Thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ đạt hơn 123 tỷ USD

Theo công bố từ Cục Phân tích kinh tế của Bộ Thương mại Mỹ ngày 5-2, thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ tăng hàng năm gần 20% vào năm 2024, đạt mức kỷ lục lên 123,5 tỷ đô la.

Mức chênh lệch thương mại này có thể khiến Việt Nam trở thành mục tiêu tiềm năng của các biện pháp thuế quan từ chính quyền Tổng thống Donald Trump. Trong quá khứ, Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần nhắm vào các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ, áp thuế lên Trung Quốc và đe dọa đánh thuế Mexico, Canada.

Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế phụ thuộc nhiều nhất vào thương mại, với kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 90% GDP. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất, đặc biệt sau khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung bùng nổ trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, dẫn đến làn sóng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cảnh báo rằng xuất khẩu của Việt Nam có thể đối mặt với những thách thức lớn từ các chính sách bảo hộ thương mại và thuế quan của Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh nguy cơ gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu do các biện pháp trả đũa thuế quan, điều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Trước sức ép này, Việt Nam đã có động thái tìm cách cân bằng quan hệ thương mại với Hoa Kỳ. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos vào tháng trước, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng Việt Nam đang “tìm giải pháp” để điều chỉnh thặng dư thương mại, trong đó có việc tăng cường nhập khẩu các sản phẩm từ Hoa Kỳ, bao gồm máy bay Boeing và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Dù vậy, các nhà phân tích cảnh báo rằng Việt Nam vẫn có nguy cơ bị áp thuế, đặc biệt trong một số ngành nhạy cảm như chất bán dẫn – lĩnh vực mà Việt Nam hiện là một trong những nhà cung cấp hàng đầu cho Hoa Kỳ. Tuy nhiên, theo chuyên gia Sayaka Shiba của công ty nghiên cứu BMI được Reuters trích dẫn, Việt Nam có lợi thế hơn so với Trung Quốc hay Mexico vì không gây ra mối đe dọa an ninh đối với Washington, điều từng là lý do khiến Trump áp thuế lên hai quốc gia này theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA).

Một chiến lược khả thi để giảm nguy cơ thuế quan là tăng cường nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Việt Nam có thể mở rộng nhập khẩu nông sản như đậu nành, bông, thịt và tiếp tục đẩy mạnh nhập LNG từ Hoa Kỳ. Điều này không chỉ giúp cân bằng cán cân thương mại mà còn thể hiện thiện chí hợp tác với Washington.

Chuyên gia Deborah Elms của Hinrich Foundation nhận định: “Hứa hẹn tăng cường nhập khẩu là chiến lược tốt nhất cho Việt Nam. Dù hiệu quả có thể không thấy ngay lập tức, nhưng đây là cách tiếp cận giúp nước này tránh được các biện pháp trừng phạt thương mại.”

Việt Nam và Mexico là hai quốc gia hưởng lợi lớn từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, nhưng sự gia tăng mạnh mẽ trong thặng dư thương mại cũng đặt Việt Nam vào tầm ngắm của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đối mặt với nhiều biến động, cách Việt Nam điều tiết quan hệ với Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định xuất khẩu và tránh nguy cơ thuế quan bất lợi.

Thành An