Sầu riêng Việt muốn vươn xa phải sạch từ 'gốc đến ngọn'

Minh bạch nguồn gốc từng trái sầu riêng xuất khẩu

Chiều 13/6, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức hội nghị tổng kết niên vụ sầu riêng năm 2024, nhiệm vụ, giải pháp năm 2025 và nói không với chất cấm trong sản xuất.

Theo báo cáo, toàn tỉnh Đắk Lắk hiện có 38,8 ngàn ha sầu riêng, trong đó diện tích cho thu hoạch 22,6 ngàn ha, sản lượng dự kiến năm 2025 ước đạt khoảng 400 ngàn tấn, tăng 100.000 tấn so với năm 2024.

Toàn tỉnh có 266 vùng trồng với 7.400ha, chiếm gần 33% diện tích sầu riêng cho thu hoạch và chiếm 74% trên diện tích sầu riêng trồng thuần. Có 39 cơ sở đóng gói sầu riêng quả tươi được phía Trung Quốc cấp mã số và 11 đơn vị được cấp mã số xuất khẩu sầu riêng đông lạnh...

Toàn cảnh hội nghị.

Ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội sầu riêng tỉnh Đắk Lắk cho biết, những năm qua, ngành hàng sầu riêng Việt Nam đã có bước phát triển thần tốc, khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu thế giới.

Tuy nhiên, đi cùng với cơ hội lớn là những thách thức không nhỏ về an toàn thực phẩm, kiểm soát hóa chất, truy xuất nguồn gốc và đặc biệt là yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường quốc tế.

Để sầu riêng Việt Nam thực sự vươn tầm thế giới, xuất khẩu bền vững, không còn cách nào khác ngoài sự hợp lực, đồng lòng và kiểm soát toàn diện và minh bạch từ gốc đến ngọn.

Để đạt được mục tiêu đó, theo ông Trung, cần tập trung nâng cao nhận thức, siết chặt kiểm soát nhóm hóa chất và kim loại nặng, chủ động nói không với chất cấm trong nông nghiệp, mỗi vườn trồng đều chủ động kiểm soát chặt chẽ trước khi hàng hóa rời khỏi vườn.

Bên cạnh đó, nhấn mạnh vai trò của phòng xét nghiệm là chốt chặn sớm và cực kỳ quan trọng cuối cùng trong chuỗi kiểm soát an toàn. Tất cả các lô hàng đều phải được xét nghiệm, đánh giá đạt chuẩn trước khi rời khỏi vườn trồng.

Tỉnh Đắk Lắk có 39 cơ sở đóng gói sầu riêng quả tươi được phía Trung Quốc cấp mã số và 11 đơn vị được cấp mã số xuất khẩu sầu riêng đông lạnh...

Mặt khác, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, truy xuất nguồn gốc minh bạch từng trái sầu riêng xuất khẩu. Xây dựng, nhân rộng ít nhất 15 chuỗi sản xuất, đóng gói, xuất khẩu "luồng xanh", tạo hình mẫu cho toàn ngành hàng và lan tỏa khắp các vùng trồng trên cả nước.

Hãy cùng nhau lan tỏa tinh thần "chung tay xuất khẩu sầu riêng bền vững – sầu riêng Việt Nam vươn tầm thế giới", vì một nền nông nghiệp Việt Nam thông minh, có trách nhiệm, hội nhập sâu rộng và phát triển lâu dài.

Trồng sạch, làm chuẩn, người mua sẽ tự tìm đến

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Thành Thực, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phần mềm Auto Agri, trong 2-3 năm vừa rồi, sức nóng của thị trường sầu riêng một phần rất lớn là do thị trường bất động sản và thị trường tài chính của Trung Quốc trầm lắng.

Rất nhiều dòng tiền đi tìm kiếm nhu cầu sản phẩm mới.

Đáng nói, trên 50% thương nhân buôn sầu riêng là người mới vào nghề và khoảng 90% trong số này đã phá sản trong giai đoạn vừa rồi.

"Mặc dù tôi là một người đi mua nhưng phải nói rằng không thiếu người mua, quan trọng nhất là sản phẩm của chúng ta có ngon hay không. Thị trường bây giờ nếu chúng ta trồng sản phẩm chuẩn, sản phẩm sạch và chất lượng tốt thì không sợ không có người mua. Bởi nông dân của chúng ta có thể trực tiếp online trên toàn thế giới để kéo người mua về đây. Người trồng, người sản xuất là người quyết định chuỗi giá trị", bà Thực chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phần mềm Auto Agri phát biểu tại hội nghị.

Bà Thực cũng kiến nghị đưa vào chỉ tiêu, nhiệm vụ của từng cấp chính quyền cấp xã, một năm phải giải quyết, xây dựng được những mã vùng trồng. Một vùng nông nghiệp là chủ lực thì chính quyền cần phải hỗ trợ người dân về vấn đề này.

Vẫn theo bà Thực, mã vùng trồng chính là tài sản, lý lịch của người trồng, nhưng hiện nay người trồng không quan tâm. Điều này dẫn đến nhiều doanh nghiệp lợi dụng mã số vùng trồng trong quá trình kinh doanh dẫn đến hậu quả khôn lường.

"Danh sách mã số vùng trồng của chúng ta không có biện pháp bảo vệ thì người ta lấy giả và làm hồ sơ nhập khẩu. Khi sang bên Trung Quốc, họ ngừng ngay mã số vùng trồng đó thì ảnh hưởng ngay đến tài sản của chúng ta. Do đó, tôi mong muốn chính quyền địa phương, các sở, ban, ngành phải xây dựng mã số vùng trồng theo tiêu chuẩn Việt Nam", bà Thực nhấn mạnh.

Ngoài ra, công nghệ chế biến cũng giúp cho giảm thiểu 50% rủi ro. "Sầu riêng cũng là một ngành hàng, có lúc thăng, lúc trầm. Vì vậy, bà con và chính quyền cần đồng lòng, đoàn kết để khẳng định chất lượng vượt trội của sản phẩm do chính mình làm ra", bà Thực nói.

Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk phát biểu chỉ đạo hội nghị.

Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết, sau những thăng trầm của ngành hàng sầu riêng trong 6 tháng đầu năm thì giải pháp, con đường tất yếu là xây dựng chuỗi giá trị.

Hiện, tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai chương trình hành động nói không với chất cấm để đặt mục tiêu niên vụ sầu riêng năm nay, Đắk Lắk không có đơn hàng bị nhiễm cadimi, vàng o phải trả về. Để làm được điều đó, việc kiểm nghiệm dư lượng phải được đặt lên hàng đầu để kiểm soát các chất cấm.

Sau hội nghị, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp với Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk thực hiện 3 hành động trọng tâm gồm: Doanh nghiệp có uy tín, mã số đóng gói, năng lực xuất khẩu; hợp tác xã liên kết sản xuất – tiêu thụ; các mã số vùng trồng rõ ràng, minh bạch.

Các bên sẽ ký hợp đồng cam kết tiêu thụ, phối hợp kiểm soát chất lượng, đồng thời thành lập tổ công tác đặc biệt để làm việc trực tiếp tại vùng trồng, giám sát các bước lấy mẫu nước, phân, đất và sản phẩm trước thu hoạch.

Tỉnh sẽ tăng cường lấy mẫu trên diện rộng. Các mẫu sẽ được phân tích để chứng minh độ an toàn, cung cấp minh chứng cho phía nhập khẩu, đặc biệt là Trung Quốc về chất lượng ổn định, đáng tin cậy.

Bên cạnh đó, lấy mẫu dư lượng diện rộng trước thu hoạch, phối hợp giữa cơ quan quản lý, hiệp hội và các vùng trọng điểm nhằm đảm bảo tối thiểu 90% container đạt chuẩn chất lượng. Qua đó, phân biệt rõ hàng chuỗi, hàng chợ, hướng đến xuất khẩu qua luồng xanh thay vì bị kiểm tra liên tục tại cửa khẩu.

Đắk Lắk cũng sẽ tăng cường kiểm tra dư lượng cadimi, vàng o – hai nguyên nhân chính gây trả hàng. Hiện, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất tiến hành "tổng vệ sinh" các cơ sở đóng gói, do nhiều trường hợp nhiễm chất độc xuất phát từ nền kho, vật tư, bến bãi.

Đồng thời, sẽ phối hợp với các nhà khoa học để xây dựng phương pháp tẩy tồn dư vàng o hiệu quả, cũng như nghiên cứu nguyên nhân nhiễm cadimi từ đất, nước, phân bón… nhằm có giải pháp lâu dài.

Lãnh đạo ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk kêu gọi người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp thu mua, chế biến, xuất khẩu cùng hành động quyết liệt. Không thể trông chờ bên này hành động thì bên kia mới làm theo, mà cần sự chung tay toàn ngành, để ngành hàng sầu riêng phát triển bền vững, trở thành sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia.

Khánh Ngọc