Sự cố vỡ cống tràn hồ thải quặng Tả Phời: Khi nào có kết quả xét nghiệm bùn thải?
Công nghệ xử lý nước mặt hiện nay phần lớn chủ yếu diệt khuẩn, sử dụng phèn lắng, không thể ngăn được hóa chất hay các độc tố. Bởi vậy cần phải quan trắc nhiều khu vực.
Phải quan trắc nhiều khu vực trong thời gian dài
Sự cố vỡ cống tràn hồ thải quặng Tả Phời (Lào Cai) được đánh giá là sự cố môi trường nghiêm trọng. Một trong những nội dung được quan tâm nhất hiện nay là thành phần độc tố trong bùn thải như thế nào, chất độc này lan truyền trong môi trường ra sao, ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe và đời sống, môi trường.
Ông Phạm Văn Sơn - giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam cho rằng, phải căn cứ vào kết quả phân tích từ bùn thải thì mới C quan chức năng cần sớm công bố kết quả xét nghiệm bùn thải. Những diện tích hoa màu, ao hồ bùn thải đã vùi lấp rất khó để xử lý, khôi phục trở lại như trước. Chất thải đã thoát ra ngoài môi trường, ruộng đồng, sông suối không thể thu gom 100% phần đã ngấm xuống đất, thẩm thấu qua nước ngầm.
Ảnh hưởng từ bùn thải ở những khu vực nhìn thấy sẽ không là gì so với chất thải đã thoát ra sông suối. Có thể ảnh hưởng đến con người khi sử dụng nước mặt, nhiễm vào thủy sản, vi sinh vật, nước cho nông nghiệp.
Bùn thải tràn vào nhà dân, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và môi trường.
Khu vực xảy ra sự cố tràn bùn thải cách sông Hồng chỉ khoảng 20km là thông tin rất đáng lo ngại. Công nghệ xử lý nước mặt hiện nay phần lớn chủ yếu diệt khuẩn, sử dụng phèn lắng, không thể ngăn được hóa chất hay các độc tố. Bởi vậy cần phải quan trắc nhiều khu vực, thời gian lâu dài để đánh giá mức độ, ảnh hưởng ra sao, chứ không chỉ nơi gần nhà máy tuyển đồng Tả Phời.
Ông Đào Nhật Đình, chuyên gia độc lập về môi trường nhận định, sự cố vỡ ống xả tràn hồ chứa đuôi quặng đồng ở Tả Phời do Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời chưa chú trọng việc thoát nước khi mưa lớn. Khi lượng mưa vượt quá ngưỡng chịu đựng của hồ thì đương nhiên nguy cơ vỡ xảy ra.
Để tránh sự cố lặp lại, ông Đào Nhật Đình cho rằng, cần phải có giải pháp thoát nước khi mưa lớn cho cả hồ chứa bùn. Nếu để lượng nước thải này (bao gồm ôxit silic, ôxit nhôm, sắt, magie, đồng và các kim loại vết khác) ra môi trường, chảy xuống sông Hồng thì tác hại lâu dài không thể lượng hóa.
Theo ông Nguyễn Tam Tính, Giám đốc Công ty CP Đồng Tả Phời, tính đến ngày 12/8 công ty đã xúc dọn bùn chuyển lên hồ thải quặng đuôi là 1.528m3; vận chuyển đá xử lý bịt vị trí vỡ cống thoát nước D2000 đạt 10.778m3... hiện công ty đang phối hợp với đơn vị tư vấn Công ty TNHH tư vấn Trường Đại học Thủy lợi lập xong phương án thủ tiêu sự cố (hoành triệt tuyến cống D2000 xả tràn); lập phương án thoát nước chảy tràn mặt hồ thải khi xảy ra mưa lớn; lập phương án sử dụng kè rọ đá gia cố đập hồ sự cố.
Khi nào có kết quả xét nghiệm bùn thải?
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai cho biết, sau khi sự cố xảy ra Đoàn công tác của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã đến hiện trường lấy mẫu bùn thải mang đi kiểm tra. Đến hết ngày 13/8, vẫn chưa có kết quả kiểm tra mẫu nước thải, bùn thải, nên các cơ quan chức năng chưa thể đánh giá mức độ nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân. Dự kiến trong tuần này, kết quả xét nghiệm bùn thải sẽ được công bố.
UBND tỉnh Lào Cai vừa thành lập tổ công tác gồm 9 thành viên do Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lào Cai làm tổ trưởng; tổ phó gồm lãnh đạo các Sở Công Thương; Giao thông Vận tải; Xây dựng; Tài nguyên và Môi trường. Nhiệm vụ của tổ công tác này, thực hiện việc xác minh nguyên nhân xảy ra sự cố vỡ cống thoát nước mặt của hồ thải quặng đuôi Nhà máy Tuyển đồng Tả Phời vào sáng 8.8 vừa qua.
Tổ công tác sẽ làm rõ trách nhiệm bồi thường và đưa ra các giải pháp hiệu quả, khoa học để không xảy ra các sự cố tương tự; đề xuất xử lý các vi phạm trong quản lý đất đai, đầu tư xây dựng, bảo vệ môi trường... trong phạm vi dự án theo đúng quy định. Sở Y tế tỉnh Lào Cai cho biết, sau sự cố vỡ cống xả tràn hồ chứa bùn đuôi quặng của Nhà máy tuyển quặng đồng Tả Phời, nhiều hộ dân tại xã Tả Phời bị nước ngập vào nhà cuốn theo nhiều bùn đất và tạp chất, nguy cơ cao phát sinh các loại dịch bệnh đối với người dân.
Ngày 11/8, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai đã phối hợp với Trung tâm Y tế thành phố Lào Cai giám sát, đánh giá tình hình hình tại vùng ngập lụt và triển khai khử khuẩn môi trường tại xã Tả Phởi sau sự cố vỡ cống xả chứa bùn đuôi quặng của Nhà máy tuyển quặng đồng.
Theo đó, đã kiểm tra, đánh giá tình hình vệ sinh môi trường và chất lượng nguồn nước sinh hoạt ăn uống, quản lý chất thải trên địa bàn. Đồng thời, tuyên truyền, hướng dẫn người dân các biện pháp xử lý môi trường, thu gom, xử lý xác súc vật; xử lý nguồn nước cũng như thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm.Trung tâm Y tế thành phố Lào Cai và Trạm Y tế xã Tả Phời thực hiện vệ sinh môi trường, khử khuẩn, phun diệt côn trùng và véc tơ gây bệnh tại các khu vực bị ngập úng.
Bên cạnh triển khai các biện pháp đảm bảo y tế, y tế địa phương tăng cường giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh tại khu vực bị ảnh hưởng bởi sự cố, kịp thời báo cáo những vấn đề phát sinh để nhanh chóng xử lý, đảm bảo sức khỏe cho người dân.
Trước đó, do mưa kéo dài nhiều ngày trước và đặc biệt đêm ngày 07/08/2023 mưa to kéo dài nên vào khoảng 08h30 ngày 08/8/2023 tại hồ thải quặng đuôi của Nhà máy tuyển đồng bị xảy ra sự cố vỡ cống thoát nước mặt, nằm trong hồ thải tuyển nên dẫn đến một lượng lớn lượng nước và bùn trong hồ thải tuyển chảy theo cống thoát nước mặt hồ thải chảy ra ngoài làm ảnh hưởng 46 hộ dân với 220 nhân khẩu phía hạ lưu hồ sự cố; làm ngập tuyến đường (khu vực giáp trụ sở UBND xã Tả Phời); nước lẫn bùn thải chảy vào suối Phời.
Theo Công ty cổ phần đồng Tả Phời, nguyên nhân do hệ thống máng thoát nước đập hồ thải quặng đuôi có đường kính 2.000mm xảy ra sự cố vỡ ống cống thoát nước xả tràn dẫn đến nước trong hồ theo hệ thống cống chảy xuống hạ lưu gây ngập úng một số khu vực.
