Tạo bước đột phá để nông nghiệp Phú Yên phát triển bền vững

Giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Trọng Tùng. Đồ họa: ANH NGỌC

* Xin ông cho biết, những kết quả đạt được sau gần 10 năm cơ cấu lại ngành Nông nghiệp ở Phú Yên?

- Năm 2015, Phú Yên triển khai Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng. Qua gần 10 năm thực hiện chủ trương này, quy mô tổng sản phẩm nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản (NLTS) trên địa bàn tỉnh đạt 14.764 tỉ đồng, gấp 1,76 lần so với năm 2015 và tăng 30% so với năm 2020. Cơ cấu kinh tế ngành NLTS chuyển dịch đúng hướng, riêng năm 2024 chiếm tỉ trọng 23,59% trong nền kinh tế của tỉnh.

Cơ cấu cây trồng, vật nuôi được tổ chức sản xuất linh hoạt, gắn với nhu cầu của thị trường, thích ứng biến đổi khí hậu, phù hợp tiềm năng lợi thế của từng tiểu vùng sinh thái và từng địa phương.

Nhờ việc triển khai hiệu quả các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, nên năng suất, sản lượng, chất lượng và sức cạnh tranh nông sản của tỉnh ngày càng tăng. Năm 2024, bình quân đạt 110 triệu đồng/ha đất trồng trọt (gấp 1,76 lần so với năm 2015) và đạt bình quân khoảng 1,2 tỉ đồng/ha mặt nước nuôi trồng thủy sản (gấp 1,86 lần so năm 2015).

Ngư dân TX Sông Cầu đầu tư lồng HDPE để nuôi biển. Ảnh: ANH NGỌC

Trong năm qua, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng NLTS của tỉnh tăng trưởng ấn tượng, đạt khoảng 196 triệu USD, tăng 48,4% so với năm 2020, chiếm tỉ trọng 61,3% trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh.

Đáng chú ý, Phú Yên đã xây dựng hơn 350 chuỗi giá trị nông sản (trong đó có 338 chuỗi giá trị sản phẩm đạt OCOP); hoàn thành 100% chỉ tiêu liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã đạt chuẩn nông thôn mới; xây dựng được 32 vùng trồng nội địa, 7 vùng trồng xuất khẩu. Đặc biệt, nhiều cơ sở sản xuất đã được cấp mã số phục vụ cho việc truy xuất nguồn gốc, đáp ứng thị trường tiêu thụ và xuất khẩu.

Nhờ việc cơ cấu lại ngành Nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân. Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 64/82 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 20 xã nông thôn mới đạt chuẩn nâng cao; tiêu chí thu nhập đạt trên 60 triệu đồng/người, tăng 25% so với năm 2021.

* Việc triển khai Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm đến nay đạt được những kết quả gì, thưa ông?

- Tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ giống cây ăn quả giai đoạn 2023-2025, với mức hỗ trợ 50% kinh phí cho 8 loại cây (bưởi, cam, nhãn, vải, xoài, sầu riêng, mít, mãng cầu), trồng tại 3 huyện Sông Hinh, Sơn Hòa và Tây Hòa với tổng diện tích 300ha. Chính sách này đã hiện thực hóa Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm đến năm 2030 của tỉnh.

Nông dân huyện Sông Hinh đầu tư trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Ảnh: ANH NGỌC

Đến nay, toàn tỉnh có hơn 7.300ha cây ăn quả, trong đó các huyện miền núi và một số vùng đã hình thành nhiều vườn cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, mang lại thu nhập từ 300-500 triệu đồng/ha/năm và có hơn 140ha cây ăn quả sản xuất theo quy trình VietGAP.

Ngành đã xây dựng và cấp mã số cho 7 vùng trồng cây ăn quả (4 mã số vùng trồng sầu riêng xuất khẩu, 3 mã số vùng trồng bưởi nội địa) và 2 cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu; xây dựng được 5 nhãn hiệu cây ăn quả (4 nhãn hiệu tập thể gồm khóm Đồng Din, bơ Sơn Thành, dừa xiêm Đa Lộc, dưa hấu Hòa Hội và 1 nhãn hiệu thông thường là mãng cầu dai Sơn Ngọc); 18 sản phẩm cây ăn quả và chế biến từ cây ăn quả được đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đạt 3 sao.

Mô hình sản xuất đã được triển khai hiệu quả, hiện đã có doanh nghiệp ký hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm sầu riêng với 25 hộ dân tại các xã Ea Bar, Ea Ly (huyện Sông Hinh), với số lượng khoảng 10.000 cây. Điều này không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn đảm bảo đầu ra ổn định cho nông dân.

Hiện nay, nông dân trên địa bàn tỉnh tiếp tục mở rộng diện tích, đầu tư chăm sóc cải tạo các vườn cây ăn quả, nhất là các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao gắn với liên kết tiêu thụ và kết hợp phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng tại các địa điểm có tiềm năng.

Kết quả tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Phú Yên năm 2024. Đồ họa: ANH NGỌC

* Xin ông cho biết những định hướng, giải pháp trong năm 2025 và những năm tiếp theo để ngành Nông nghiệp Phú Yên phát triển mang tính bền vững?

- Năm 2025, Phú Yên tiếp tục thực hiện Đề án cơ cấu lại ngành Nông nghiệp, tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, sinh thái, bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới. Mục tiêu phấn đấu tốc độ tăng trưởng NLTS năm 2025 đạt 4,21% và giai đoạn 2026-2030 đạt từ 4-4,5%/năm.

Ngành Nông nghiệp tỉnh sẽ tiếp nâng cao giá trị gia tăng, sản xuất hàng hóa quy mô lớn dựa trên lợi thế của từng địa phương; phát triển theo hướng nông nghiệp xanh, nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao; hình thành các vùng nguyên liệu gắn với các nhà máy chế biến.

Việc làm ưu tiên hàng đầu là khuyến khích đổi mới hình thức tổ chức sản xuất trên cơ sở phát triển các doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp, các trang trại có sự hợp tác, liên kết sản xuất chặt chẽ theo chuỗi giá trị, tạo ra các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc trưng có giá trị kinh tế cao. Ngành chăn nuôi sẽ được phát triển theo hướng liên kết chuỗi giá trị; chăn nuôi tập trung, quy mô lớn đối với các sản phẩm chủ lực theo phương thức chăn nuôi hữu cơ, an toàn.

Clip: ANH NGỌC

Chúng ta sẽ tiếp tục bảo vệ rừng tự nhiên hiện có, phục hồi hệ sinh thái rừng tự nhiên, phát huy lợi thế từng vùng sinh thái để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững. Phát triển các vùng trồng rừng nguyên liệu tập trung, ưu tiên trồng rừng gỗ lớn, cây dược liệu dưới tán rừng, cây lâm sản ngoài gỗ để nâng cao giá trị của rừng.

Đối với nuôi trồng thủy sản, tỉnh đang tập trung phát triển theo hướng gia tăng giá trị sản phẩm, gắn với bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng. Đẩy mạnh nuôi công nghiệp ở vùng biển hở, tổ chức sắp xếp lại nuôi trồng thủy sản tại các đầm, vịnh. Đầu tư, nâng cấp đồng bộ hạ tầng cơ sở hậu cần, dịch vụ nghề cá. Phát triển chế biến, tiêu thụ thủy sản trong mối liên kết chuỗi sản xuất nuôi trồng, khai thác, chế biến, thương mại thủy sản để tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu.

Ngành Nông nghiệp Phú Yên tiếp tục tham mưu UBND tỉnh các chính sách ưu tiên đầu tư phát triển NLTS, phát triển thị trường và xúc tiến thương mại, đầu tư cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất; xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu, chỉ dẫn địa lý… nhằm nâng cao giá trị, sức cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh.

* Xin cảm ơn ông!

ANH NGỌC (thực hiện)