Sản phẩm OCOP: Nuôi hoài vẫn… chậm lớn

Phát triển... hàng ngang

Chị P., chủ một doanh nghiệp tại Lâm Đồng có hơn 20 năm kinh nghiệm gắn bó với sản phẩm mắc ca sấy, trong đó có một số sản phẩm OCOP 3 sao, chia sẻ, việc kinh doanh đang gặp nhiều khó khăn. Những năm trước, doanh nghiệp của chị tham gia quảng bá sản phẩm tại các địa phương vài đợt mỗi tháng, nhưng năm nay cắt giảm hơn 50%, vài tháng mới tham gia một lần. Lợi nhuận từ sản phẩm OCOP rất mỏng, chỉ khoảng 5%-7%, khiến nhiều người không còn muốn làm.

Ông T.N., chủ một cơ sở tại Đắk Lắk, bổ sung, mặt hàng OCOP đang phải chịu sự cạnh tranh gay gắt về giá bán và đầu ra. Ví dụ, cùng sản phẩm hạt điều rang muối kích cỡ lớn, loại ngon, giá bán khoảng 240.000 đồng/kg, nhưng có nơi chỉ bán 150.000 đồng/kg. Theo ông T.N., hạ giá bán xuống thấp để hút khách sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Chưa kể, tình trạng nhái thương hiệu, giả mẫu mã cũng rất nhiều, khiến ông chỉ muốn dừng sản xuất.

Từ góc độ của một du khách, chị Hồ Phương Anh (TP Hải Phòng) cho biết, gia đình chị rất thích trải nghiệm tour tham quan sông nước đồng bằng sông Cửu Long, hái dừa, làm kẹo dừa. Tuy nhiên, chị nhận thấy: Chúng tôi chỉ cần đi vài tỉnh là biết cả vùng, vì đặc sản Nam bộ thường giống nhau. Bến Tre, Vĩnh Long, Tiền Giang… đều có mứt dừa, kẹo dừa, đồ lưu niệm từ dừa; An Giang, Kiên Giang, Cà Mau… sẽ có mật ong rừng với mùi vị y chang nhau. Anh N.M., một hướng dẫn viên du lịch ở TPHCM, thông tin: “Nhiều khách nước ngoài đến Việt Nam, khi mua quà lưu niệm ở tỉnh này, sẽ không mua ở tỉnh khác vì nơi nào cũng có sản phẩm giống nhau”.

Người dân chọn mua sản phẩm OCOP tại một sự kiện về quà tặng diễn ra tại TPHCM. Ảnh: GIA HÂN

Ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Việt, đánh giá, tính “đồng chất, đồng màu” của sản phẩm chính là phát triển kiểu dàn hàng ngang, nơi nào cũng có sản phẩm OCOP na ná nhau, khiến sản phẩm tiêu thụ chậm; trong khi ngành du lịch khó khai thác sản phẩm đặc thù để quảng bá đến khách hàng. Theo ông, để tạo sức hút cho sản phẩm, người dân có thể nhấn mạnh vào đặc điểm thời tiết, khí hậu, thổ nhưỡng. Điển hình như, khi giới thiệu về sản phẩm mật ong rừng Hà Giang, nên bổ sung những chi tiết như được khai thác từ vùng núi cao đá vôi, kết tinh từ nhiều loài hoa rừng quý hiếm, nguồn dinh dưỡng phong phú. Tương tự, với mật ong rừng U Minh được khai thác từ loài cây tràm mọc ở vùng nước lợ, vị ngọt thanh, hương thơm khác biệt so với mật ong Hà Giang, mật hoa nhãn hay hoa cà phê.

Nên “bắt tay” với ngành du lịch

Trao đổi với phóng viên Báo SGGP, ông Võ Hoàng Anh, Giám đốc Phát triển nhãn hàng riêng Saigon Co.op, cho biết, đối với địa bàn TPHCM, các mặt hàng OCOP của huyện Cần Giờ như xoài cát, khô cá dứa, muối… được người tiêu dùng đón nhận, du khách mua làm quà. Các địa phương có sản phẩm OCOP giống nhau nên đồng bộ từ khâu đầu vào đến đầu tư cho từng sản phẩm, bao bì, nhãn mác, quảng bá, nuôi dưỡng sản phẩm. Ở một số nước như Thái Lan, các doanh nghiệp nhỏ và vừa được hỗ trợ rất tốt, cũng như có sự kết hợp khai thác du lịch rất hiệu quả, góp phần tạo đầu ra và gia tăng giá trị sản phẩm.

Theo ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa ngành nông nghiệp, làng nghề với du lịch để phát triển sản phẩm OCOP thành dòng sản phẩm yêu thích. Một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc… đều có sản phẩm quà tặng đặc trưng. Các nước này đều khai thác triệt để ngành công nghiệp điện ảnh, góp phần nâng tầm sản phẩm quốc gia (sâm, hóa mỹ phẩm…). Trong khi đó, Việt Nam có nhiều dòng sản phẩm nổi bật như sâm, trà, cà phê… nhưng để trở thành thương hiệu quốc gia, rất cần sự đầu tư bài bản, tâm huyết, cùng những câu chuyện thú vị để quảng bá làm nổi bật sản phẩm. Chính các dòng sản phẩm đặc trưng mới mang về doanh thu lớn cho ngành du lịch… Do vậy, đối với các sản phẩm OCOP, nên xây dựng rào cản đối với sản phẩm sao chép, tăng cường đào tạo kỹ năng làm sản phẩm, thiết kế bao bì, truyền thông nhận diện thương hiệu…. Đẩy mạnh hợp tác liên kết vùng, liên kết giữa ngành công thương với du lịch. Thay vì cùng làm sản phẩm giống nhau, các tỉnh có thể phát triển các sản phẩm bổ trợ, kết nối tour du lịch, giới thiệu bộ sản phẩm đặc trưng hợp thành chuỗi giá trị vùng.

THI HỒNG