Tài sản số và tín chỉ carbon có được thế chấp vay vốn?

Vừa xuất viện sau khi sinh em bé, ngay lập tức một sản phụ nhận được 22 cuộc gọi trong một buổi chiều từ các hãng sữa và dịch vụ chăm sóc.

Đây là trải nghiệm không mấy dễ chịu của TS Lê Thị Giang, Giảng viên Đại học Luật Hà Nội, được bà chia sẻ tại Hội thảo “Tài sản bảo đảm ngân hàng: Những vấn đề quan tâm hiện nay”, do Thời báo Ngân hàng tổ chức sáng 28/4. Hội thảo bàn đến câu chuyện tài sản số và tín chỉ carbon liệu có được coi là tài sản bảo đảm khi vay vốn ngân hàng.

Bà Giang kể lại trải nghiệm của mình khi đặt vấn đề: liệu dữ liệu cá nhân có được coi là tài sản số?

“Dữ liệu cá nhân của mình bị lộ ra cho mấy chục bên như vậy khiến tôi thấy rằng câu chuyện pháp luật liên quan đến tài sản số. Kể cả câu chuyện về tín chỉ carbon hiện nay thực sự là câu hỏi cần được quan tâm”, bà Giang nói.

Tài sản số đang trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế số, nhưng hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay chưa có quy định cụ thể và toàn diện về tài sản số.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thời báo Ngân hàng

Bên cạnh đó, tín chỉ carbon là công cụ quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính, nhưng việc xác lập giao dịch bảo đảm đối với tín chỉ carbon vẫn chưa có quy định cụ thể trong pháp luật Việt Nam.

“Việc thừa nhận tài sản số và tín chỉ carbon là tài sản bảo đảm không chỉ giúp mở rộng cơ hội tiếp cận vốn cho khách hàng, mà còn góp phần phát triển thị trường tài chính xanh và kinh tế số”, TS Lê Thị Giang nêu quan điểm.

Theo bà Vũ Thị Vân Anh, Trưởng phòng Cao cấp Khối ESG - Công ty KPMG Việt Nam, tại Thái Lan, tín chỉ carbon có thể được sử dụng làm tài sản bảo đảm trong các khoản vay, đặc biệt là các dự án đầu tư thích ứng với biến đổi khí hậu, cung cấp một cách đo lường và quản lý rủi ro liên quan đến khí hậu.

Còn tại châu Âu, một số quốc gia thành viên EU đã phân loại EUA (Chứng chỉ phát thải của Liên minh châu Âu) là tài sản vô hình có thể chuyển nhượng, cho phép sử dụng nó làm tài sản thế chấp hoặc tài sản bảo đảm trong các giao dịch tài chính.

Chuyên gia pháp chế ngân hàng - Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng, pháp luật về dân sự và pháp luật về bảo đảm đã định nghĩa tài sản bảo đảm gồm tài sản hiện hữu và tài sản hình thành trong tương lai.

Tài sản số hay chứng chỉ carbon cũng có thể coi là một loại tài sản bảo đảm. Thậm chí, hai loại tài sản này còn được quyền sở hữu trong khi bất động sản chỉ có quyền sử dụng.

“Muốn xác định tài sản bảo đảm có được thế chấp ngân hàng hay không thì cần xác định hai điều kiện: Tài sản đó có quyền sở hữu và không bị cấm giao dịch”, Luật sư Trương Thanh Đức cho hay.

Tuy nhiên, việc nhận tài sản bảo đảm để ngăn chặn rủi ro cho ngân hàng, nhưng cũng có thể đem lại rủi ro quá lớn khi giá trị tài sản trồi sụt.

“Bất động sản và vàng còn biến động thất thường, nên việc nhận tài sản số làm tài sản bảo đảm có thể khiến trách nhiệm của ngân hàng trở nên vô cùng nặng nề một khi giá trị tài sản này sụt giảm”, ông Đức đặt vấn đề.

Ông Đỗ Giang Nam, Thành viên HĐTV Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC), cho biết, Việt Nam đang xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho tài sản số. Việc hoàn thiện khung pháp lý sẽ là điều kiện cần để ngân hàng coi đây là tài sản bảo đảm. Còn điều kiện đủ là việc ngân hàng có chấp nhận loại tài sản này hay không.

Do đó, ngân hàng cần tính toán kỹ lưỡng, đặc biệt là khả năng quản lý và xử lý trong trường hợp rủi ro xảy ra.

Tương tự với tín chỉ carbon, khi ngân hàng nhận tài sản này cũng cần phải đánh giá tính rủi ro, nhất là rủi ro về giá là rất lớn.

“Mục tiêu của Việt Nam đến năm 2028 sẽ hình thành đầy đủ thị trường giao dịch tín chỉ carbon. Đây là điều kiện cần thiết để đảm bảo cho ngân hàng có các biện pháp xử lý nợ liên quan tín chỉ carbon. Dưới góc độ ngân hàng, tôi cho rằng đây là một loại tài sản bảo đảm tiềm năng. Các ngân hàng sẽ nhận khi loại tài sản này đáp ứng đầy đủ điều kiện về pháp lý cũng như tính ổn định về giá”, ông Nam nêu quan điểm.

Tuân Nguyễn