Tăng cường nội lực doanh nghiệp: Nền tảng tạo sức bật mới cho kinh tế Việt Nam

Gỡ khó cho doanh nghiệp, khơi dòng nội lực mới

Theo ông, thực tế các quỹ bảo lãnh tín dụng hay quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa “gần như không phát huy tác dụng vì cơ chế không phù hợp”. Ông kiến nghị cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và ngân hàng số như mô hình fintech, cho phép đánh giá tín dụng và giải ngân trực tuyến – nhanh, chi phí thấp, minh bạch và phù hợp với quy mô doanh nghiệp nhỏ.

Đại diện khu vực công nghiệp nền, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát, chỉ ra một nghịch lý: Việt Nam là “cường quốc sản xuất thép”, đứng đầu Đông Nam Á và thứ 12 thế giới, nhưng phần lớn vẫn là thép xây dựng. Thép chế tạo, đầu vào cho công nghiệp cơ khí, đóng tàu, đường sắt, năng lượng vẫn rất hạn chế.

Hòa Phát đang tiên phong đầu tư nhà máy sản xuất thép ray đường sắt, sản phẩm chiến lược mà Việt Nam chưa từng sản xuất được dù “chưa có một đơn đặt hàng nào từ Nhà nước”. Ông Thắng khẳng định doanh nghiệp đầu tư dựa trên niềm tin vào chủ trương của Chính phủ về cơ chế đặt hàng doanh nghiệp trong nước, song cũng mong các quy định phải cụ thể hóa hơn để doanh nghiệp có thể chủ động và yên tâm đầu tư dài hạn.

Còn ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CMC, cho rằng “chìa khóa của mô hình tăng trưởng mới là đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và chuyển đổi số”. Theo ông, Việt Nam cần bước ra khỏi “bẫy gia công”, chuyển từ “người làm thuê” sang “người làm chủ công nghệ”.

Đổi mới động lực cũ, mở rộng không gian tăng trưởng mới

Đại diện khu vực sản xuất truyền thống, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) cho rằng, việc tăng trưởng của ngành dệt may giảm tốc là “tín hiệu mừng” ở tầm vĩ mô, cho thấy nền kinh tế đang chuyển dịch sang những lĩnh vực có giá trị gia tăng cao hơn. Tuy nhiên, với doanh nghiệp, đó là thách thức buộc ngành phải đổi mới công nghệ để tăng năng suất và thu nhập lao động.

Theo ông, “dệt may là ngành làm mới động lực cũ”, cần ứng dụng tự động hóa, robot hóa, trí tuệ nhân tạo để nâng giá trị lao động, chứ không thể tiếp tục mở rộng theo chiều rộng, và điều này chỉ có thể thực hiện bằng công nghệ. Cùng với đó, ngành đang tập trung tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên liệu lên 55-60% để giảm nhập khẩu và nâng giá trị gia tăng.

Trong khi đó, ông Trần Kim Chung, Chủ tịch Tập đoàn City Group, mang đến khái niệm mới “kinh tế không gian tầm thấp” - nền kinh tế tích hợp giữa kinh tế số và kinh tế xanh, khai thác “tài nguyên không gian” ở độ cao 0-3.000m bằng UAV và công nghệ cao. Theo ông, năng suất của nền kinh tế này “vượt trội gấp hàng chục lần” mô hình truyền thống và có thể mở ra “một động lực tăng trưởng hoàn toàn mới” cho Việt Nam. Ông kiến nghị Chính phủ xây dựng chính sách đặc thù, cơ chế thử nghiệm (sandbox), quy hoạch không gian bay và ưu tiên đầu tư cho hạ tầng dữ liệu, quỹ phát triển công nghệ.

Thị trường vốn và nội nhu, hai trụ cột của sức bật mới

Vấn đề vốn - “mạch máu của nền kinh tế” – tiếp tục là chủ đề được các chuyên gia tài chính quan tâm. Ông Nguyễn Việt Cường, Phó Chủ tịch Công ty chứng khoán Kafi chỉ ra rằng trong tổng nhu cầu vốn 5 triệu tỷ đồng của doanh nghiệp nhỏ và vừa mỗi năm, 95% vẫn đến từ tín dụng ngân hàng. Nếu không có tài sản thế chấp, họ khó có thể tiếp cận nguồn vốn vay.

Giải pháp theo ông Cường là phải xây dựng hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ và vừa cấp quốc gia, giúp nhà đầu tư và tổ chức tín dụng đánh giá rủi ro minh bạch hơn, từ đó mở ra khả năng huy động vốn qua trái phiếu, cổ phiếu và các kênh thị trường khác. Khi đó, cơ hội tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ sẽ tăng mạnh và chi phí vốn sẽ giảm.

Từ góc nhìn vĩ mô, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký và Trưởng Ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh vai trò của thị trường trong nước như một động lực tăng trưởng dài hạn. Với hơn 100 triệu dân, Việt Nam nằm trong top 15 quốc gia đông dân nhất và là thị trường có sức mua xếp hạng 25 thế giới. “Khi tầng lớp trung lưu dự kiến chiếm 50% dân số vào năm 2035, thì nội nhu chính là bệ đỡ quan trọng cho nền kinh tế”, ông Tuấn nhìn nhận.

Ông cho rằng, “Phong trào người Việt Nam dùng hàng Việt Nam” cần tiến thêm một bước, trở thành “hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam” bằng chất lượng, giá cả, và thương hiệu. Ông cũng lưu ý, lợi thế hiểu thị trường và văn hóa bản địa chính là vũ khí mạnh nhất của doanh nghiệp Việt.

Dương Công Chiến