Lịch sử khoa bảng, chuyện 'cha đỗ - con đỗ - đỗ cả nhà' không phải hiếm, nhưng riêng trường hợp gia đình danh sĩ Đặng Trần Diễm lại còn rất lạ lùng.
'Hoàng Lê nhất thống chí' viết bằng chữ Hán của nhóm tác giả Ngô gia văn phái là tác phẩm văn xuôi tự sự đầu tiên có quy mô như một bộ sử thi. Những sự kiện quan trọng trong lịch sử Việt Nam từ cuối đời Lê Hiển Tông (1740 - 1786) đến đầu đời Gia Long (1802- 1820) được ghi lại khá tỉ mỉ.
Thập niên 1760 là một trong những thời kỳ rối ren nhất trong bộ máy chính quyền của nhà Nguyễn. Năm 1765, sau khi chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát qua đời, quyền thần Trương Phúc Loan phế người này, lập người kia, gây nên những xáo trộn lớn lao trong sinh hoạt của phủ chúa. Điều này một mặt khuyến khích quân chúa Trịnh ở phương Bắc chụp lấy cơ hội, mở cuộc Nam tiến, đánh lấy kinh đô Phú Xuân, mặt khác tạo điều kiện cho sự nổi dậy của anh em nhà Tây Sơn nhằm giành lấy quyền bính trong tay họ.