Tác động khó lường từ các cuộc tấn công của Houthi trên Biển Đỏ

Công ty vận tải Đan Mạch A.P. Moller-Maersk (Maersk) ngày 17/7 cho biết hậu quả của việc chuyển hướng tàu ra khỏi Biển Đỏ để tránh các cuộc tấn công do phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen sẽ được cảm nhận trên toàn bộ mạng lưới toàn cầu của hãng này.

Kể từ tháng 11 năm 2023, phiến quân Houthi ở Yemen đã tiến hành hàng chục cuộc tấn công nhằm vào các tàu thương mại trong và xung quanh Biển Đỏ, làm gián đoạn thương mại toàn cầu.

Maersk cho biết “tác động lan rộng của những gián đoạn này vượt ra ngoài các tuyến đường bị ảnh hưởng chính, gây tắc nghẽn tại các tuyến đường thay thế và các trung tâm trung chuyển cần thiết cho thương mại với Đông Á, Tây Trung Á và châu Âu”.

Tuyên bố nhấn mạnh rằng các cảng châu Á “đang gặp phải tình trạng chậm trễ do tàu định tuyến lại và lịch trình bị gián đoạn, gây ra bởi hiệu ứng gợn sóng từ Biển Đỏ”, đồng thời cho biết thêm rằng “sự chậm trễ ở các trung tâm Đông Nam Á có nguy cơ gián đoạn tại các cảng của Australia do tàu tập trung đông đúc khi đến nơi, dẫn đến thời gian chờ đợi lâu hơn và các sự chậm trễ khác.”

Chi phí gia tăng cho việc định tuyến lại các tàu khỏi các tuyến đường vận chuyển trên Biển Đỏ đã góp phần gây ra lạm phát.

Phân tích của chuyên gia

“Hậu quả kinh tế quốc tế của chủ nghĩa khủng bố ở Biển Đỏ tiếp tục gia tăng và không có hồi kết. Cho đến khi người Houthi bị tước vũ khí mà họ đang sử dụng để thực hiện các cuộc tấn công này hoặc Hoa Kỳ và các đồng minh thực hiện các bước quan trọng để thay đổi quyết định phân tích chi phí, lợi ích của Cộng hòa Hồi giáo Iran và người Houthis, dự báo có nhiều cuộc tấn công hơn và gây thiệt hại hơn thế nữa cho thương mại quốc tế và lợi ích kinh tế của hàng chục quốc gia trên thế giới" - Bradley Bowman, Giám đốc cấp cao của Trung tâm Quyền lực Chính trị và Quân sự của FDD

“Những cuộc tấn công của Houthi xảy ra gần như hàng ngày. Hoa Kỳ đang chi hàng tỷ đô la cho nỗ lực phòng thủ để tiêu diệt tên lửa đang bay hoặc tiêu diệt chúng trên mặt đất ở Yemen. Nếu Washington muốn ngăn chặn những cuộc tấn công này, chúng ta cần cắt đứt chuỗi cung cấp tên lửa và linh kiện cho lực lượng Houthi ngay tại nguồn - tức các tàu và cảng của Iran” - Mark Montgomery, thành viên cấp cao của FDD và Giám đốc cấp cao của Trung tâm Công nghệ và Mạng của FDD

Cuộc tấn công của Houthi vẫn tiếp diễn

Vào ngày 9 tháng 7, Houthi đã tấn công Maersk Sentosa được gắn cờ Mỹ, thuộc sở hữu của Maersk. Maersk báo cáo không có thương tích hoặc thiệt hại nào đối với tàu hoặc hàng hóa, xác nhận rằng tàu tiếp tục đến cảng tiếp theo.

Ngày hôm sau, phiến quân Houthi tấn công một tàu thương mại ở eo biển Bab el-Mandeb của Biển Đỏ. Theo hãng tin AP, nhóm khủng bố đã nhắm mục tiêu vào một tàu chở dầu treo cờ Liberia ở phía nam Mocha, thuyền trưởng báo cáo về vụ nổ ở mạn tàu.

Vào ngày 15 tháng 7, Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ (CENTCOM) tuyên bố rằng “Lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn đã tiến hành nhiều cuộc tấn công” nhằm vào một tàu nổi mang cờ Panama, do Israel sở hữu, do Monaco điều hành ở Biển Đỏ chở dầu thực vật từ Nga đến Trung Quốc” , một tàu nổi không người lái (USV) và hai thuyền nhỏ, sau đó phóng “một tên lửa đạn đạo chống hạm từ khu vực do Houth kiểm soát ở Yemen, qua Biển Đỏ.”

Ngoài ra, CENTCOM cho biết, lực lượng Houthi đã tấn công riêng biệt “một tàu chở dầu thô do Hy Lạp sở hữu, mang cờ Liberia, do Quần đảo Marshall sở hữu, bằng USV” ở Biển Đỏ.

Thông cáo báo chí tương tự cũng xác nhận rằng trong 24 giờ trước đó, lực lượng CENTCOM đã “tiêu diệt thành công 5 máy bay không người lái (UAV) của Houthi do Iran hậu thuẫn, 3 chiếc trên Biển Đỏ và 2 chiếc trên các khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen”.

CENTCOM lưu ý rằng “những chiếc UAV này gây ra mối đe dọa đối với Mỹ, lực lượng liên quân và các tàu buôn trong khu vực”, kết luận rằng “hành vi liều lĩnh tiếp tục của lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn đe dọa sự ổn định khu vực và gây nguy hiểm đến tính mạng của những người đi biển trên Biển Đỏ và Vịnh Aden".

Sự gián đoạn đối với thương mại Biển Đỏ

Khoảng 12% tổng thương mại toàn cầu, trị giá khoảng 1 nghìn tỷ USD hàng hóa mỗi năm, đi qua Kênh đào Suez ở rìa phía tây bắc của Biển Đỏ.

Sau nhiều tuần bị Houthi quấy rối các tàu thương mại, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã công bố Chiến dịch Người bảo vệ thịnh vượng vào ngày 18 tháng 12.

Sáng kiến này nhằm đảm bảo quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ, Vịnh Aden và Eo biển Bab el-Mandeb.

Nhà Trắng cho biết vào tháng 1 rằng các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào vận tải biển đã ảnh hưởng đến hơn 50 quốc gia.

Vào tháng 4, Cơ quan Tình báo Quốc phòng đã công bố một báo cáo về tác động kinh tế của chiến dịch tấn công của Houthi, bao gồm sự sụt giảm khoảng 90% vận chuyển container qua Biển Đỏ, căng thẳng tài chính đối với các công ty vận tải buộc phải chuyển hướng quanh châu Phi và “căng thẳng ngày càng gia tăng” đối với vận chuyển hàng hải toàn cầu do kênh đào Panama bị gián đoạn do hạn hán.”

Ngày 31/1, Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố bắt đầu sứ mệnh ở Biển Đỏ nhằm bảo vệ các tàu thương mại khỏi các cuộc tấn công của Houthi.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell cho biết sứ mệnh, được gọi là Aspides, hay “lá chắn” trong tiếng Hy Lạp, sẽ chỉ nhằm mục đích phòng thủ và không tham gia vào bất kỳ cuộc tấn công nào chống lại người Houthi.

Borrell nói thêm rằng chi phí gia tăng cho việc định tuyến lại các tàu khỏi các tuyến đường vận chuyển trên Biển Đỏ đã góp phần gây ra lạm phát.

Vinh Trang