Tạo đột phá về năng suất lao động và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Ông Lâm Văn Đoan phát biểu

Xóa nhà tạm, dột nát hoàn thành trước 5 năm

Góp ý vào kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và dự kiến Kế hoạch phát triển năm 2026, Đại biểu Lâm Văn Đoan (đoàn Lâm Đồng) bày tỏ sự tán thành, đánh giá cao những kết quả kinh tế - xã hội mà Chính phủ đạt được trong giai đoạn 2021-2025, khi đã vượt 22/26 chỉ tiêu, xấp xỉ đạt 2 chỉ tiêu, còn 4 chỉ tiêu chưa đạt.

Bày tỏ quan tâm đến chỉ tiêu năng suất lao động - một trong những yếu tố then chốt của tăng trưởng bền vững, đại biểu Lâm Văn Đoan dẫn chứng giai đoạn 2021-2025, tốc độ tăng năng suất lao động bình quân đạt khoảng 5,1%/năm, trong khi mục tiêu đề ra là 6,5%/năm.

“Đây là chỉ tiêu rất đáng quan ngại, bởi trong ba động lực tăng trưởng là vốn, lao động và năng suất, các quốc gia vượt qua bẫy thu nhập trung bình đều có mức tăng năng suất vượt trội”, đại biểu nói và cho rằng giai đoạn 2026-2030 và phấn đấu thực hiện các mục tiêu đến năm 2045 đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi phải có giải pháp để năng suất lao động tăng trưởng đột phá, trở thành động lực quan trọng của phát triển bền vững.

Về lĩnh vực xã hội, Đại biểu Lâm Văn Đoan ghi nhận nhiều kết quả tích cực như xóa nhà tạm, nhà dột nát hoàn thành sớm 5 năm so với mục tiêu, song thiên tai, bão lũ vừa qua đã tác động làm phát sinh những nhu cầu, mục tiêu mới. Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo lõi vẫn tập trung cao ở khu vực Trung du, miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, do đó trong giai đoạn tới, cần dành nguồn lực lớn hơn cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, bảo đảm công bằng xã hội trong phát triển.

Đại biểu đánh giá cao chủ trương tích hợp ba Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG): Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi thành một Chương trình MTQG thống nhất giai đoạn 2026-2035.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận (Ảnh: Quang Vinh)

“Chủ trương này đúng đắn, giúp đồng bộ nguồn lực, thống nhất chính sách, nâng cao hiệu quả, khắc phục tình trạng phân mảnh, chồng chéo trong giai đoạn 2021-2025”, đại biểu nêu rõ.

Tuy nhiên, ông Đoan cũng lưu ý, tới đây sẽ có thêm các Chương trình MTQG mới theo Nghị quyết 71, 72 của Bộ Chính trị (về y tế và giáo dục), cùng các chương trình về văn hóa, ma túy. “Các chương trình này có thể trùng lặp về mục tiêu, địa bàn, đối tượng, do đó cần rà soát kỹ để tránh chồng chéo, trùng lặp nguồn lực”, đại biểu Đoan kiến nghị.

Dự kiến nguồn lực thực hiện các Chương trình MTQG giai đoạn mới lên tới 600-700 nghìn tỷ đồng, do vậy đề nghị cần quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả, tránh tình trạng giải ngân chậm như thời gian qua.

Quan tâm chuẩn nghèo mới, bảo đảm công bằng xã hội

Đại biểu Đoan cho rằng, khi thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt khoảng 5.000 USD, Việt Nam sẽ sớm trở thành nước có thu nhập trung bình cao trước 5 năm so với mục tiêu Đại hội XIII. Tuy nhiên, cần rà soát lại các chuẩn xã hội, nhất là chuẩn nghèo giai đoạn 2026-2030.

“Nếu chuẩn nghèo quá thấp, chúng ta dễ đạt mục tiêu, nhưng nhiều hộ nghèo sẽ bị loại khỏi chính sách hỗ trợ. Do đó, cần xây dựng chuẩn nghèo mới gắn với mức sống tối thiểu theo Nghị quyết 42”, đại biểu đề xuất.

Ông Đoan cũng nhấn mạnh: đầu tư cho chính sách xã hội chính là đầu tư cho phát triển. Các chính sách về giáo dục, y tế, an sinh xã hội cần hướng tới công bằng, ưu tiên vùng khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Ông Lâm Văn Đoan phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Theo đại biểu Đoàn Lâm Đồng, bên cạnh hai đột phá về thể chế và hạ tầng đạt nhiều thành tựu, đột phá về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, vẫn là khâu yếu.

Đánh giá cao chủ trương miễn học phí đến hết THPT, giúp mọi trẻ em được tiếp cận giáo dục, song đại biểu Đoan cho rằng để nâng cao năng suất lao động, cần phát triển mạnh giáo dục nghề nghiệp và đại học nhằm đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho giai đoạn mới.

“Nếu muốn phát triển bền vững, vượt bậc, chúng ta phải tập trung cho phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh đất nước bước nhanh vào chuyển đổi số”, ông Đoan kiến nghị.

Tăng trưởng kinh tế chưa thật sự bền vững

Theo đánh giá của Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng), tăng trưởng kinh tế chưa thật sự bền vững. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm; năng suất lao động tuy tăng nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra; khu vực công nghiệp – xây dựng vẫn phụ thuộc nhiều vào gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp; kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn phát triển chưa tương xứng tiềm năng. Bên cạnh đó, đầu tư công còn tình trạng chậm giải ngân, một số dự án trọng điểm kéo dài nhiều năm chưa hoàn thành. Đặc biệt là các công trình hạ tầng giao thông chiến lược – như đường sắt tốc độ cao, cao tốc Bắc – Nam, cảng hàng không quốc tế – vẫn còn vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư và phân bổ vốn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức lan tỏa của đầu tư công và niềm tin của doanh nghiệp, người dân.

Bà Nga cũng lo lắng khi chất lượng nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo còn là điểm yếu cố hữu. Nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế. Nhiều ngành mũi nhọn, đặc biệt là công nghệ, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, vẫn thiếu nhân lực chuyên sâu; việc gắn kết giữa đào tạo và nhu cầu thị trường lao động còn hạn chế. Nhất là hạ tầng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vẫn là “điểm nghẽn”. Nhiều cổng dịch vụ công, hệ thống dữ liệu hành chính điện tử chưa thân thiện với người dùng, giao diện rườm rà, thao tác phức tạp, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

“Tình trạng nghẽn mạng, chậm truy cập, hoặc lỗi hệ thống xảy ra thường xuyên, đặc biệt trong các kỳ cao điểm như đăng ký đất đai, nộp thuế, hoặc khai báo hành chính. Nhiều địa phương chưa có đội ngũ chuyên trách về chuyển đổi số đủ năng lực, dẫn đến việc triển khai còn hình thức, thiếu tính kết nối và đồng bộ”, bà Nga nói và cho rằng, nếu không được khắc phục kịp thời, đây sẽ tiếp tục là rào cản lớn đối với cải cách hành chính và phát triển kinh tế số, đi ngược lại tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Việt Thắng - Quang Vinh - Trung Hiếu