Soi định dạng của Tập đoàn Đường sắt Việt Nam

VNR được xây dựng đề án cơ cấu theo định hướng mô hình tập đoàn

Lộ trình hình thành

Sau tròn 5 tháng nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã có Công văn số 13632/BCT - DNNN gửi các Bộ: Xây dựng, Nội vụ, Công thương, Tư pháp, Giáo dục và Đào tạo; Khoa học và Công nghệ để xin ý kiến về Đề án cơ cấu lại VNR giai đoạn 2026 - 2030, tẩm nhìn 2035.

Được biết, Đề án Cơ cấu lại VNR giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn 2035 được VNR hiện là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính, xây dựng theo định hướng mô hình tập đoàn.

Trước đó, tại Thông báo số 157/TB-VPCP ngày 5/4/2025 về kết luận Phiên họp lần thứ nhất Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao Bộ tài chính chỉ đạo, tổ chức lập Đề án tái cơ cấu VNR (theo định hướng mô hình tập đoàn) để tham gia vào quá trình triển khai thực hiện các dự án ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, quá trình triển khai thực hiện và tiếp nhận, quản lý, khai thác, vận hành, bảo trì kết cấu hạ tầng sau khi các dự án hoàn thành.

Trước đó, vào ngày 25/8/2025, VNR đã có Tờ trình số 2984/TTr - ĐS gửi Bộ Tài chính xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án Cơ cấu lại VNR giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn 2035 theo định hướng mô hình tập đoàn với hai giai đoạn triển khai.

Cụ thể, trong giai đoạn đến hết năm 2030, Tập đoàn Đường sắt Việt Nam là Công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ - công ty con Tập đoàn Đường sắt Việt Nam.

Công ty mẹ Tập đoàn Đường sắt Việt Nam bao gồm: Trung tâm Điều hành giao thông vận tải đường sắt; 12 chi nhánh khai thác đường sắt; 3 chi nhánh Xí nghiệp đầu máy; 3 đơn vị sự nghiệp thuộc doanh nghiệp gồm: Trường Cao đẳng đường sắt, Trung tâm Y tế đường sắt, Ban Quản lý dự án đường sắt Việt Nam; Trung tâm Công nghệ thông tin đường sắt Việt Nam.

Các công ty con do Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam nắm giữ 100% vốn điều lệ gồm Tổng công ty Công nghiệp đường sắt Việt Nam; Công ty TNHH MTV Điện khí hóa đường sắt Việt Nam. Trong đó, Tổng công ty Công nghiệp đường sắt Việt Nam có hạt nhân là Công ty Tổ hợp công nghiệp đường sắt Việt Nam; Công ty cổ phần Xe lửa Dĩ An, Công ty cổ phần Xe lửa Gia Lâm…

Các công ty con do Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam nắm giữ trên 50% vốn điều lệ gồm: Công ty cổ phần Vận tải đường sắt; 15 công ty cổ phần bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt; 5 công ty cổ phần thông tin tín hiệu đường sắt.

Các công ty con do Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam nắm giữ 50% vốn điều lệ trở xuống gồm: Công ty cổ phần Đá Mỹ Trang, Công ty cổ phần Vận tải và Thương mại đường sắt, Công ty TNHH hai thành viên Khách sạn thương mại Sài Gòn, Công ty cổ phần Mặt trời - Đường sắt Việt Nam.

Theo ông Hoàng Gia Khánh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, để đảm bảo tiến độ vận hành, khai thác các tuyến đường sắt như: Hà Nội - Nội Bài - Lào Cai hay tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, thời điểm thành lập Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam dự kiến vào năm 2029. Quyết định thành lập Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.

Cũng trong năm 2029, trong thẩm quyền của mình, Bộ Tài chính sẽ quyết định thành lập một số đơn vị thuộc Tập đoàn Đường sắt Việt Nam gồm: Tổng công ty Công nghiệp đường sắt Việt Nam; Công ty Tổ hợp công nghiệp đường sắt Việt Nam; Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển đường sắt Việt Nam.

“Riêng đối với Công ty Điện khí hóa đường sắt Việt Nam sẽ có thời điểm thành lập dự kiến trước 1 năm khi tiếp nhận tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng”, lãnh đạo VNR chia sẻ.

Hai kịch bản

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong lộ trình cơ cấu lại VNR theo hướng Tập đoàn giai đoạn 2031 - 2035 chính là sự phụ thuộc vào kịch bản đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Với kịch bản Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được hình thành từ nguồn vốn đầu tư công, trong giai đoạn 2031 - 2035, VNR kiến nghị thành lập Tổng công ty Kết cấu hạ tầng đường sắt Việt Nam (là Công ty TNHH MTV do Công ty mẹ - Tập đoàn Đường sắt Việt Nam nắm giữ 100% vốn điều lệ). Thời điểm thành lập đơn vị này dự kiến trước 1 năm khi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam hoàn thành xong giai đoạn II.

Với kịch bản 2 Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được hình thành từ nguồn vốn không phải đầu tư công, trong giai đoạn này, VNR chỉ đề xuất thành lập Học viện Đường sắt Việt Nam (là đơn vị được nâng cấp từ Trường Cao đẳng Đường sắt). Thời điểm thành lập dự kiến sau khi tiếp nhận các thiết bị đào tạo, mô phỏng phục vụ cho đào tạo nguồn nhân lực cho tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam.

VNR cũng đề nghị Bộ Tài chính báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét phê duyệt bổ sung vốn điều lệ của Tổng công ty với vai trò mới là Tập đoàn Đường sắt Việt Nam giai đoạn 2026 - 2035 với kịch bản 1 là 107.241,29 tỷ đồng; với kịch bản 2 dự kiến là 35.413,79 tỷ đồng.

“Để đảm bảo hiệu quả đầu tư cũng như thuận lợi cho công tác đầu tư xây dựng và quản lý, vận hành, khai thác bảo trì, đề nghị Thủ tướng Chính phủ đề xuất với Quốc hội để giao VNR được tiếp nhận, quản lý, bảo trì, vận hành khai thác các tuyến đường sắt mới được hình thành bằng nguồn vốn đầu tư công trong giai đoạn tới (ngoài tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đã có nghị quyết của Quốc hội) và trong điều kiện cho phép được làm chủ đầu tư các dự án này”, lãnh đạo VNR kiến nghị.

Anh Minh