Sửa đổi Pháp lệnh Dân số: Duy trì vững chắc mức sinh thay thế, nâng cao chất lượng dân số

Chiều 16/6, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số vừa được UBTVQH thông qua tại Phiên họp thứ 46 ngày 3/6/2025.

Toàn cảnh họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước chiều 16/6. Ảnh: Lê Bảo.

Tại buổi họp báo, thay mặt cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đã khái quát một số nội dung trọng tâm của Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số.

Về mục đích xây dựng Pháp lệnh, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cho rằng, Pháp lệnh tạo cơ sở pháp lý thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số, trong đó chú trọng về mức sinh; quy định quyền nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con, bảo đảm quyền con người, quyền cơ bản của công dân, bình đẳng giới trong thực hiện công tác dân số, góp phần duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, khắc phục tình trạng chênh lệch đáng kể mức sinh giữa các vùng, đối tượng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương.

Quan điểm xây dựng Pháp lệnh: Bảo đảm thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số trong tình hình mới. Bảo đảm đồng bộ trong hệ thống chính sách, pháp luật hiện hành; bảo đảm thực hiện các quyền con người, quyền cơ bản của công dân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực dân số và phát triển. Phù hợp với cam kết quốc tế trong xử lý các vấn đề dân số, đặc biệt về mức sinh, phù hợp với xu thế của thời đại; bảo đảm tỉnh khả thi, phù hợp với các giá trị văn hóa dân tộc và con người Việt Nam.

Về quy định mới quan trọng, mang tính đột phá Pháp lệnh:

Sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số như sau: "Điều 10. Quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản

1/ Quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng.

2/ Bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các biện pháp khác liên quan đến chăm sóc sức khỏe sinh sản".

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, việc sửa đổi này nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững về KT-XH, an ninh và quốc phòng trong tương lai. Việc sửa đổi quy định về số con là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Bộ Y tế, việc thi hành Pháp lệnh về cơ bản không làm phát sinh các nhu cầu về nguồn nhân lực và tài chính mới để thực hiện.

Ngoài ra, để triển khai có hiệu quả, kịp thời và đồng bộ quy định của Pháp lệnh, các Bộ, ngành, địa phương chủ động tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung của Pháp lệnh đến các cơ quan, tổ chức, người dân nhằm hiểu rõ nội dung và ý nghĩa của việc sửa đổi, từ đó thực hiện tốt các quy định pháp luật.

"Việc ban hành kịp thời Pháp lệnh khẳng định quyết tâm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội trong công tác dân số, nhằm mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế, nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới", Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh.

Lê Bảo