gì, chỉ dõi theo và đề phòng nguy hiểm cho con. Tôi nghĩ, dẫu con quyết định sai thì sau quyết định đó, con sẽ học thêm bài học quý giá".

Con gái chị Bích dù vẫn còn là sinh viên Đại học nhưng đã có thể tự mua điện thoại và trang trải các chi phí cá nhân quần áo, giày dép, mỹ phẩm, giao tiếp với bạn bè,… Con của chị rất năng động, tham gia nhiều phong trào học tập và hoạt động đoàn thể ở trường.

Dẫu biết rằng tình yêu thương và bao bọc cho con cái là nghĩa vụ thiêng liêng của cha mẹ, thế nhưng bên cạnh tình thương yêu vô điều kiện ấy các bậc phụ huynh rất cần có kiến thức nhất định và sự nghiêm khắc, bao dung đúng mực để có thể tạo điều kiện thuận lợi cho con trưởng thành về tính cách, nhận thức.