Thăm chiến tích 'Hầm Nghiêng' trên đỉnh Hoành Sơn

Bia ghi lại chiến tích “Hầm Nghiêng” được đặt trang trọng ngay lối vào.

Chiến tích “Hầm Nghiêng” (hay còn gọi là hầm R1) nằm trên đỉnh núi Hoành Sơn, trong khuôn viên của Trạm Radar 535 (trước đây thuộc Đại đội Phòng không 24 - Hải quân). Trong ảnh: Thiếu tá Nguyễn Ngọc Thạch - Chính trị viên Trạm Radar 535 giới thiệu về chiến tích "Hầm Nghiêng".

"Hầm Nghiêng” được xây dựng từ năm 1960 với nguyên liệu chính là bê tông, sắt thép, kết cấu chắc chắn. Hầm nằm trên đỉnh núi ở khu vực giáp ranh giữa tỉnh Hà Tĩnh - Quảng Bình, có chức năng là hầm chứa máy, phát sóng radar phục vụ chiến đấu cho lực lượng quân đội của ta.

Trạm Radar 535 với nhiệm vụ nhiệm vụ quan sát, nắm bắt, theo dõi các phương tiện trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng trong khu vực được phân công phụ trách... đã trở thành điểm đánh phá của đế quốc Mỹ, nhằm phá hoại hệ thống radar của quân ta. Trong ảnh: Thiếu tá Nguyễn Ngọc Thạch bên mảnh bom tàn phá của quân địch lên căn hầm trú ẩn của chiến sĩ tại Trạm Radar 535.

Vào hồi 14h30 ngày 22/3/1965, lần đầu tiên đế quốc Mỹ sử dụng không quân để đánh phá trận địa Trạm Radar 535...

Cán bộ, chiến sỹ của trạm đã phối hợp với Đại đội 24 Hải quân và lực lượng phòng không nhân dân kiên cường đánh trả, bảo vệ an toàn trận địa, duy trì đài radar để tiếp tục phát sóng phục vụ chiến đấu. Trong ảnh: Mảnh bom còn sót lại sau trận càn quét của địch vào hầm trú ẩn của chiến sĩ Trạm Radar 535.

Trong trận chiến này, bom đạn Mỹ đã đánh sập nhà chỉ huy, nhà ở của bộ đội. 3 chiến sỹ của trạm đã anh dũng hy sinh khi chiến đấu và bám trụ tại căn hầm R1...

Đó là các liệt sỹ: Đỗ Văn Hoạt (SN 1932, quê Ý Yên - Nam Định), Lê Văn Khâm (SN 1942, quê Quảng Trạch - Quảng Bình), Dương Văn Tường (SN 1944, quê Kỳ Anh - Hà Tĩnh). Trong ảnh: Tàn tích căn hầm bị phá hủy.

Với dã tâm quyết san phẳng trạm radar, vào hồi 12h trưa ngày 26/3/1965, đế quốc Mỹ tiếp tục sử dụng 6 máy bay điên cuồng đánh phá trận địa của trạm. Sau 5 giờ chiến đấu mưu trí và dũng cảm, cán bộ, chiến sỹ của trạm và Đại đội 24 Hải quân đã bắn rơi 3 chiếc máy máy bay của địch... Trong ảnh: Thiếu tá Nguyễn Ngọc Thạch giới thiệu bên trong khu "Hầm Nghiêng".

Tuy nhiên, hầm máy R1 trúng bom, bị phá hủy một phần kết cấu và nghiêng, từ đó, địa điểm này được gọi là chiến tích “Hầm Nghiêng”. Trong ảnh: Bên ngoài của căn hầm còn lưu lại nhiều vết tích của chiến tranh.

Sau những trận đánh đó, Trạm Radar 535 nhiều lần trở thành địa điểm “càn quét” của không quân Mỹ. Ngày 19/12/1968, liệt sỹ Lê Văn Thanh (SN 1944, quê Bố Trạch - Quảng Bình) đã hy sinh trên đường vận chuyển hậu cần cho đơn vị. Như vậy, đã có 4 cán bộ, chiến sỹ của trạm hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Với những chiến công oanh liệt, Trạm Radar 535 vinh dự được nhà nước tuyên dương danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” ngày 25/8/1970. Trong ảnh: Bia ghi danh các liệt sĩ hy sinh trong lúc làm nhiệm vụ tại Trạm Radar 535.

Để ghi nhớ và gìn giữ dấu tích về những chiến công anh dũng của thế hệ cha anh, cán bộ, chiến sỹ Trạm Radar 535 đã đóng góp 400 ngày công xây dựng khuôn viên chiến tích “Hầm Nghiêng” với các hạng mục như: bia đá khắc ghi các sự kiện lịch sử, chiến công của trạm; bia thờ 4 liệt sỹ đã dũng hy sinh trong lúc làm nhiệm vụ; mái tôn; đường dẫn... Công trình được khánh thành ngày 22/12/2020 như một lời tri ân đối với những đóng góp, hy sinh của các chiến sỹ đã hy sinh để bảo vệ Tổ quốc.

Thu Trang - Kiều Minh