Thăm di tích quốc gia đặc biệt, nơi 35 nhà sư 'cởi áo cà sa, khoác chiến bào'

4 giờ trước Gốc

Cổ Lễ, ngôi cổ tự có tuổi đời hơn 9 thế kỷ không chỉ nổi tiếng bởi kiến trúc giao hòa Đông - Tây và quả chuông đồng nặng 9 tấn, mà còn gắn với câu chuyện 35 nhà sư 'cởi áo cà sa, khoác chiến bào' tham gia chống giặc cứu nước.

Chùa Cổ Lễ (tên chữ là Thần Quang tự), tọa lạc tại xã Cổ Lễ, tỉnh Ninh Bình, vừa được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt theo quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9. Ảnh: Đình Minh

Trao đổi với PV Báo Đại đoàn kết, ông Nguyễn Quang Thạo - Bí thư Đảng ủy xã Cổ Lễ cho biết: Chùa Cổ Lễ được khởi lập từ thời nhà Lý, vào khoảng thế kỷ XII, dưới triều vua Lý Thần Tông. Đây là nơi gắn liền với tên tuổi của thiền sư Nguyễn Minh Không, người được nhân dân tôn kính là Đức Thánh Tổ, vị thiền sư có công lớn trong việc truyền bá Phật pháp và nghề đúc đồng ở nước ta. Ảnh: Đình Minh

Theo ông Thạo, trải qua nhiều biến cố lịch sử, ngôi chùa đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo, trong đó lần đại trùng tu quy mô lớn nhất diễn ra vào đầu thế kỷ XX (khoảng năm 1902 – 1914), hình thành diện mạo kiến trúc như ngày nay. Ảnh: Đình Minh

Ông Thạo cho biết, chùa có tổng diện tích hơn 36.000 m², được bao quanh bởi hồ nước, tạo nên cảnh quan hài hòa, thanh tịnh. Kiến trúc chùa Cổ Lễ mang phong cách đặc biệt, là sự giao hòa giữa kiến trúc Á Đông truyền thống và yếu tố phương Tây hiện đại. Ảnh: Đình Minh

Chính điện có kết cấu mái vòm cao, tường gạch kiên cố, các cột trụ lớn, gợi dáng dấp của nhà thờ châu Âu nhưng vẫn đậm nét Phật giáo qua những họa tiết rồng, phượng, hoa sen, mái cong đầu đao. Ảnh: Đình Minh

Tòa Chính cung bên trong ngôi chùa cao 29m, là nơi tôn thờ Phật và Đức Thánh Tổ Nguyễn Minh Không với mái vòm cao, gợi nhớ tới dáng dấp của một thánh đường Ki-tô giáo với lối kiến trúc Gothic. Ảnh: Đình Minh

Toàn bộ bố cục chùa được sắp xếp theo trục 'tiền Phật, hậu Thánh', phản ánh đặc điểm tín ngưỡng song hành giữa đạo Phật và tín ngưỡng dân gian ở đồng bằng Bắc Bộ. Ảnh: Đình Minh

Một trong những công trình tiêu biểu nhất của chùa là tháp Cửu phẩm Liên hoa - tòa tháp bát giác cao khoảng 32 m, gồm 9 tầng tượng trưng cho chín phẩm sen. Tháp được xây dựng vào năm 1927, đặt trên lưng một con rùa đá lớn, biểu trưng cho sự trường tồn và bền vững. Đây là công trình hiếm có về quy mô và hình thức trong hệ thống kiến trúc chùa Việt Nam, là biểu tượng gắn liền với danh xưng của chùa Cổ Lễ.

Ngoài ra, chùa còn lưu giữ nhiều hiện vật quý, trong đó nổi bật là quả chuông Đại Hồng Chung nặng khoảng 9 tấn, cao 4,2 m, đường kính 2,2 m, được đúc năm 1936. Thân chuông khắc chữ Hán và hoa văn cánh sen, hoa lá. Trong thời kỳ kháng chiến, chuông từng được hạ xuống hồ trước chùa để bảo quản, đến năm 1954 mới được đưa lên đặt giữa hồ như hiện nay. Quả chuông này được ghi nhận là một trong những chuông lớn nhất Việt Nam. Ảnh: Đình Minh

Không chỉ là công trình kiến trúc, chùa Cổ Lễ còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa – tín ngưỡng quan trọng của vùng. Hằng năm, từ ngày 13 - 16/9 âm lịch, lễ hội chùa Cổ Lễ được tổ chức trọng thể để tưởng niệm ngày sinh Đức Thánh Tổ Nguyễn Minh Không. Ảnh: Đình Minh

Ông Nguyễn Quang Thạo - Bí thư Đảng ủy xã Cổ Lễ cho biết: Ngoài giá trị văn hóa, kiến trúc độc đáo, chùa Cổ Lễ còn mang nhiều giá trị lịch sử. 'Ngày 27/2/1947, tại chùa Cổ Lễ, hòa thượng Thích Thế Long làm lễ phát nguyện cho 27 nhà sư cởi áo cà sa, khoác chiến bào ra trận, trở thành dấu mốc tự hào của Phật giáo Việt Nam. Sau đó, còn có thêm 8 nhà sư tiếp bước lên đường bảo vệ Tổ quốc', ông Thạo nói. Ảnh: Đình Minh