Sự bùng nổ xe điện tại Trung Quốc có thể biến thành 'đấu trường sinh tử'

Trung Quốc sở hữu thị trường ô tô lớn nhất thế giới, đặc biệt là khi nói đến xe cắm sạc. Thị trường này đã tăng trưởng theo cấp số nhân trong thập kỷ qua, và chứng kiến sự bùng nổ về số lượng các thương hiệu ô tô cạnh tranh để giành được sự quan tâm của người mua.

Tuy nhiên, thị trường hiện dường như đã đạt đến giai đoạn trưởng thành hơn, khi tăng trưởng đang chậm lại và các thương hiệu nhỏ hơn bắt đầu biến mất.

Một số công ty khởi nghiệp xe cắm sạc có vẻ đầy triển vọng đã phá sản. Đây là những thương hiệu đã có gian hàng riêng tại Triển lãm Ô tô Bắc Kinh 2024 và vào thời điểm đó, dường như họ không sắp phá sản. Tuy nhiên, nhiều công ty đã biến mất, và chắc chắn sẽ còn nhiều công ty khác nữa, theo một báo cáo mới từ AlixPartners.

Một số sẽ đơn giản phá sản và chìm vào quên lãng, trong khi những công ty khác sẽ được mua lại bởi các đối thủ lớn hơn, giống như mọi nơi khác trên thế giới. Ví dụ, tại Mỹ, có 253 nhà sản xuất ô tô vào năm 1908, và con số này đã giảm mạnh xuống chỉ còn 44 vào năm 1929. Việc loại bỏ các thương hiệu ô tô này được cho là do cuộc Đại suy thoái những năm 1920, nhưng nó vẫn tiếp tục ngay cả sau khi nền kinh tế phục hồi và trong suốt thời kỳ bùng nổ sau Thế chiến II.

Cuối cùng, tất cả đã hợp nhất thành cái được gọi là Ba ông lớn (General Motors, Chrysler và Ford), tất cả đều sở hữu nhiều thương hiệu con. Điều tương tự chắc chắn sẽ xảy ra ở Trung Quốc. Nghiên cứu của công ty tư vấn toàn cầu AlixPartners cho biết trong số 129 nhà sản xuất ô tô plug-in hiện nay, chỉ còn khoảng 15 nhà sản xuất sẽ tồn tại được vào năm 2030.

Báo cáo cho biết mỗi thương hiệu lớn sẽ có doanh số trung bình hàng năm khoảng 1 triệu chiếc. Điều mà báo cáo không nêu rõ là xu hướng này chắc chắn sẽ tiếp diễn và số lượng các nhà sản xuất ô tô tiếp tục giảm. Báo cáo không nêu rõ những thương hiệu nào sẽ tồn tại, nhưng có thể bao gồm những tên tuổi lớn nhất như BYD, Geely, Changan và Chery.

Sự cạnh tranh giữa các nhà sản xuất ô tô tại Trung Quốc rất khốc liệt, thậm chí đã dẫn đến một cuộc chiến giá cả, theo thời gian, sẽ loại bỏ tất cả, ngoại trừ những đối thủ cạnh tranh nhất khi thị trường tiếp tục hợp nhất. Mặc dù các nhà quản lý Trung Quốc đã yêu cầu các nhà sản xuất ô tô ngừng cố gắng định giá cao hơn nhau, nhưng hoạt động này có thể sẽ tiếp tục, ngay cả khi không phải thông qua việc giảm giá trực tiếp mà thông qua các hình thức khác, chẳng hạn như hợp đồng tài chính hoặc bảo hiểm.

Năm ngoái, ông chủ công ty Xpeng, He Xiaopeng, cho biết ông tin rằng "hầu hết" các thương hiệu ô tô Trung Quốc sẽ biến mất trong 10 năm tới. Theo những tuyên bố của ông với Business Insider, ông dự đoán rằng chỉ còn lại bảy nhà sản xuất ô tô rất lớn.

Một giáo sư đại học về kỹ thuật ô tô, Zhu Xican, đã phát biểu trong một hội thảo của Tencent News nói rằng không có cơ hội nào cho các công ty khởi nghiệp như Xpeng, Nio hay Li Auto có thể tự tồn tại và họ sẽ phải lựa chọn con đường sáp nhập hoặc biến mất.

Ông Zhu tiếp tục nói bất kỳ nhà sản xuất ô tô nào bán được dưới 2 triệu xe mỗi năm sẽ không thể tồn tại, vì họ sẽ không thể trang trải chi phí R&D đang diễn ra, và sản phẩm của họ sẽ trở nên kém hơn về mặt kỹ thuật và công nghệ so với đối thủ cạnh tranh.

Để tồn tại, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng sẽ cần phải hướng ra nước ngoài và tăng cường sự hiện diện của mình tại các thị trường lớn khác ở châu Á và châu Âu. Báo cáo của AlixPartners cho thấy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể tăng gấp đôi thị phần tại châu Âu và đạt 10% vào năm 2030. Nếu đến bất kỳ quốc gia châu Âu nào, bạn có thể ngạc nhiên trước số lượng xe plug-in của Trung Quốc đã có mặt trên đường, và ngày càng nhiều nhà sản xuất ô tô đang tìm cách đặt cơ sở sản xuất tại lục địa này và thậm chí sản xuất ô tô tại đây để tránh thuế nhập khẩu.

Các thương hiệu ô tô Trung Quốc đang hoạt động rất tốt tại thị trường nội địa, với thị phần đã tăng lên 67% vào năm 2025, và xu hướng tăng trưởng này dường như chưa có hồi kết. Người mua ngày càng chuyển sang các thương hiệu nội địa thay vì các thương hiệu nước ngoài, ngay cả khi những chiếc xe đó được sản xuất trong nước với những thay đổi được thiết kế đặc biệt để thu hút người mua Trung Quốc. Nhưng với sự cạnh tranh khốc liệt như vậy, ngay cả trong một thị trường đang phát triển, hầu hết các công ty khó có thể tồn tại.

Nam Nguyễn