Tâm huyết sưu tầm, phổ biến văn hóa dân tộc Cao Lan

Những cuốn sách ghi chép về điệu hát Sình ca bằng chữ Nho luôn được gìn giữ.

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu sinh năm 1945 ở làng quê giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Từ nhỏ ông đã được nghe các anh, các chị hát Sình ca, rồi cứ ngấm vào người lúc nào không hay. Gia đình ông có nhiều đời làm thầy cúng, ông thường theo bố đi làm nên đã tự học viết chữ Nho và được bố dạy bảo thêm. Say mê với văn hóa dân tộc, nhưng một thời gian dài chăm lo cho cuộc sống gia đình, nên ông ít có thời gian tìm hiểu sâu.

Khi cuộc sống dần ổn định, các con đã khôn lớn, trưởng thành, từ năm 1985 ông mới dành nhiều thời gian để sưu tầm những cuốn sách ghi chép lại điệu Sình ca của dân tộc. Ông tự tìm học thêm chữ Nho để dịch lời hát ra chữ Quốc ngữ, rồi phô tô lại để phổ biến đến mọi người. Năm 2017, xã thành lập Câu lạc bộ (CLB) giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Cao Lan, ông được mời làm chủ nhiệm CLB. Câu lạc bộ đã thu hút nhiều hội viên ở các thôn có đông đồng bào dân tộc Cao Lan tham gia, lúc đông nhất lên đến 32 thành viên.

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu đánh trống Tắc sình.

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu chia sẻ, thời gian đó CLB duy trì tập luyện mỗi tuần 3 buổi tối. Mặc dù bận công việc nhà nông nhưng mọi người đều sắp xếp thời gian để tham gia đầy đủ. Ông và ban chủ nhiệm CLB đã hướng dẫn mọi người hát Sình ca, các bài múa của dân tộc như: Khai đèn, cầu mùa, cầu mưa… Đồng thời, sáng tác các lời mới gắn với sự đổi mới của quê hương.

Cá nhân ông và các thành viên CLB tham gia nhiều liên hoan, giao lưu văn hóa văn nghệ và đạt thành tích cao. Trong đó, ông đạt thành tích xuất sắc tham gia Liên hoan “Tiếng hát Dân ca Việt Nam” năm 2005 được Tổng Giám đốc Đài TH Việt Nam tặng Bằng khen; đoạt giải Nhất với tiết mục “Cầu mưa” trong Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ VII tổ chức tại tỉnh Phú Thọ năm 2010… Năm 2015, ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng Nghệ nhân Ưu tú loại hình Nghệ thuật trình diễn dân gian, Tập quán xã hội và tín ngưỡng tỉnh Tuyên Quang.

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu múa trống Sành.

Bà Nịnh Thị Sông, thôn Đồng Giàn nói, ngày đó bà và các thành viên rất tích cực tham gia tập luyện hát, múa. Mặc dù bận rộn, nhưng ai cũng vui vì đang góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Cao Lan trong thôn, xã, huyện. Giờ tuổi đã cao, bà không còn tham gia CLB, nhưng có con trai bà cũng đang là thành viên nòng cốt của CLB.

Anh Lương Văn Chấn, thành viên CLB giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Cao Lan xã Đội Bình bày tỏ, hiện CLB có gần 30 thành viên. Trước đây, được Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu hướng dẫn múa, hát, chơi nhạc cụ, các thành viên vẫn tiếp tục tập luyện để nhuần nhuyễn hơn. Khi có nội dung gì chưa rõ, CLB đều được ông hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình. Đầu tháng 9 vừa qua, CLB đã tham gia Liên hoan các CLB Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số huyện Yên Sơn và đoạt giải xuất sắc toàn đoàn.

Tâm huyết với văn hóa dân tộc, những cuốn sách ghi chép lại lời hát Sình ca vẫn luôn được Nghệ nhân Ưu tú Lâm Văn Cầu giữ gìn cẩn thận. Ông mong muốn, thế hệ trẻ sẽ tích cực tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ ở cơ sở, qua đó góp phần giữ gìn và lan tỏa văn hóa dân tộc trong cộng đồng.

Huyền Linh