Tăng lương tác động không quá lớn tới lạm phát

"Áp lực lạm phát đang ở mức vừa phải"

Tại hội thảo về diễn biến thị trường, giá cả 6 tháng đầu năm và dự báo cả năm 2024 do Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) phối hợp với Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) tổ chức ngày 3.7, TS. Nguyễn Đức Độ dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 tăng 4,34% so với cùng kỳ năm trước. Tính trung bình, CPI tăng 4,39% trong quý II.2024 và tăng 4,08% trong 6 tháng đầu năm nay. “Các con số trên dẫn đến lo ngại về khả năng kiểm soát lạm phát cả năm 2024 tuy nhiên trên thực tế áp lực lạm phát không quá lớn”, TS. Nguyễn Đức Độ nói.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Đức Hiệp

Theo ông, lạm phát so với cùng kỳ và lạm phát trung bình ở mức cao như hiện nay chủ yếu do tác động từ việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế và giáo dục trong quý III.2023. Bởi vậy, trong quý III.2024, khi hiệu ứng từ các cuộc điều chỉnh này giảm dần, lạm phát so với cùng kỳ sẽ giảm mạnh và lạm phát trung bình cũng sẽ giảm theo, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá quy mô lớn đối với các mặt hàng được Nhà nước quản lý.

Hơn nữa, nhìn vào tốc độ tăng CPI trong 6 tháng đầu năm có thể thấy áp lực lạm phát đang ở mức vừa phải. Cụ thể, so với cuối năm 2023, CPI mới chỉ tăng 1,4%, tương đương trung bình khoảng 0,23%/tháng. Nếu xét riêng trong quý II.2024, CPI chỉ tăng trung bình 0,1%/tháng. “Đây đều là các mức vừa phải trong 5 năm gần đây”, TS. Nguyễn Đức Độ nói.

Theo PGS.TS. Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, bình quân 6 tháng đầu năm, lạm phát cơ bản tăng 2,75% so với cùng kỳ năm 2023, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 4,08%). “Sau nửa năm, lạm phát vẫn đang nằm trong vùng mục tiêu mà Quốc hội đề ra là từ 4 - 4,5%”, ông nói. Do đó, dư địa điều hành lạm phát cả năm so với mục tiêu Quốc hội đề ra không hề hẹp và “đây cũng là cơ hội để điều hành giá các hàng hóa, dịch vụ do nhà nước quản lý trong 6 tháng còn lại”.

Sẽ điều chỉnh giá dịch vụ y tế và giáo dục ngoài công lập

Trong 6 tháng cuối năm, TS. Nguyễn Đức Độ cho rằng, áp lực lạm phát cũng không lớn. Lý do là nền kinh tế vẫn đang hoạt động ở dưới mức tiềm năng và nhu cầu tiêu vẫn còn yếu nên các doanh nghiệp sẽ quan tâm đến việc tiêu thụ hàng hóa hơn là tăng giá. Bên cạnh đó, đà tăng của tỷ giá đã chững lại trong tháng 5 - 6 và được dự báo sẽ ổn định, thậm chí giảm, trong 6 tháng cuối năm, khi Cục Dự trữ Liên bang (FED) hạ lãi suất 1 - 2 lần và đồng USD có thể giảm giá trên thị trường quốc tế. Giá dầu cũng khó tăng mạnh trong 6 tháng cuối năm do nguy cơ suy thoái kinh tế Mỹ vẫn hiện hữu khi FED duy trì lãi suất ở mức cao.

Ở trong nước, cung tiền và tín dụng tăng trưởng thấp trong 6 tháng đầu năm 2024, đến ngày 24.6.2024 tăng trưởng huy động vốn và tín dụng của các tổ chức tín dụng mới đạt tương ứng 1,50% và 4,45%. Đặc biệt, việc tăng lương từ ngày 1.7 chủ yếu diễn ra trong khu vực công, có quy mô không lớn trong nền kinh tế (chiếm chưa đến 8%) nên tác động không quá lớn tới lạm phát.

“Nhìn chung, không có nhiều yếu tố gây tăng giá đột biến trong 6 tháng cuối năm, ngoại trừ việc điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý chưa được công bố về quy mô và thời điểm. Về tổng thể, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá dịch vụ quy mô lớn, lạm phát trung bình cả năm sẽ xoay quanh mức 3,4%, biên độ cộng, trừ thêm 0,2%”, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính nói.

Nhất trí với TS. Nguyễn Đức Độ, bà Vũ Hương Trà, Phó trưởng phòng Chính sách tổng hợp, Cục Quản lý giá, cho rằng, trong nửa cuối năm, CPI dự báo được kiểm soát theo mục tiêu Chính phủ đề ra nhưng ở mức 4% hay 4,5% thì còn phụ thuộc vào các yếu tố của thị trường. Theo vị này, 6 tháng tới giá xăng dầu “khả năng tăng sốc là ít”; giá lương thực, thực phẩm cũng chỉ tăng nhẹ, ở mức chấp nhận được. Trong số các mặt hàng Nhà nước quản lý giá, chắc chắn dịch vụ khám chữa bệnh và dịch vụ giáo dục ngoài công lập sẽ có điều chỉnh giá, nhưng đây là tăng khung, còn mức độ cụ thể phải theo dõi diến biến thực tế. Theo Cục Quản lý giá, lạm phát cả năm sẽ xoay quanh 4%.

Vẫn có khả năng hình thành mặt bằng giá cả mới

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, việc tăng lương có khả năng cao làm tăng mặt bằng giá cả trong nền kinh tế, làm giảm tác động cải thiện thu nhập thực tế của tiền lương. Để giảm thiểu khả năng hình thành mặt bằng giá cả mới trong nền kinh tế cao hơn trước khi tăng lương, cần kết hợp giữa giải pháp của Nhà nước, doanh nghiệp, dân chúng và các đối tượng hữu quan một cách đồng bộ.

Để kiềm chế lạm phát nửa cuối năm, bảo đảm thực hiện mục tiêu CPI bình quân từ mức 4 - 4,5% trong năm 2024, PGS.TS. NGƯT. Vũ Duy Nguyên, Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, cho rằng cần tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ lỏng, theo đó Ngân hàng Nhà nước duy trì lãi suất thấp và mở rộng tín dụng có kiểm soát. Tuy nhiên, cần kiểm soát chặt chẽ về giải ngân tín dụng đúng mục đích và hiệu quả khi sử dụng vốn vào sản xuất, tiêu dùng nhằm bảo đảm sản lượng tổng cung và hiệu quả kinh doanh và gia tăng tổng cầu qua tiêu dùng cá nhân.

Bên cạnh đó, bình ổn thị trường vàng, thị trường ngoại hối và giá trị đồng tiền trong bối cảnh Chính phủ sử dụng chính sách tiền tệ nới lỏng, đi ngược với xu hướng chính sách của các nước trên thế giới; đồng thời, chuẩn bị trước kịch bản ứng phó hiệu quả trước khả năng ngân hàng trung ương các nước lớn có chính sách hạ lãi suất.

Cùng với đó, thực hiện hiệu quả và linh hoạt vai trò điều tiết, bình ổn giá các mặt hàng Nhà nước quản lý; các bộ, ngành nên chủ động đề xuất các phương án điều chỉnh giá các mặt hàng Nhà nước quản lý, tránh dồn vào các tháng cuối năm 2024 (thời điểm chuẩn bị Tết âm lịch 2025), hoặc dồn vào cùng một thời điểm để hạn chế tác động cộng hưởng, đồng thời giảm bớt áp lực cho công tác điều hành giá, kiểm soát lạm phát. "Chuẩn bị đầy đủ nguồn hàng nhằm bảo đảm đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra tại nhiều quốc gia có thể ảnh hưởng tới nguồn cung lương thực, thực phẩm toàn cầu và dịch bệnh trên vật nuôi", Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính nêu rõ.

Ngoài ra, tăng cường công tác tuyên truyền, bảo đảm kịp thời, minh bạch, đầy đủ thông tin về giá và công tác điều hành giá của Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Hà Lan