Tăng giá trị cho cây mắc ca nhờ công nghệ

Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã ứng dụng thành công công nghệ sinh học để sản xuất sữa chua, dầu ăn và thức ăn chăn nuôi từ mắc ca

PGS.TS Nguyễn Văn Lợi cùng các cộng sự của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất một số loại thực phẩm và thức ăn chăn nuôi từ quả mắc ca. Đây là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ cùng tên thuộc Đề án phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong lĩnh vực công nghiệp chế biến đến năm 2020 do Bộ Công Thương quản lý.

Sau một năm thực hiện, nhóm nghiên cứu đã ứng dụng thành công phương pháp lên men để tách vỏ quả mắc ca. Cụ thể, nhóm đã phân lập và tuyển chọn được 2 chủng nấm mốc Aspergillus niger van Tieghem var, Aspergillus oryzae và 2 chủng vi khuẩn Bacillus subtilis UL129, Bacillus subtilis UL005 có hoạt tính CMC-ase cao để tách vỏ quả mắc ca. Từ đó, nhóm xây dựng được quy trình tách vỏ quả mắc ca bằng công nghệ sinh học, với tỷ lệ chế phẩm sinh học 15%, thời gian lên men là 9 ngày và nhiệt độ lên men là 35oC.

Nhóm đã tách thành công dầu mắc ca bằng việc sử dụng enzyme viscozyme với nồng độ sử dụng là 1,12%, nhiệt độ thủy phân là 40,5oC và thời gian thủy phân là 5 giờ 20 phút. "Đây là những thông số tối ưu nhất để hiệu suất tách dầu mắc ca đạt cao nhất - 91,20%" - PGS. TS Nguyễn Văn Lợi giải thích.

"Các sản phẩm chế biến từ quả mắc ca vẫn rất nghèo nàn, trong khi đó tiềm năng về cây mắc ca ở nước ta trong những năm gần đây và những năm tới là rất lớn. Do đó, để sản phẩm mắc ca của Việt Nam đi vào thị trường trong nước cũng như xuất khẩu thì rất cần các công nghệ chế biến có thể tận thu triệt để các phần có thể sử dụng được của quả mắc ca và nâng cao giá trị sử dụng của quả mắc ca"

PGS. TS Nguyễn Văn Lợi

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn xây dựng và hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất sữa chua mắc ca, công thức sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn từ vỏ quả mắc ca. Dựa trên quy trình công nghệ xác lập được, nhóm đã phối hợp với Công ty CP Đầu tư và Phát triển Macadamia Quốc tế (có địa chỉ xưởng chế biến tại Xưởng số 5, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội) sản xuất thành công 5 tấn sữa chua mắc ca, 5 tấn dầu mắc ca và 10 tấn thức ăn chăn nuôi.

Kết quả phân tích đánh giá cho thấy sản phẩm có chất lượng đáp ứng các tiêu chuẩn quy định, lợn sử dụng thức ăn chăn nuôi từ vỏ quả mắc ca có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt.

Cây mắc ca có tên khoa học là Macadamia, được đưa vào trồng ở nước ta từ năm 1994. Mắc ca là loại quả giàu giá trị dinh dưỡng, có chứa nhiều vitamin, acid béo không no, protein và các chất khoáng.

Mắc ca là cây lâm nghiệp đa mục đích, góp phần nâng cao thu nhập của người dân và bảo vệ môi trường. Các sản phẩm từ mắc ca được thị trường trong nước và nước ngoài ưa chuộng, qua đó tạo động lực quan trọng thúc đẩy các doanh nghiệp và người nông dân đầu tư sản xuất, kinh doanh để mang lại hiệu quả kinh tế cao...

Đến nay, cả nước có 29 tỉnh trồng mắc ca, với tổng diện tích khoảng 20.000ha, tập trung chủ yếu tại hai vùng Tây Bắc và Tây Nguyên; diện tích cho thu hoạch khoảng 7.000ha, sản lượng ước đạt gần 9.000 tấn hạt tươi/năm.

Việt Nam là một trong 17 quốc gia có diện tích trồng mắc ca lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, các sản phẩm thực phẩm từ quả mắc ca hiện nay ở nước ta rất khiêm tốn, chủ yếu là các sản phẩm chế biến đơn giản như hạt mắc ca rang muối hay hạt mắc ca tẩm mật ong.

Các nhà khoa học cần hỗ trợ các địa phương chuyển giao khoa học công nghệ từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và chế biến sản phẩm cho các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Quyết định số 344/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển bền vững Mắc ca giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 nêu rõ:

Đến năm 2030 khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư xây dựng các cơ sở sơ chế, chế biến Mắc ca gắn với vùng trồng nguyên liệu tại vùng Tây Bắc và Tây Nguyên; nâng cấp 65 cơ sở sơ chế, chế biến hiện có, xây dựng mới khoảng 300 - 400 cơ sở sơ chế, chế biến, công suất mỗi cơ sở từ 100 - 200 tấn hạt/năm; tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư xây dựng khoảng 8 nhà máy chế biến sâu các sản phẩm Mắc ca có giá trị cao, công suất mỗi cơ sở từ 10.000 - 15.000 tấn hạt tươi/năm tại những địa phương có điều kiện thuận lợi.

Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp liên kết với nông dân sản xuất Mắc ca thông qua cầu nối hợp tác xã và tổ hợp tác xây dựng vùng trồng Mắc ca tập trung, hình thành chuỗi ngành hàng Mắc ca từ trồng đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm.

Các nhà khoa học hỗ trợ các địa phương nghiên cứu vùng trồng Mắc ca thích hợp cho từng dòng/giống; chuyển giao khoa học công nghệ từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và chế biến sản phẩm cho các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Nguyễn My