Sứ mệnh của giáo dục đại học là đẩy mạnh đào tạo STEM để thực hiện Nghị quyết 57

Toàn cảnh Tọa đàm.

Cơ hội rất lớn cho giáo dục đại học

Phát biểu khai mạc, Phó Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Lê Thanh Kim nhấn mạnh, Nghị quyết 57 -NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57) được xác định là “kim chỉ nam” cho đào tạo, cơ hội cho các cơ sở giáo dục đẩy mạnh nghiên cứu khoa học gắn với phát triển nguồn nhân lực khoa học, công nghệ trình độ cao.

Mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo đạt 12 người/1 vạn dân; có từ 40 - 50 tổ chức khoa học và công nghệ được xếp hạng khu vực và thế giới; số lượng công bố khoa học quốc tế tăng trung bình 10%/năm…

Phó Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Lê Thanh Kim phát biểu khai mạc tọa đàm.

Để cụ thể hóa Nghị quyết 57, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Nghị quyết 193); Chính phủ cũng đã ban hành Chương trình hành động với 7 nhiệm vụ cụ thể.

Trong đó, nhóm nhiệm vụ thứ tư về phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chia sẻ tại Tọa đàm, ông Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) cho hay, cơ sở giáo dục đại học không chỉ là những nơi đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, mà đây còn là nơi đóng vai trò tổ chức khoa học công nghệ, nơi tập trung phần lớn các đội ngũ các nhà khoa học của đất nước.

Ông Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) chia sẻ tại Tọa đàm.

“Nghị quyết 57 cũng là một trong những động lực đối với hệ thống cơ sở giáo dục đại học, chúng tôi nhận định đây là cơ hội rất lớn trong toàn hệ thống” - ông Nguyễn Anh Dũng nhấn mạnh.

Về thực trạng đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực khoa học và công nghệ, hiện quy mô tuyển sinh vào năm 2024 có khoảng hơn 180.000 sinh viên theo học các ngành liên quan STEM - là những ngành then chốt trong phát triển nhân lực khoa học và công nghệ.

Đối với quy mô đào tạo STEM, năm 2024 cả nước với tổng quy mô đào tạo STEM có tăng khoảng gần 11 % so với năm 2023, tương ứng với trên khoảng 62.000 sinh viên theo học các ngành STEM. “So sánh với các nước phát triển và các nước có nền khoa học công nghệ hiện đại, con số này của Việt Nam còn khiêm tốn” - ông Nguyễn Anh Dũng nhìn nhận.

Từng bước được hiện thực hóa Nghị quyết 57

GS.TS Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) trao đổi tại Tọa đàm.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, để góp phần thực hiện thành công Nghị quyết 57 thì sứ mệnh của giáo dục đại học là đẩy mạnh đào tạo STEM, đặc phải thu hút được nhiều người giỏi học các ngành STEM trong thời gian tới.

Là một trong những trường đại học công lập hàng đầu đào tạo nhân lực trong lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, GS.TS Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, chúng ta phải nhìn nhận vai trò khoa học công nghệ với sự phát triển kinh tế đất nước trong thời gian vừa qua là chưa đáp ứng được yêu cầu và chưa khai thác được hết tiềm năng, thế mạnh của nó.

Nhìn vào mặt hàng điện tử, Việt Nam là một trong những cường quốc xuất khẩu lớn trên thế giới, còn nhìn vào công nghệ thông tin thì chúng ta cũng rất mạnh. Tuy nhiên, GS.TS Chử Đức Trình nhận thấy, doanh nghiệp trong nước chưa chiếm nhiều tỷ phần lớn. Hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu là doanh nghiệp đầu tư nước ngoài.

Chúng ta có một nguồn nhân lực phát triển về lĩnh vực công nghệ kỹ thuật rất tốt, nhưng hiện giờ các doanh nghiệp nước ngoài đang khai thác khá triệt để, trong khi doanh nghiệp trong nước chưa khai thác được thế mạnh này.

Theo GS.TS Chử Đức Trình, các cơ sở giáo dục đại học cũng phải thay đổi để nâng cao chất lượng đào tạo. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp ở Việt Nam cũng phải thay đổi lại cách thức sử dụng nguồn nhân lực.

Bà Nguyễn Thị Mai Hoa - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội.

Thời gian tới, chúng ta cần đẩy mạnh vai trò của doanh nghiệp trong nền công nghiệp và nâng cao vị thế của từng doanh nghiệp. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193 của Quốc hội là sự nhìn nhận, đánh giá đúng thực lực và vai trò của các cơ sở giáo dục đại học và khoa học, công nghệ trong sự phát triển kinh tế.

Các trường đại học cũng cần xác định đây là một cơ hội lớn để phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo và để nhân lực được đào tạo ra được sử dụng đúng người, đúng việc.

Hiện, rất nhiều sinh viên ra trường đi làm cho các doanh nghiệp nhưng không được sử dụng ở những lĩnh vực đã được đào tạo mà sử dụng vào vị trí thực hiện những chức năng rất giản đơn.

“Do đó, trong thời gian tới, nếu như các doanh nghiệp không khai thác triệt để được nguồn nhân lực này thì rất khó phát triển. Tôi tin Nghị quyết 57 sẽ là một trong những nghị quyết mang tính cách mạng để đưa đất nước phát triển”- GS.TS Chử Đức Trình nhìn nhận.

Minh Phong

Ảnh: BTC.