Sự nguy hiểm của hút thuốc lá thụ động

Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết trong hơn 10 năm qua, tỉ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động đã giảm tại hầu hết các địa điểm.

Kết quả điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành năm 2023 đã giảm đáng kể so với năm 2010, như tại nơi làm việc (giảm từ 55,9% xuống 23%); trên phương tiện giao thông công cộng (giảm từ 34,4% xuống 19%); tại gia đình (giảm từ 73,1% xuống 45,6%)...

Dù đã có quy định cấm nhưng nhiều người vẫn hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện

Nhiều giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá

Kết quả này cho thấy ý thức tuân thủ quy định cấm hút thuốc trong cộng đồng đã có chuyển biến tích cực, đây cũng là một trong những kết quả bền vững trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá tại nước ta.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, Việt Nam là một trong số các quốc gia thể hiện sự cam kết mạnh mẽ trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá thông qua việc ký kết tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 11-11-2004 và thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) vào ngày 18-6-2012.

"Sau khi Luật PCTHTL có hiệu lực, các nhóm giải pháp về PCTHTL được triển khai đồng bộ trên toàn quốc như truyền thông, giáo dục về PCTHTL; thực hiện môi trường không khói thuốc lá; chính sách về thuế thuốc lá; cảnh bảo sức khỏe; cấm quảng cáo, khuyến mại, tài trợ các sản phẩm thuốc lá, cai nghiện thuốc lá… "- Thứ trưởng Thuấn nói.

Tuy nhiên, theo ông Thuấn, tỉ lệ sử dụng thuốc lá ở Việt Nam vẫn còn rất cao, đặc biệt là nam giới. Trong khi đó, các sản phẩm thuốc lá mới xuất hiện (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Shisha) đang làm gia tăng tỉ lệ sử dụng các sản phẩm này ở đối tượng thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ.

Cùng đó, việc tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng, thuốc lá được bán ở khắp mọi nơi làm cho công tác PCTHTL tại Việt Nam gặp không ít khó khăn.

Hút thuốc lá thụ động gây nhiều nguy cơ về sức khỏe

Đến nay, tại nước ta, tỉ lệ hút thuốc cũng như phơi nhiễm với khói thuốc thụ động còn cao đang tạo ra những gánh nặng bệnh tật và kinh tế. Việc sử dụng thuốc lá liên quan đến 25 căn bệnh: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi… là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.

Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong mỗi năm

PGS-TS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết hầu hết mọi người đều nghĩ rằng hút thuốc lá chỉ gây hại cho chính người hút thuốc lá, không gây hại đối với những người xung quanh. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy thuốc lá không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người sử dụng mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của những người xung quanh, khiến cho họ cũng hít phải khói thuốc lá và sẽ mắc các bệnh như người hút thuốc.

Hút thuốc lá thụ động (hay hít khói thuốc lá thụ động) là hình thức hít khói thuốc trong không khí, khói thuốc này do người trực tiếp hút thuốc lá thải ra. Các chuyên gia cảnh báo ở người lớn không hút thuốc, việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể gây ra bệnh tim mạch vành, đột quỵ, ung thư phổi và các bệnh khác.

Đối với phụ nữ, hút thuốc thụ động có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản, bao gồm cả việc sinh con nhẹ cân. Nếu chị em phụ nữ trong thai kỳ tiếp xúc với khói thuốc lá sẽ có khả năng sinh non cao, có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, tăng huyết áp, vỡ ối sớm... Bên cạnh đó, thai nhi cũng có nguy cơ kém phát triển về thể chất và trí não.

Ở trẻ em, tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng tai và là yếu tố thúc đẩy cơn hen phế quản. Chỉ cần 1 giờ trong phòng có người hút thuốc lá cũng khiến trẻ em hấp thụ số lượng hóa chất độc hại tương đương với người hút 10 điếu thuốc một ngày.

Khói thuốc lá là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Các trường hợp hút thuốc lá thụ động là người lớn sẽ có khả năng cao đối mặt với bệnh lao phổi, suy tim, xơ vữa động mạch, các căn bệnh ung thư (ung thư phổi, ung thư vú, ung thư vòm họng,...). Từ đó, gây đe dọa đến sự sống còn và có nguy cơ tử vong.

Theo bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), mỗi năm Việt Nam có 104.300 ca tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Trong đó, hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong.

Do đó, các chuyên gia cho rằng bên cạnh triển khai các giải pháp giảm tỉ lệ người hút thuốc lá, ngăn chặn người mới hút thuốc cần tiếp tục thực thi các biện pháp bảo đảm môi trường không khói thuốc; tăng thuế thuốc lá... để giảm tình trạng hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động.

Ngọc Dung