Loại xăng nào tốt hơn về kinh tế và môi trường?
Từ ngày 1.1.2026, xăng sinh học E10 sẽ thay thế hoàn toàn xăng khoáng RON 92, RON 95 trên thị trường (theo dự thảo thông tư quy định của Bộ Công Thương). Vậy xăng E10 có ưu và nhược điểm gì so với xăng A95 xét về kinh tế và môi trường?

Khoản 2 Điều 3 Quyết định 53/2012/QĐ-TTg năm 2012 nêu rõ, xăng E10 là hỗn hợp của xăng không chì và ethanol nhiên liệu biến tính với hàm lượng ethanol từ 9 - 10% theo thể tích. Là hỗn hợp của xăng truyền thống và cồn sinh học, E10 được sử dụng cho các loại động cơ xăng đốt trong như xe ô tô và xe gắn máy.
Bộ Công Thương cho biết, việc dùng xăng sinh học thay thế xăng khoáng là xu hướng tất yếu giúp giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu, khi mỗi năm Việt Nam phải chi hàng tỷ USD để nhập xăng dầu.
Bởi vì, ethanol sinh học có thể được sản xuất từ các loại nông sản trong nước như sắn, ngô, mía. Điều này không chỉ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng mà còn tạo thêm đầu ra cho nông dân và ngành chế biến.
Đồng thời, việc mở rộng tiêu thụ xăng E10 cũng giúp khôi phục hoạt động của nhiều nhà máy ethanol từng bị ngừng hoạt động do không có thị trường, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư và tạo việc làm ở các vùng trung du, miền núi.
Việc sử dụng xăng E10 cũng tạo dư địa nhập khẩu ethanol, đặc biệt là từ Mỹ, quốc gia xuất khẩu ethanol lớn nhất thế giới. Đây là một trong những giải pháp góp phần cân bằng cán cân thương mại song phương trong bối cảnh thương mại toàn cầu cạnh tranh gay gắt.
Theo kết quả nghiên cứu thực nghiệm đánh giá độ bền và tuổi thọ của động cơ xe máy và ô tô, mức độ ảnh hưởng của xăng sinh học E10 và xăng truyền thống là khá tương đồng nhau và đều nằm trong giới hạn cho phép về mòn cũng như biến đổi các tính chất của dầu bôi trơn.
Tuy nhiên, xăng sinh học E10 có ảnh hưởng rõ nét hơn đối với sự biến đổi của áp suất nén, công suất, lượng nhiên liệu tiêu thụ, phát thải, mức độ mài mòn cũng như chất lượng của dầu bôi trơn.
Khi sử dụng xăng sinh học E10 cho động cơ xe máy, động cơ phát huy công suất vượt trội hơn so với xăng thông thường, suất tiêu hao nhiên liệu được cải thiện, có thể sử dụng lẫn với nhiên liệu xăng thông thường mà không cần phải điều chỉnh hệ thống nhiên liệu.
Nếu sử dụng xăng E10 cho động cơ xe ô tô, gồm cả loại thiết kế phun xăng điện tử và chế hòa khí, công suất động cơ không bị ảnh hưởng, thậm chí còn được cải thiện (đối với xe dùng chế hòa khí), có thể sử dụng lẫn với nhiên liệu xăng thông thường mà không cần phải điều chỉnh lượng nhiên liệu cung cấp. Với tỷ lệ ethanol trong hỗn hợp xăng sinh học lớn hơn 10%, cần quan tâm đến việc điều chỉnh lượng nhiên liệu cung cấp, thời điểm đánh lửa...
Nhược điểmcủaxăng E10 là ethanol có thể gây ăn mòn các bộ phận như gioăng cao su, kim loại nếu động cơ không tương thích; không phù hợp với các dòng xe cao cấp hoặc xe đời cũ trước năm 2010.
Về phía xăng A95 (RON 95), đây là loại xăng khoáng có chỉ số octan 95 (chỉ số octan thể hiện khả năng chống kích nổ của xăng). Tại Việt Nam, có hai loại xăng A95 đang lưu hành là xăng A95-III đạt tiêu chuẩn Euro 3 và A95-IV Euro 4.
Nếu so sánh về kinh tế và hiệu suất, xăng E10 có giá thành rẻ hơn A95. Dự kiến, giá E10 RON-III sẽ thấp hơn A95-III khoảng 210 đồng/lít. Tuy nhiên, một số dòng xe có thể bị giảm nhẹ hiệu suất so với A95.
Xăng A95 có giá cao hơn nhưng mang lại hiệu suất ổn định và mạnh mẽ hơn cho động cơ. Chỉ số octan 95 giúp động cơ vận hành êm ái, giảm nguy cơ kích nổ, đặc biệt phù hợp với các dòng xe cao cấp, có tỷ số nén cao.
Về tác động đến môi trường, xăng E10 thân thiện với môi trường hơn xăng A95 nhờ có ethanol sinh học và khả năng cháy sạch.
Ngược lại, xăng A95 có tác động đến môi trường lớn hơn do không chứa ethanol hoặc chứa ít hơn. Tuy nhiên, A95-IV (tiêu chuẩn Euro 4) có hàm lượng lưu huỳnh thấp hơn so với A95-III nên cũng góp phần giảm ô nhiễm môi trường.