Nhà ở cho người cao tuổi: Cần thiết cần cơ chế để doanh nghiệp tham gia

Việt Nam đang trong thời kỳ già hóa nhanh

Cùng với việc già hóa dân số, mức sinh tại Việt Nam đang giảm khá nhanh trong những năm gần đây. Từ mức sinh 1,96 con/phụ nữ vào năm 2023, giảm xuống còn 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024 - mức thấp nhất được ghi nhận từ trước đến nay.

Phân khúc nhà ở cho người cao tuổi vẫn còn dư địa lớn.

Theo đánh giá của Hội Môi giới Bất động sản (VARS), xu hướng già hóa dân số nhanh sẽ còn kéo dài, bởi tỷ trọng người cao tuổi sẽ tiếp tục gia tăng khi tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam được kỳ vọng vẫn tăng nhờ điều kiện sống được nâng cao trong bối cảnh kinh tế phát triển, trong khi lực lượng trẻ dần thu hẹp do mức sinh thấp, khó có khả năng bật tăng. Nhiều chuyên gia dự báo, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036 và "siêu già" vào năm 2049.

Sự thay đổi về cơ cấu dân số này đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc phát triển các mô hình nhà ở, chăm sóc sức khỏe và tiện ích chuyên biệt dành riêng cho nhóm đối tượng cao tuổi. Có tới hàng triệu người già có nhu cầu cần chăm sóc. Song thực tế, hiện nay, cả nước chỉ có khoảng 400 viện dưỡng lão, với khoảng 50% là các trung tâm từ thiện hoặc do Nhà nước đầu tư.

Đặc biệt là thiếu hụt dịch vụ cao cấp như mô hình nhà ở dành cho người cao tuổi - sản phẩm bất động sản kết hợp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại gia trong bối cảnh số lượng người cao tuổi có điều kiện kinh tế ngày càng gia tăng.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản cho biết, hiện nay, phần lớn người già vẫn được con cháu chăm sóc tại gia và có xu hướng ưu tiên nhận được dịch vụ chăm sóc ngay tại nhà hoặc gần gia đình.

Điều này cho thấy tiềm năng phát triển mô hình nhà ở tích hợp y tế cộng đồng, nơi cung cấp không gian sống an toàn, tiện nghi nhưng vẫn giữ kết nối với gia đình, là rất lớn. Tuy nhiên, hiện mới chỉ có một số ít chủ đầu tư bước đầu tiếp cận phân khúc này.

Cần tháo gỡ điểm nghẽn cơ chế

Nhận định về phân khúc này, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Tập đoàn GP Invest cho biết, đây là thị trường tiềm năng, nhưng hiện nay cơ chế cụ thể thì chưa có, phía doanh nghiệp rất suy nghĩ làm thế nào để có vị trí xây dựng khu dưỡng lão, làm cho người cao tuổi cảm thấy sẽ là ngôi nhà thứ hai của mình. "Hiện nay chúng tôi có định hướng và dự kiến có ý muốn làm một vài nơi nhưng rất khó vì phần thu hồi vốn rất chậm và lâu so với các phân khúc bất động sản khác", ông cho biết.

Theo các chuyên gia, để phát triển bất động sản cho người cao tuổi, Chính phủ cần tạo hành lang pháp lý, có cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ về đất đai và nguồn vốn. Đồng thời, cần có những quy định pháp lý rõ ràng về tiêu chuẩn, điều kiện hoạt động, cơ chế vận hành viện dưỡng lão để tránh rủi ro cho các nhà đầu tư.

Bà Lê Trang, Tổng giám đốc JLL Việt Nam cho rằng, đơn vị đã làm việc với một số chủ đầu tư trong nước, để nghiên cứu loại hình nhà ở dành cho người cao tuổi. Các bên đang thảo luận, bàn bạc để tìm "điểm rơi" tốt nhất cho loại hình nhà ở đặc trưng này.

Theo bà Trang, việc phát triển mô hình nhà ở cho người cao tuổi tại thời điểm này đặc biệt phù hợp trong bối cảnh khách hàng tầng lớp trung lưu và thượng lưu đang mở rộng nhanh chóng, với độ tuổi thuộc tầng lớp trung lưu phổ biến từ 30 - 55 tuổi và từ 40 - 65 tuổi với tầng lớp thượng lưu.

Do đó, VARS cho rằng, khi các chính sách đáp ứng được các tiêu chí cho doanh nghiệp, mô hình nhà ở cho người cao tuổi hứa hẹn sẽ mở ra thị trường đầy tiềm năng nhờ sản phẩm phù hợp với nhu cầu và tâm lý người cao tuổi hiện đại.

Nguyễn Linh