Sắp xếp, quy hoạch cơ sở giáo dục nghề nghiệp gắn với thị trường lao động

Cơ sở giáo dục nghề nghiệp tuyển sinh được hơn 1 triệu học viên trong 6 tháng đầu năm

Tại hội nghị, ông Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT cho biết: Đến tháng 9 vừa qua, hệ thống giáo dục nghề nghiệp gồm có 1.163 cơ sở, trong đó có 518 cơ sở công lập và 645 cơ sở ngoài công lập. Năm 2024, hệ thống giáo dục nghề nghiệp tuyển sinh được hơn 2 triệu người, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp 430.000 người, sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề khác gần 2 triệu.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn và các đại biểu chủ trì hội nghị.

Trong 6 tháng đầu năm nay, cả nước tuyển sinh, đào tạo giáo dục nghề nghiệp được khoảng 1 triệu người, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp khoảng 100.000 người; trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo khác khoảng 900.000 người. Năm 2025, hệ thống giáo dục nghề nghiệp chú trọng tuyển sinh tích hợp chung toàn ngành, tăng cường gắn kết với doanh nghiệp, thúc đẩy phân luồng học sinh và nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên trong phát triển nguồn nhân lực quốc gia.

Cũng theo ông Trương Anh Dũng, một trong những nhiệm vụ quan trọng đối với giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên trong thời gian tới là việc sắp xếp, quy hoạch lại mạng lưới giáo dục đảm bảo tập trung nguồn lực, tăng quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy vậy, ông Dũng cũng đề xuất việc sắp xếp, tái cơ cấu trường nghề chỉ nên triển khai áp dụng đối với hệ thống cơ sở giáo dục công lập và cần cơ chế đặc thù đối với các tỉnh thành phố có quy mô lao động lớn và có nhiều trường cao đẳng, trung cấp trực thuộc.

Ông Nguyễn Khắc Hiếu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ cũng chia sẻ: Tỉnh Phú Thọ được hợp nhất từ ba tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình và Phú Thọ, có diện tích 9.361 km², xếp thứ 15 toàn quốc; quy mô dân số hơn 4 triệu người, xếp thứ 11; quy mô kinh tế đạt 15 tỷ USD, đứng thứ 6 toàn quốc. Đặc biệt, Phú Thọ trở thành một trong ba địa phương có quy mô giáo dục lớn nhất cả nước với 4 trường đại học công lập, 50 cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Tỉnh Phú Thọ mong muốn được Bộ GD&ĐT tiếp tục quan tâm, đầu tư cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trực thuộc tỉnh thực hiện chức năng trung tâm vùng, quốc gia, thực hành nghề chất lượng cao nhằm cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, kỹ thuật lành nghề, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của khu vực và cả nước.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại hội nghị.

Đại diện một số Sở GD&ĐT các địa phương và các trường cao đẳng, trung cấp nghề cũng mong muốn Quốc hội sẽ thông qua Luật Giáo dục và Luật giáo dục nghề nghiệp để tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn, tạo điều kiện cho giáo dục nghề nghiệp phát triển, nhất là ở các địa bàn miền núi. Việc sắp xếp, quy hoạch lại hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần tính tới các yếu tố đặc thù của ngành nghề đào tạo; đặc thù của các địa phương có quy mô lao động lớn, nhiều trường cao đẳng, trung cấp trực thuộc; đẩy mạnh việc liên thông trong hệ thống giáo dục, tính toán phát triển các mô hình liên thông từ trung học nghề, cao đẳng, đại học; mối quan hệ giữa doanh nghiệp với cơ sở đào tạo; quan tâm chất lượng đào tạo ngoại ngữ đối với sinh viên cao đẳng và trung cấp nghề…

Việc tái cấu trúc cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ tập trung vào các trường nhỏ, yếu

Chia sẻ tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Quân nhấn mạnh: Giáo dục đào tạo nói chung và lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên nói riêng, trong những năm qua đã nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương và sự nỗ lực của toàn ngành và đã bước đầu đạt được nhiều kết quả, đóng góp quan trọng vào phát triển nguồn nhân lực nói riêng và phát triển kinh tế xã hội nói chung. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên phát triển còn manh mún, lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là ở một số ngành, lĩnh vực trọng điểm, chưa thực sự trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bứt phá của đất nước. Cơ hội tiếp cận giáo dục còn thấp so với các nước phát triển; có sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền, nhóm đối tượng. Đây cũng là thách thức lớn đối với toàn hệ thống.

Hiện Quốc hội đang xem xét thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp, trong đó có một số vấn đề đang được luật hóa như tự chủ đại học của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính gắn chuyển đổi số, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu, tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên; việc sắp xếp, quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội là thị trường lao động; định hướng đầu tư phát triển trường cao đẳng chất lượng cao, trường đóng vai trò trung tâm vùng, trung tâm quốc gia… nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong giai đoạn mới.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Quân phát biểu tại hội nghị.

Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Đây là một hội nghị đặc biệt được tổ chức sau khi giáo dục nghề nghiệp được chuyển từ Bộ Lao động thương binh và Xã hội về Bộ GD&ĐT và Bộ GD&ĐT vừa thực hiện việc sáp nhập giáo dục thường xuyên vào cùng với giáo dục nghề nghiệp thành một lĩnh vực quản lý chung.

Lưu ý một số nhiệm vụ trọng tâm mà giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên cần tập trung trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên cần làm tốt các nhiệm vụ đã được Bộ Chính trị đặt ra trong Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục đại học; thực hiện sắp xếp, tái cơ cấu các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên, trong đó cần định vị lại vị thế của hệ thống các trường cao đẳng thuộc nhóm chuyên môn đặc thù, mũi nhọn được ưu tiên phát triển; việc tái cấu trúc chủ yếu tập trung vào các trường nhỏ, yếu…

Đối với các trường dạy nghề khác, Bộ GD&ĐT hiện đang xây dựng phương án sắp xếp theo hướng tinh gọn đầu mối, tập trung hơn để đầu tư được tốt hơn. “Ngay trong tháng 11, Bộ GD&ĐT sẽ lấy ý kiến các trường về vấn đề này. Tinh thần là sắp xếp để các trường nghề hoạt động tốt hơn nên các trường cũng không nên quá lo lắng”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nhấn mạnh, trong thời gian tới, cần kết nối lại hệ thống dữ liệu cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đây là trách nhiệm bắt buộc phải làm. Nếu đơn vị nào không thực hiện sẽ không được tuyển sinh năm 2026. Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang thực hiện văn bằng số để kết nối với ứng dụng VNeID. Điều này sẽ giảm được nhiều thủ tục hành chính và nhiệm vụ sẽ phải hoàn thành trong năm 2026.

Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng yêu cầu cần tiếp tục tăng cường ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp; xây dựng đề án, mục tiêu quốc gia nhằm hiện đại hóa chất lượng giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp; tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và đội ngũ cho các trung tâm giáo dục thường xuyên; thiết lập mô hình tự chủ mới không quá phụ thuộc nhiều vào yếu tố tài chính…

Huyền Thanh