Thái Lan bất ngờ 'đi ngược dòng' để trở thành trung tâm AI: Vũ khí bí mật nằm ở đâu?

Ảnh minh họa

Nền móng vững chắc cho kỷ nguyên AI

Bảng mạch in (PCB) là nền móng không thể thiếu, có vai trò kết nối bộ nhớ, nguồn và các linh kiện trong hệ thống máy chủ, giúp những con chip AI hoạt động hiệu quả. Hiện tại, thị trường đang thiếu hụt trầm trọng PCB phân lớp cao, loại được sử dụng cho máy chủ và hạ tầng mạng tốc độ lớn, vốn là thành phần xương sống của cơn khát AI. Sự lựa chọn này của Thái Lan đang chạm đúng nhu cầu cấp thiết của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cùng lúc đó, xu hướng đa dạng hóa sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đang gia tăng do lo ngại về địa chính trị, tạo ra cơ hội vàng cho Bangkok đặt mục tiêu trở thành "công xưởng PCB lớn nhất ngoài Trung Quốc".

Làn sóng đầu tư mạnh mẽ

Trong chưa đầy 3 năm, gần 60 nhà sản xuất PCB nước ngoài đã thiết lập cơ sở sản xuất mới tại Thái Lan. Hàng loạt doanh nghiệp từ Trung Quốc, Đài Loan đến Nhật Bản đã đồng loạt dịch chuyển sang Thái Lan, biến các khu công nghiệp miền Đông thành điểm nóng đầu tư mới. Các công ty lớn trong top 30 thế giới như Unimicron, Zhen Ding Tech, Shennan Circuits và Victory Giant đã đổ bộ, kéo theo hàng chục nhà cung cấp thiết bị và nguyên liệu mở văn phòng dịch vụ để hỗ trợ khách hàng.

Đáng chú ý, Charles Shen, Chủ tịch Zhen Ding Tech, cho biết công ty ông có kế hoạch đầu tư kỷ lục hơn 60 tỷ Đài tệ (tương đương 1,97 tỷ USD) vào Thái Lan trong năm 2025 và 2026 nhằm nắm bắt đà tăng trưởng mạnh mẽ từ nhu cầu liên quan đến AI. Chủ tịch Unimicron, ông T.J. Tseng, cũng khẳng định công ty đã mua đủ đất để xây dựng tới 5 nhà máy nếu nhu cầu thực sự cao, với các sản phẩm ban đầu bao gồm PCB cho vệ tinh và máy chơi game, đồng thời không loại trừ khả năng chuyển một phần sản xuất đế chip tiên tiến sang Thái Lan.

Sự hỗ trợ đắc lực từ chính phủ

Chính phủ Thái Lan đã chuẩn bị khá sớm các điều kiện ưu đãi, thông qua Ủy ban Đầu tư (BOI). Các dự án liên quan có thể được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tới 8 năm, thậm chí lên đến 13 năm nếu kèm điều kiện R&D và đào tạo nhân lực. Ngoài ra, doanh nghiệp lĩnh vực này còn được miễn thuế nhập khẩu máy móc và nguyên liệu. Kết quả, chỉ riêng năm 2023, khoảng 40 dự án PCB đã được phê duyệt với tổng vốn gần 2,7 tỷ USD.

Chiến lược này không chỉ dừng lại ở sản xuất phần cứng. Tháng 3/2025, chính phủ Thái Lan tiếp tục phê duyệt thêm 2,7 tỷ USD xây dựng các trung tâm dữ liệu mới, trong đó có dự án quy mô tới 300 MW. Kế hoạch Hành động AI Quốc gia 2022–2027 cũng đặt mục tiêu đưa Thái Lan lọt top 50 thế giới về mức độ sẵn sàng AI của khu vực công, đồng thời phát triển nền tảng dữ liệu quốc gia và mạng lưới chuyên gia để phục vụ các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, công nghiệp và du lịch. Việc Microsoft công bố xây dựng trung tâm dữ liệu đầu tiên tại đây, cùng với hàng tỷ USD đầu tư từ AWS, Google và nhiều tập đoàn khác, càng củng cố tham vọng này.

Thách thức trên con đường thực hiện

Tuy nhiên, con đường Thái Lan chọn còn đối mặt với nhiều khó khăn. Sự bùng nổ đầu tư kéo theo áp lực lớn về hạ tầng, đặc biệt là cung ứng điện tại các khu công nghiệp miền Đông, nơi cùng lúc đón cả nhà máy PCB và trung tâm dữ liệu. Ngoài ra, bài toán về đất, nước và logistics vẫn là chưa có lời giải khi tốc dộ mở rộng quá nhanh.

Cùng với đó, các nhà máy PCB phục vụ AI đòi hỏi kỹ sư trình độ cao về thiết kế tín hiệu, quản lý điện năng và phần mềm EDA. Hiện Thái Lan chưa sẵn nguồn nhân lực trong những lĩnh vực này. Chuỗi vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất PCB phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Một thách thức đáng kể khác là năng suất lao động của nhân công: công nhân Thái quen với nhịp làm việc cân bằng hơn, trong khi các nhà cung cấp PCB từ Trung Quốc đại lục và Đài Loan thường làm việc quyết liệt và gấp gáp hơn.

Một "cuộc tranh giành nhân tài" đang diễn ra tại Thái Lan, khiến mức lương tháng tăng chóng mặt. Mức lương của các quản lý dây chuyền sản xuất giàu kinh nghiệm đã tăng gấp đôi, từ 40.000 baht lên 80-100.000 baht/tháng chỉ trong 2-3 năm qua. Theo Nikkei Asia, chi phí nhân sự tại Thái Lan hiện cao gấp khoảng 3 lần so với ở Trung Quốc nếu tính cả hiệu suất và các khoản thưởng. Các công ty cũng phải đưa ra mức đãi ngộ và trợ cấp rất cao để thuyết phục người từ trụ sở cũ sang làm việc.

Dù vậy, chiến lược tập trung vào PCB đang giúp Thái Lan chen chân vào cuộc đua AI toàn cầu một cách khôn ngoan. Thay vì lao ngay vào lĩnh vực bán dẫn tiên tiến vốn đòi hỏi vốn khổng lồ và rủi ro kỹ thuật cao, Thái Lan chọn một mắt xích ít hào nhoáng nhưng thiết yếu, từ đó kéo theo cả hệ sinh thái trung tâm dữ liệu, siêu máy tính và ứng dụng AI.

Hiền Thảo