Trên mảnh đất mà đào xuống vỉa tầng nào, người ta cũng tìm thấy dấu vết của vô vàn cuộc tranh đấu, để giành và giữ quyền sống, quyền tự quyết cho dân tộc. Để rồi, có nhận định cho rằng, sự nghiệp đấu tranh cho các quyền cơ bản ấy, hay để giải phóng dân tộc này khỏi họa xâm lăng trong thế kỷ XX, vốn đã vượt lên trên ý nghĩa của một cuộc chiến đấu ở một đất nước nhỏ bé. Bởi lẽ, từ cuộc chiến này, những chân lý mới của thời đại mới đã được chứng minh.
Khi con nước rút xuống làm lộ ra khoảng lòng hồ rộng lớn, mảnh đất màu mỡ này chẳng mấy chốc được lấp đầy bởi cỏ xanh tươi tốt. Để rồi khi mùa mưa về, vùng đất như thảo nguyên bao la ấy lại chìm trong biển nước, ấp ủ mỡ màu cho mùa sau.
Thường xuyên uống bia rượu và ăn đồ nướng, chàng trai nặng 156 kg nhập viện vì viêm tụy cấp.
Sau mấy lần lỗi hẹn với mùa vàng, tôi cũng kịp về Pù Luông khi lúa đã gom hết nhựa sống vào những hạt tròn căng mẩy, nằm gối đầu trên những thửa ruộng bậc thang bám chênh vênh vào thân núi và trườn cả xuống thung lũng. Phải đi để thấy, Pù Luông chín vàng là mùa đẹp nhất của đại ngàn...