Tài chính toàn diện: Việt Nam đặt mục tiêu bứt phá với AI và dữ liệu số
Dựa trên hạ tầng số, dữ liệu quốc gia và AI, Việt Nam đang tăng tốc tài chính toàn diện. Sự phát triển của fintech giúp mở rộng dịch vụ tài chính an toàn, hiện đại đến người dân và doanh nghiệp.
Ngày 29-10, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp với IFC (thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới) tổ chức Hội thảo “Thúc đẩy công nghệ số - Mở rộng tiếp cận tài chính 2025”.
Hạ tầng số bứt phá, tỉ lệ tiếp cận dịch vụ tài chính tăng mạnh
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà khẳng định: Trong giai đoạn hiện nay, NHNN ưu tiên xây dựng hạ tầng tài chính và nền tảng dữ liệu số quốc gia. Đây được coi là trụ cột để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực ngân hàng - fintech. Các ứng dụng AI, Big Data sẽ được đẩy mạnh nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng khả năng tiếp cận tài chính, song song với tăng cường giáo dục tài chính và bảo vệ người dùng.
Đáng chú ý, mục tiêu phát triển tài chính toàn diện sẽ được lồng ghép chặt chẽ với tài chính xanh và chiến lược phát triển bền vững quốc gia. Điều này hướng tới một hệ sinh thái tài chính hiện đại, bao trùm, thích ứng với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn mới.
Những định hướng trên đã nhanh chóng được cụ thể hóa bằng các kết quả rõ nét trong quá trình triển khai Chiến lược Tài chính toàn diện Quốc gia. Hạ tầng số phục vụ thanh toán được mở rộng mạnh mẽ, danh mục sản phẩm và dịch vụ ngày càng phong phú. Cùng lúc, thanh toán không dùng tiền mặt tiếp tục tăng tốc, tạo lực đẩy cho chuyển đổi số lan tỏa sâu rộng trong toàn hệ thống ngân hàng.
Giao dịch trên kênh số tăng trưởng mạnh trong thời gian qua. Ảnh: T.L
Nhờ vậy, tỉ lệ người trưởng thành sở hữu tài khoản thanh toán đã vọt lên 86,97%, so với mức 68,44% của năm 2020. Đây là một bước tiến dài chỉ trong vài năm. Nhiều chỉ tiêu về tăng trưởng giao dịch không tiền mặt đạt và vượt mục tiêu, với giá trị giao dịch qua điện thoại di động và ví điện tử tăng bình quân hơn 25% mỗi năm.
Song song đó, hệ sinh thái fintech ngày càng sôi động với hơn 150 doanh nghiệp hoạt động trong các mảng thanh toán, cho vay ngang hàng, quản lý tài sản và dữ liệu tài chính. Những mô hình này đang mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ, đặc biệt tại khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, nơi nhu cầu tài chính còn bị bỏ ngỏ trong nhiều năm.
Các kết quả tích cực này đang trở thành nền tảng quan trọng, tạo bước đệm cho sự phát triển mạnh mẽ của tài chính toàn diện số tại Việt Nam trong giai đoạn tới.
Hơn 70% người Việt trưởng thành có tài khoản tài chính
Cũng theo Báo cáo Global Findex 2025 của Nhóm Ngân hàng Thế giới, hơn 70% người trưởng thành Việt Nam từ 15 tuổi trở lên đã có tài khoản tài chính và 62% trong số đó sử dụng các dịch vụ thanh toán số, nhờ vào tỷ lệ phủ sóng internet đạt 80% dân số. Những con số này thể hiện bước tiến vượt bậc cũng như tiềm năng mở rộng tài chính số tới các nhóm còn chưa tiếp cận được dịch vụ.
Ứng dụng công nghệ số giúp các ngân hàng tăng tốc tự động hóa, quản trị rủi ro và phục vụ khách hàng hiệu quả hơn. Ảnh: T.L
Ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia IFC phụ trách Việt Nam, Campuchia và Lào, nhận định: “Tài chính số không chỉ là động lực lớn cho đổi mới sáng tạo, mà còn là yếu tố then chốt cho chuyển đổi kinh tế toàn diện. Sự kết hợp giữa công nghệ, khung pháp lý và đầu tư hiệu quả sẽ giúp Việt Nam phát triển lĩnh vực fintech năng động, nâng cao cạnh tranh. Điều này cũng hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, khuyến khích các dự án khởi nghiệp, tạo việc làm chất lượng và đưa dịch vụ tài chính đến gần hơn với mọi người dân”.
Thách thức an toàn dữ liệu trong kỷ nguyên số
Hệ sinh thái tài chính số tại Việt Nam đang phát triển mạnh nhờ chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện. Cơ chế sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) trong lĩnh vực ngân hàng cũng góp phần thúc đẩy. Cơ chế này tạo điều kiện cho các ngân hàng và công ty fintech thử nghiệm, hoàn thiện các giải pháp tài chính số sáng tạo trước khi triển khai rộng rãi.
Ông Chu Khánh Lân, Vụ phó, Vụ Dự báo, Thống kê - Ổn định Tiền tệ, Tài chính (NHNN) nhấn mạnh: "Bên cạnh mặt tích cực, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số cũng kéo theo rủi ro mới, đặc biệt là rủi ro liên quan đến chia sẻ dữ liệu. Do vậy, bài toán đặt ra là phải thực hiện đồng thời hai mục tiêu: phát triển hệ sinh thái tài chính số và tài chính toàn diện, nhưng vẫn bảo vệ đầy đủ quyền lợi của người tiêu dùng và chủ sở hữu dữ liệu".
Theo Bộ Công an, tội phạm lừa đảo chiếm đến hơn 50% trong tổng số tội phạm hình sự. Riêng đối tượng lừa đảo trên không gian mạng chiếm gần 60%, gây thiệt hại lớn về tài sản của người dân. Ước tính năm 2024 thiệt hại do lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam là gần 19.000 tỉ đồng. Trong 8 tháng đầu năm 2025 đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại gần 1.700 tỉ đồng.
Trước thực trạng này, ông Lân nhấn mạnh: "Để thúc đẩy tài chính toàn diện, cần có sự phối hợp của tất cả các bên. Bên cạnh vai trò quản lý của Nhà nước, chính người tiêu dùng cũng phải nâng cao hiểu biết tài chính, tăng khả năng nhận diện và phòng ngừa rủi ro. Các tổ chức cung ứng dịch vụ tài chính ngân hàng cũng phải tự nâng cao năng lực. Đặc biệt là năng lực bảo vệ trước rủi ro phát sinh trong chuyển đổi số, nhằm giữ chân khách hàng và bảo vệ chính mình", ông nói.
Về phía cơ quan quản lý, NHNN luôn theo sát các rủi ro có thể xảy ra khi hoạt động tài chính ngân hàng chuyển dịch mạnh sang môi trường số.
Ông Lân khẳng định: “Chúng tôi xác định vai trò của mình là ban hành các chính sách, quy định bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích hợp tác giữa các bên, đồng thời xây dựng khung quy định thống nhất về an toàn dữ liệu và bảo vệ khách hàng”.
Ông cho biết hiện NHNN đang dự thảo thông tư về an toàn và bảo mật trong cung ứng dịch vụ trực tuyến của ngành ngân hàng. Đây là quá trình liên tục, bởi rủi ro luôn xuất hiện cùng với sự phát triển của công nghệ. Do đó, Nhà nước sẽ thực hiện đúng chức năng quản lý nhưng vẫn cần sự phối hợp song hành từ phía người tiêu dùng và các tổ chức cung cấp dịch vụ.
