SGI Capital: Rủi ro thị trường đang tăng lên, dòng tiền bộc lộ tính đầu cơ

Tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường khó đạt 15% trong năm nay

TTCK tháng 5 chứng kiến nhà đầu tư nước ngoài bán ròng 19 nghìn tỷ - mức kỷ lục, và tính từ đầu năm, khối ngoại đã bán ròng hơn 40 nghìn tỷ. Áp lực bán ròng tiếp tục kéo dài sang tháng 6. Riêng tuần gần nhất (10-14/6), khối ngoại đã bán ròng hơn 5,5 nghìn tỷ trên 2 sàn giao dịch chính. Ước tính từ đầu năm đến hết tuần trước, NĐT nước ngoài đã bán ròng hơn 40 nghìn tỷ đồng trên cả 3 sàn.

Trong báo cáo mới đây, Quỹ SGI Capital nhận định những lý do của việc khối ngoại thoái vốn ồ ạt là vấn đề rủi ro tỷ giá khi nền lãi suất VND hạ thấp so với thế giới, thoái vốn một số nhóm cổ phiếu có rủi ro cục bộ cao, và ảnh hưởng từ xu hướng rút ròng chung khỏi nhóm các thị trường mới nổi… “Chúng tôi chưa thấy các xu hướng này kết thúc hoặc đảo chiều”, SGI Capital nhận định.

Ảnh: SGI Capital

Thống kê của SGI Capital cho thấy kể từ tháng 1/2020, khối ngoại đã bán ròng hơn 110 nghìn tỷ, phát hành cho cổ đông hiện hữu 160 nghìn tỷ và cổ đông nội bộ/cổ đông lớn đã bán 30 nghìn tỷ. Hơn 300 nghìn tỷ nguồn cung này được hấp thụ bởi nhà đầu tư nội thông qua một nửa là tiền nộp mới và một nửa là dư nợ margin tăng thêm. Hệ quả là mức margin/vốn hóa đã tăng lên mức kỷ lục 3,7% tính trên vốn hóa HSX ở cuối quý I/2024.

Trong bối cảnh áp lực bán ròng khối ngoại tăng kỷ lục, các đợt phát hành tăng vốn mới đang tăng tốc và cổ đông nội bộ tăng bán gần đây, thị trường cần dòng tiền nộp mới gia tăng mạnh để duy trì xu hướng tích cực một cách bền vững. Nhưng thanh khoản trên thị trường lại đang giảm đi gần đây, dòng tiền nội đã không tăng lên đủ mạnh và tỷ lệ margin tiếp tục tăng lên đỉnh cao mới.

Ảnh: SGI Capital

Về triển vọng thị trường, ở phương diện tích cực, các dữ liệu vĩ mô tháng 5 cho thấy nền kinh tế tiếp tục phục hồi nhẹ ở cả sản xuất lẫn tiêu dùng. Cùng đó, lợi suất trái phiếu, lãi suất tiền gửi dù có tăng nhẹ, nhưng vẫn đang ở mức thấp, giúp hỗ trợ doanh nghiệp cũng như giúp giữ chân dòng tiền ở lại trong TTCK. Lãi suất ở vùng thấp tiếp tục tạo điều kiện cho dòng chảy vốn lan tỏa đến những nơi cần và không tạo ra áp lực bán tháo tài sản. Trên thị trường thế giới, sự ổn định của USD-Index và giá vàng đang giúp hãm bớt nhu cầu đầu cơ tích trữ ngoại tệ và vàng khi lãi suất tiền gửi VND thấp kỷ lục.

Tuy nhiên, nhóm phân tích cho rằng tỷ lệ lạm phát nhích lên vượt 4% và áp lực tỷ giá lên đầu vào nhập khẩu sẽ là yếu tố cần lưu tâm.

Một điều đáng lưu ý khác là ước tính 20 nghìn tỷ trái phiếu BĐS sẽ đáo hạn trong tháng 6 và 33 nghìn tỷ dự kiến đáo hạn trong quý III. SGI Capital nhận định áp lực từ trái phiếu và nợ tới hạn vẫn là một rủi ro trực tiếp với những doanh nghiệp phát hành (bao gồm cả những tập đoàn lớn đang niêm yết), với cả ngành BĐS nói chung và có thể ảnh hưởng tới ngành ngân hàng.

Trước đó, trong báo cáo hồi tháng 10/2023, nhóm phân tích SGI Capital đã thể hiện cái nhìn tích cực hơn về thị trường chung và ngành ngân hàng với kỳ vọng lãi suất hạ sẽ giúp nợ xấu được kiểm soát và xử lý hiệu quả, tín dụng tăng trưởng trở lại giúp nền kinh tế và ngành ngân hàng phục hồi. Tuy nhiên, trong báo cáo tháng 6, quỹ này lưu ý rằng những diễn biến thực tế thời gian qua đang cho thấy quá trình này sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian hơn khi kinh tế thực phục hồi chậm và nhiều khách hàng vay nợ đang ở tình trạng thanh khoản khó khăn hơn cả giai đoạn 2022-2023 trong khi nền lãi suất bắt đầu tăng trở lại.

Thực tế, tăng trưởng tín dụng tính mới đạt 2,41% sau 5 tháng và nhóm phân tích dự báo nhiều khả năng tăng trưởng tín dụng cả năm sẽ ở mức thấp nhất lịch sử.

“Ngành ngân hàng đang trải qua giai đoạn tăng trưởng tín dụng thấp, huy động kém cũng đẩy lãi suất lên làm giảm NIM. Nợ xấu vẫn có xu hướng tăng khiến nhu cầu trích lập dự phòng tăng theo. Những ngành khác nhạy với lãi suất là chứng khoán và BĐS cũng sẽ gặp khó về tăng trưởng năm nay”, báo cáo của SGI Capital cho hay.

Do đó, nhóm phân tích dự phóng mức tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường 15% cho năm 2024 là khó đạt được. Đồng thời, với kế hoạch phát hành cổ phiếu ồ ạt sắp tới, tăng trưởng tính trên EPS sẽ còn thấp hơn, đặc biệt với những ngành phát hành mới pha loãng nhiều như chứng khoán và BĐS.

Dòng tiền đang bộc lộ tính đầu cơ, khó tìm kiếm các cơ hội đủ hấp dẫn

“Chúng tôi thấy việc tìm kiếm các cơ hội đủ hấp dẫn đang trở nên khó khăn hơn và dòng tiền đang bộc lộ tính đầu cơ chấp nhận rủi ro cao khi xuất hiện nhiều trường hợp giá vượt xa hoặc bỏ qua các yếu tố cơ bản của cổ phiếu”, báo cáo của SGI Capital cho hay.

SGI Capital cảnh báo rằng trong môi trường lãi suất thấp, dòng tiền dễ bị cuốn vào các cuộc đầu cơ phi lý kéo dài. Nhưng khi nguồn lực của thị trường bị thu hút mạnh vào các cuộc đầu cơ, kết cục sau cùng thường không tốt đẹp cho cả những người đầu cơ và thị trường nói chung.

Nhìn chung, nhóm phân tích nhận định TTCK Việt Nam đang vào vùng trũng thông tin sau mùa ĐHCĐ với nhiều kỳ vọng tăng trưởng cao so với thực tế. Định giá chung không còn rẻ và nhóm doanh nghiệp phi tài chính đã vào vùng đắt. Trong khi đó, thanh khoản và dòng tiền có dấu hiệu suy yếu với tỷ lệ vay margin/vốn hóa ở mức cao lịch sử. Các cân đối này đang cho thấy rủi ro tăng lên và mức độ hấp dẫn của thị trường giảm đi.