Tăng cường cơ chế giám sát liên quan thủ tục phá sản

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Trong đó, nổi bật là dự luật đã xây dựng thủ tục phục hồi độc lập; rút gọn các thủ tục phá sản; ứng dụng công nghệ số và hoàn thiện vai trò các bên liên quan như quản tài viên và doanh nghiệp quản lý tài sản; cơ chế hỗ trợ của nhà nước; mở rộng phạm vi áp dụng, bao gồm phá sản cá nhân và doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo và Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục rà soát những vấn đề tiềm ẩn có thể xảy ra.

Về rủi ro lạm dụng thủ tục phục hồi, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc ưu tiên phục hồi độc lập có thể bị lợi dụng để kéo dài thời gian, tránh phá sản thực sự, dẫn đến thất thoát tài sản hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ nợ. Đây là vấn đề phải quan tâm.

Về tác động đến ngân sách nhà nước, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc quy định tạm ứng chi từ ngân sách có thể gây lãng phí, không kiểm soát được nguồn chặt chẽ. Do đó, cần đánh giá tác động tài chính, quy định nguồn kinh phí cụ thể theo Luật Ngân sách Nhà nước đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Về thẩm quyền xử lý tranh chấp, theo Chủ tịch Quốc hội, việc giao cho Tòa án giải quyết toàn bộ tranh chấp liên quan là tích cực nhưng có thể dẫn đến chồng chéo với các luật khác như Bộ luật Dân sự, Luật Trọng tài..., do vậy, phải tiếp tục rà soát để tránh mâu thuẫn.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý vấn đề thiếu quy định chi tiết về bán tài sản. Dự luật mới chỉ quy định nguyên tắc và giao cho Chính phủ hướng dẫn. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, điều này có thể gây chậm trễ trong triển khai xử lý tài sản.

Về việc áp dụng cho doanh nghiệp nước ngoài, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc mở rộng phạm vi là tốt, nhưng cần hướng dẫn cụ thể để tránh phức tạp hóa các thủ tục, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến luật pháp quốc tế.

Từ những phân tích nêu trên, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, dự luật cần tăng cường cơ chế giám sát, chống lạm dụng. Nên bổ sung quy định thời gian tối đa cho thủ tục phục hồi (ví dụ không quá 6 tháng hoặc 12 tháng), kèm theo cơ chế giám sát độc lập từ cơ quan nhà nước hoặc hội đồng chủ nợ. Có thể học tập kinh nghiệm các nước về vấn đề này.

Cùng với đó, tập trung hoàn thiện quy định về tài chính, ngân sách. Cần quy định rõ ràng tiêu chí tạm ứng chi phí từ ngân sách để tránh lãng phí. Chỉ nên áp dụng cho doanh nghiệp không còn tài sản nhưng có tiềm năng phục hồi, kết hợp với cơ chế hoàn trả sau khi bán tài sản. Đồng thời, cần tích hợp các chính sách hỗ trợ khác như giảm, hoãn thuế, đảm bảo đồng bộ với các luật thuế hiện hành, đây là vấn đề hết sức quan trọng.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị tăng cường đào tạo, chuyên nghiệp hóa quản tài viên. Cụ thể, Luật nên yêu cầu các chứng chỉ quốc tế hoặc đào tạo định kỳ cho quản tài viên. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống đăng ký trực tuyến để tăng số lượng và chất lượng đội ngũ này, giúp giảm thời gian xử lý và nâng cao lòng tin của nhà đầu tư nước ngoài.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, cần tích hợp công nghệ sâu hơn. Ngoài điện tử hóa, nên quy định việc sử dụng AI hoặc Blockchain để xác minh tài sản và giao dịch, giúp minh bạch hóa việc phân phối tài sản. Có thể áp dụng hệ thống trực tuyến cho hội nghị chủ nợ "ảo" để giảm chi phí di chuyển. Đây là vấn đề mới, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần nghiên cứu thêm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý vấn đề hài hòa với luật pháp quốc tế. Theo đó, cần bổ sung quy định về phá sản xuyên biên giới, tham chiếu các công ước quốc tế; đồng thời, tránh chồng chéo với Luật Doanh nghiệp 2020 và Bộ luật Dân sự năm 2015.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là luật chuyên ngành, rất khó; do đó đề nghị tăng cường vai trò của Chính phủ trong giám sát thực thi. Theo đó, Chính phủ nên thành lập một ủy ban giám sát thực thi luật này trong 2-3 năm đầu, thu thập phản hồi từ doanh nghiệp và tòa án để điều chỉnh kịp thời.

Tại các tổ thảo luận, các đại biểu nhất trí sự cần thiết phải sửa đổi Luật Phá sản nhằm khắc phục những bất cập hiện hành, nâng cao tính khả thi, minh bạch và hiệu quả trong quá trình thực thi.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng việc sử dụng ngân sách và áp dụng các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện phá sản; việc cần thiết bổ sung thủ tục phục hồi trong thủ tục phá sản tại dự án luật, song cần phải đánh giá hiệu quả kinh tế và hiệu quả quản lý nhà nước với biện pháp này.

Đại biểu Nguyễn Văn Quảng (Đà Nẵng) chỉ rõ khó khăn và vướng mắc nhất hiện nay chính là thời gian để giải quyết. Lý do là bởi trung bình 1 vụ kéo dài từ khoảng 18 tháng đến 24 tháng, thậm chí có những vụ đến 36 tháng, tức là khoảng 3 năm, thậm chí đến 4 năm mới giải quyết xong một vụ phá sản.

“Về trình tự, thủ tục hiện nay nếu chúng ta không giải quyết và không áp dụng những tự thủ tục đặc biệt thì hiệu quả việc giải quyết một vụ phá sản là không đạt được”, đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Văn Quảng cho rằng, mặc dù các trình tự, thủ tục trong Luật Phá sản (sửa đổi) này đã có rút ngắn nhưng quá trình phát sinh các khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết mới là vấn đề cần phải xem xét.

Một số đại biểu đã cho ý kiến về các quy định còn vướng mắc, bất cập trong thực tiễn; tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải quyết vụ việc phá sản; tạo hành lang pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp, hợp tác xã phục hồi hoạt động kinh doanh; tuyên bố phá sản và thanh lý kịp thời những doanh nghiệp, hợp tác xã không còn khả năng phục hồi, khơi thông nguồn lực, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, thúc đẩy kinh tế, xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh; góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia…

TTXVN/Báo Tin tức và Dân tộc