Tăng cường khả năng chống chịu khí hậu và quản lý rừng bền vững tại Việt Nam

Đoàn công tác thực địa rừng tại địa bàn Lai Châu. (Ảnh: BTC)

Sáng kiến này nhằm mục tiêu tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và thúc đẩy quản lý rừng bền vững tại bốn tỉnh bao gồm Tuyên Quang, Lai Châu, Sơn La và Cần Thơ.

Được thực hiện bởi Tổ chức quốc tế nhân đạo hàng đầu chống đói nghèo toàn cầu và cứu trợ khẩn cấp (CARE), Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp quốc tế (CIFOR) và Đại học British Columbia (UBC), dự án hướng tới khai thác và phát huy những kinh nghiệm chuyên môn hàng đầu của Canada trong quản lý lâm nghiệp và tìm kiếm cơ hội hợp tác với các bên liên quan của Canada, bao gồm các công ty, nhà đầu tư, tổ chức học thuật và cơ quan chính phủ.

Quang cảnh cuộc họp khởi động sáng kiến.

Kéo dài đến tháng 3/2028, dự án là một phần trong cam kết rộng lớn của Canada nhằm hỗ trợ phát triển một thị trường carbon rừng chất lượng cao tại Việt Nam. Dự án đặt mục tiêu đẩy nhanh quá trình thích ứng và chống chịu với biến đổi khí hậu, đồng thời hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu quốc gia về hành động khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế-xã hội bao trùm.

Trong bối cảnh nhiệt độ trung bình gia tăng, nguy cơ mất đa dạng sinh học và nạn phá rừng đang làm gián đoạn sinh kế, sáng kiến này sẽ thúc đẩy cộng đồng và chính quyền địa phương dẫn dắt các nỗ lực hành động vì khí hậu và bảo vệ rừng, đồng thời mở ra những cơ hội mới thông qua thị trường carbon đang hình thành.

Các đại biểu trong nước và quốc tế tham dự công bố sáng kiến.

Dự án đặt mục tiêu tăng cường quản trị khí hậu hướng tới thích ứng và giảm thiểu tác động theo hướng tích cực với thiên nhiên, thông qua việc phát triển thị trường carbon rừng chất lượng cao, cùng với việc tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong tài trợ và thực hiện các dự án carbon dựa vào rừng. Dự án cũng sẽ đặc biệt chú trọng vào quản trị rừng dựa vào cộng đồng tại bốn tỉnh có tính đa dạng sinh học cao.

Tỉnh Lai Châu, cùng với ba tỉnh tham gia, đang đẩy mạnh sự sẵn sàng tham gia vào thị trường tín chỉ carbon rừng quốc tế khi chính phủ cho phép, một bước đi quan trọng để hiện thực hóa tiềm năng kinh tế từ tài nguyên rừng và hỗ trợ lộ trình quốc gia hướng tới phát thải "ròng" bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 của Việt Nam.

Dự án C4G sẽ hỗ trợ xây dựng các chiến lược quản lý rừng bền vững, vừa bảo vệ hệ sinh thái địa phương vừa tạo ra các lợi ích tài chính từ tín chỉ carbon cho các bên liên quan như chính quyền địa phương, các tác nhân khu vực tư nhân và chủ rừng, khi cơ chế thị trường carbon quốc gia của Việt Nam chính thức đi vào hoạt động.

Để bảo đảm sự sẵn sàng tham gia thị trường, dự án sẽ hướng tới thực hiện các hoạt động để mang lại bốn kết quả chính:

Một là, đánh giá tiềm năng carbon rừng: Một báo cáo chi tiết đánh giá tiềm năng hấp thụ và lưu trữ carbon rừng của từng tỉnh, cung cấp dữ liệu nền tảng cần thiết để định lượng tín chỉ carbon tạo ra trong tương lai.

Đoàn công tác khảo sát và làm việc với hộ dân tại địa bàn.

Hai là, đánh giá tính khả thi của giảm phát thải: Báo cáo đánh giá khả năng của các tỉnh đáp ứng các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (GHG) của quốc gia khi được Chính phủ giao trong tương lai, bảo đảm cả việc tuân thủ và phát huy tiềm năng.

Ba là, hồ sơ dữ liệu sẵn sàng thị trường: Bộ hồ sơ toàn diện cho mỗi tỉnh chi tiết hóa tiềm năng phát triển tín chỉ carbon rừng, giúp các tỉnh sẵn sàng tham gia thị trường tín chỉ carbon khi có sự chấp thuận về mặt pháp lý.

Bốn là, nâng cao năng lực chuyên môn: Đào tạo chuyên sâu về phương pháp định giá tín chỉ carbon, phát triển dự án, và đánh giá rủi ro/cơ hội thị trường carbon, tăng cường năng lực cho cán bộ tỉnh và các doanh nghiệp địa phương.

Các kết quả này được kỳ vọng sẽ biến tài sản rừng thành nguồn doanh thu bền vững, cải thiện sinh kế địa phương và đóng góp ý nghĩa vào các mục tiêu khí hậu của Việt Nam. “Chúng tôi kết hợp kiến thức địa phương với các giải pháp đổi mới để không chỉ giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu mà còn bảo đảm tiếng nói của cộng đồng địa phương, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số, được lắng nghe trong các quyết định liên quan”, bà Lê Kim Dung, Giám đốc Quốc gia của tổ chức CARE tại Việt Nam, cho biết. “Điều quan trọng là dự án này sẽ giúp tạo ra các cơ hội phát triển kinh tế lâu dài cho những người đang thực sự cần nó nhất”.

Một hợp phần trọng tâm của dự án là sự hợp tác giữa các cơ quan chính phủ, đối tác khu vực tư nhân trong nước và Canada, cùng với cộng đồng địa phương, nhằm đảm bảo thị trường carbon của Việt Nam khi được chính phủ cho phép vận hành mang tính bao trùm xã hội, bền vững với môi trường và khả thi về kinh tế.

Được Chính phủ Canada hỗ trợ, dự án có tiềm năng lớn để tận dụng chuyên môn hàng đầu của Canada trong quản lý lâm nghiệp, từ chính sách và vận hành đến công nghệ và phát triển thị trường carbon. Dự án cũng tạo ra các cơ hội hợp tác mới trong các lĩnh vực như công nghệ và đổi mới lâm nghiệp; giám sát, báo cáo và xác minh (MRV) cùng các giải pháp kỹ thuật số; phát triển và đầu tư dự án carbon; chuỗi giá trị gỗ bền vững và trung hòa carbon; tài chính và chứng nhận carbon; phục hồi cảnh quan và phòng chống cháy rừng.

Trong ba năm tới, dự án sẽ hợp tác chặt chẽ với các đối tác và cộng đồng địa phương để thúc đẩy quản lý rừng bền vững, tái trồng rừng thích ứng với biến đổi khí hậu và các cơ hội thu nhập thay thế. Dự án sẽ tăng cường kiến thức và năng lực của cộng đồng, các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp để tham gia vào việc bù đắp carbon và hưởng lợi một cách công bằng từ thị trường carbon rừng.

LÊ NGUYỄN