Sẽ trình Quốc hội Luật Tiết kiệm, chống lãng phí tại Kỳ họp thứ 10

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình tại Phiên họp. Ảnh: VPQH

Ngày 31/5 hàng năm sẽ là “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí”

Sáng 10/7, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 47, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025.

Trình bày Tờ trình tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết Chính phủ đề xuất xây dựng 4 luật và bổ sung vào Chương trình lập pháp năm 2025, gồm: Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (thay thế); Dự án Luật An ninh mạng; Dự án Luật Thương mại điện tử; Dự án Luật Giám định tư pháp (thay thế).

Trong đó, Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí có nội dung chính là thể chế hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chỉ thị 27-CT/TW ngày 25/12/2023 của Bộ Chính trị để hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội.

Theo đó, Dự án Luật tập trung vào các nội dung: bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm; bổ sung quy định về việc lồng ghép nội dung giáo dục về tiết kiệm, chống lãng phí trong hệ thống giáo dục quốc dân để hình thành văn hóa, nhận thức về tiết kiệm, chống lãng phí trong nhân dân; tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, phát hiện, xử lý đối với các hành vi lãng phí.

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cũng bổ sung các quy định để nhận diện rõ hơn hành vi gây lãng phí và chế tài xử lý theo Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW ngày 28/4/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Để xác định rõ vai trò, gia tăng tính chủ động cho các Bộ, ngành, địa phương trong xây dựng và tổ chức thực hiện Chương trình tiết kiệm, chống lãng phí, Dự thảo Luật bổ sung quy định về Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí và sửa đổi quy định liên quan Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Đồng thời, Dự thảo Luật xác định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân trong quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là người đứng đầu đối với công tác phòng, chống lãng phí; bổ sung nguyên tắc để đảm bảo phòng, chống lãng phí ngay từ khâu xây dựng chính sách, soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Thiết lập chuẩn mực pháp lý rõ ràng thúc đẩy tiết kiệm và ngăn ngừa lãng phí

Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cùng các cơ quan tán thành tên gọi như đề xuất của Chính phủ.

Tuy nhiên, việc thay đổi tên gọi thành Luật Tiết kiệm, chống lãng phí cần bảo đảm không chỉ là sự thay đổi về hình thức mà phải thiết lập chuẩn mực pháp lý rõ ràng có tính khái quát, bao hàm đầy đủ các nguyên tắc, chính sách, biện pháp thúc đẩy tiết kiệm và ngăn ngừa lãng phí; khuyến khích tiết kiệm, chống lãng phí cả đối với khu vực tư nhân; tạo cơ sở xác định nghĩa vụ pháp lý bắt buộc với biện pháp xử lý vi phạm hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giữ tên gọi là Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí như hiện hành nhằm khuyến khích, tạo dựng ý thức, thói quen thực hành tiết kiệm và phù hợp việc sử dụng cụm từ “thực hành tiết kiệm” tại nhiều văn kiện của Đảng.

Ngoài ra, các cơ quan đề nghị trong quá trình xây dựng Luật, cần lưu ý, không quy định về hoạt động thanh tra chuyên ngành, thanh tra hành chính, không quy định cụ thể về nội dung kiểm tra tiết kiệm, chống lãng phí để phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội cũng như quy định của Luật Thanh tra vừa được Quốc hội thông qua.

Đồng thời, nghiên cứu quy định rõ hơn trách nhiệm của các chủ thể có hành vi gây lãng phí, mức độ xử lý kỷ luật, hành chính, hình sự và trách nhiệm hoàn trả, bồi thường thiệt hại cho Nhà nước tương ứng với từng hành vi lãng phí gây ra, bảo đảm tính răn đe.

Các cơ quan cũng đề nghị nghiên cứu hoàn thiện quy định về giám sát và báo cáo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để bảo đảm công khai, minh bạch, có cơ sở kiểm tra, đánh giá và phát hiện sớm các hành vi vi phạm trong các lĩnh vực quản lý tài chính, ngân sách, đầu tư công, đất đai, tài nguyên khoáng sản…

Điều chỉnh chính sách phát triển và quản lý hoạt động thương mại điện tử

Đối với Dự án Luật An ninh mạng, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh thông tin, Dự án Luật An ninh mạng dự kiến hợp nhất quy định của Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) và quy định về: các hoạt động bảo vệ thông tin mạng; bảo vệ hệ thống thông tin; phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng; hoạt động phòng ngừa, phát hiện, xử lý tội phạm sử dụng công nghệ cao, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đoanh nghiệp và cá nhân trong phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao…

Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH

Dự án Luật Thương mại điện tử dự kiến điều chỉnh chính sách phát triển và quản lý hoạt động thương mại điện tử. Theo đó, dự án Luật sẽ hoàn thiện khung pháp lý cho các mô hình thương mại điện tử mới như livestream, tiếp thị liên kết, nền tảng tích hợp. Bổ sung quy định về định danh người bán qua VNeID, trách nhiệm của chủ thể cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và cơ chế kiểm soát hàng vi phạm.

Đồng thời, bổ sung quy định về giao kết hợp đồng tự động, hợp đồng thông minh trong thương mại điện tử, phù hợp với xu hướng công nghệ mới và bảo đảm sự hài hòa với Bộ luật Dân sự và Luật Giao dịch điện tử.

Dự thảo cũng quy định về trách nhiệm và điều kiện hoạt động của nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới có giao dịch tại Việt Nam, đảm bảo năng lực pháp lý, kỹ thuật, tài chính để kiểm soát rủi ro và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đối với Dự án Luật Giám định tư pháp (thay thế), Dự thảo Luật mở rộng phạm vi xã hội hóa đối với một số lĩnh vực giám định tư pháp mà tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu lớn, thường xuyên. Đối với một số lĩnh vực thuộc chuyên ngành kỹ thuật hình sự như tài liệu, dấu vết… thì chưa xem xét xã hội hóa.

Dự thảo sẽ phân cấp việc trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu, thực hiện giám định tư pháp theo hướng tổ chức, cá nhân ở địa phương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu giám định của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ở địa phương; tổ chức, cá nhân ở trung ương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cấp trung ương hoặc địa phương trong trường hợp vụ việc phức tạp.

Theo Tờ trình, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung 4 dự án vào Chương trình lập pháp năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025). Trong đó, 2 dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí và Luật Thương mại điện tử thực hiện theo trình tự, thủ tục thông thường; 2 dự án Luật Giám định tư pháp (thay thế) và Luật An ninh mạng theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Qua thảo luận tại Phiên họp, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với việc bổ sung 4 dự án luật vào Chương trình kỳ họp thứ 10. Trong đó, có 2 dự án luật thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn như đề xuất của Chính phủ./.

Đ. KHOA