Tài sản số chứa đựng rủi ro về rửa tiền, khủng bố

"Vùng xám" về tài sản mã hóa

Tại Hội thảo: "Chia sẻ kinh nghiệm quản lý và vận hành các sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung" ngày 27/3 do Hiệp hội Blockchain Việt Nam tổ chức, bà Nguyễn Thị Minh Thơ - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước - cho biết, đến bây giờ xây dựng khung pháp lý tài sản số, tài sản ảo, sàn giao dịch tài sản số là mệnh lệnh và là nhu cầu tất yếu.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước.

Bà Thơ phân tích, tài sản số, tài sản ảo, tài sản mã hóa có tính ẩn danh, phi tập trung, phi biên giới trong đó chứa đựng rủi ro về rửa tiền, khủng bố. Các quốc gia khi thiết lập khung pháp lý về tài sản này đều đặt ra quản lý phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Cũng theo bà Thơ, đối với Việt Nam, các văn bản pháp lý chưa ban hành và đang là "vùng xám" về tài sản mã hóa. Khi xem xét cơ chế rửa tiền, tài trợ khủng bố các nước trên thế giới đặt ra cho Việt Nam nhiều hành động. Họ xếp Việt Nam vào danh sách “xám” về rửa tiền… Theo đó, Việt Nam phải xây dựng khung pháp lý và chứng minh khung pháp lý về tài sản số vận hành hiệu quả.

"Tôi rất mừng vì chúng ta có dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, rồi Nghị quyết thí điểm về sàn giao dịch tài sản mã hóa… là những bước đi đáng lưu tâm liên quan đến tài sản mã hóa", bà Thơ nói.

Bà Thơ cho biết thêm, mặc dù khuôn khổ pháp lý chưa có, trong đánh giá về rửa tiền, tài trợ khủng bố, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính đã đánh giá ban đầu rủi ro ở mức từ trung bình đến cao về rửa tiền.

Chia sẻ thêm về những rủi ro về tài sản số, Thượng tá Dương Đức Hùng - Phó Trưởng phòng Phòng chống khủng bố, Cục An ninh nội địa, Bộ Công an - cho hay, công nghệ blockchain, tài sản mã hóa đã thay đổi cách thức vận hành nền kinh tế. Qua công tác nghiệp vụ chưa phát hiện tài trợ khủng bố.

Thượng tá Dương Đức Hùng - Phó Trưởng phòng Phòng chống khủng bố, Cục An ninh nội địa, Bộ Công an.

Tuy nhiên, ông Hùng nêu rõ thị trường tài sản mã hóa có nguy cơ lớn, các đối tượng khủng bố thời gian qua đã xâm nhập vào Việt Nam, tìm cách biến Việt Nam thành nơi trung chuyển tiền thông qua thị trường tiền ảo, tài sản ảo. Thiếu khung pháp lý quản lý là nguy cơ có thể bị các đối tượng lợi dụng.

Ông Hùng chia sẻ thêm, từ 2018 đến nay xu hướng các nhóm khủng bố sử dụng công nghệ cao, tiền ảo, tài sản ảo để chuyển tiền gia tăng và là thách thức cho nhiều nước.

Quản lý cách nào?

Ông Tô Trần Hòa - Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán cho biết: "Chúng tôi được Bộ Tài chính giao xây dựng dự thảo Nghị quyết về thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa. Chúng tôi phối hợp với các bộ ngành xây dựng theo thông lệ chung của quốc tế, mô hình của châu Âu, Thái Lan, Nhật, UAE. Với mô hình tiêu chuẩn thế giới có thông lệ chung, khái niệm chung và khuyến nghị chung cho nhà đầu tư".

Ông Hòa khẳng định, tài sản mã hóa không phải là phương tiện thanh toán. Trong nghị quyết thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa, đơn vị này sẽ cấp phép cho một số doanh nghiệp cung cấp về dịch vụ cung cấp tài sản mã hóa. Mục tiêu lập sàn giao dịch tài sản mã hóa là bảo vệ nhà đầu tư cũng như thu hút nguồn vốn lớn.

"Tài sản mã hóa gắn với tài sản thực khi lên sàn giao dịch thí điểm để đảm bảo ổn định thị trường. Chúng tôi không đưa tài sản mã hóa không có căn cứ lên sàn để lừa đảo. Chúng ta cần có giai đoạn chạy thử nghiệm về tài sản mã hóa tại Việt Nam. Sau 2-3 năm vận hành thử nghiệm thì sẽ đánh giá xem mặt nào được, bổ sung...", ông Hòa nói.

Đại diện cơ quan quản lý nhà nước và chuyên gia chia sẻ tại hội thảo sáng 27/3.

Góp ý thêm về pháp lý cho tài sản mã hóa, bà Nguyễn Thị Minh Thơ - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền - cho biết, khi xây dựng nghị quyết thí điểm sàn giao dịch tiền mã hóa, Ngân hàng Nhà nước cũng tham gia góp ý việc bám sát thông lệ quốc tế.

"Chúng tôi đã tham mưu yêu cầu, chắc chắn các sàn giao dịch là phải thực hiện phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Ví dụ nhận biết khách hàng, báo cáo giao dịch đáng ngờ, lưu trữ, báo cáo cho cơ quan quản lý nhà nước… Có nhiều vấn đề mới khi vận hành, chắc chắn cơ quan quản lý nhà nước sẽ đồng hành giải quyết", bà Thơ nói.

Đồng ý với bà Thơ, Thượng tá Dương Đức Hùng - Phó Trưởng phòng Phòng chống khủng bố, Cục An ninh nội địa - đề xuất thêm việc phải xây dựng khung pháp lý rõ ràng, toàn diện, quy định trách nhiệm pháp lý các sàn trong phòng chống rửa tiền; thành lập tổ công tác liên ngành để giám sát giao dịch đáng ngờ liên quan tiền mã hóa; ứng dụng công nghệ giám sát tiên tiến để theo dõi, truy vết khi cần thiết; thiết lập hệ thống giám sát tập trung do Bộ Công an hoặc Ngân hàng Nhà nước quản lý để giám sát giao dịch tài sản mã hóa.

Ngọc Mai