Thành lập Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh: Kể chuyện quê hương bằng di sản
Sáng ngày 25/6/2025, tại thành phố Vinh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An đã long trọng tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh. Sự kiện không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa – lịch sử của tỉnh, mà còn mở ra kỳ vọng về một không gian văn hóa sống động, nơi quá khứ được kết nối với hiện tại bằng những lát cắt chân thực, sáng tạo và truyền cảm hứng.
Cao trào cách mạng Xô viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931 là một trong những dấu ấn lịch sử sâu đậm của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX. Đây không chỉ là phong trào đấu tranh yêu nước, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần quật cường, ý chí đấu tranh và khát vọng độc lập, tự do của nhân dân hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.
Với ý nghĩa đó, việc thành lập Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh chính là bước phát triển tất yếu và cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả của công tác lưu giữ, bảo quản và giới thiệu các tư liệu, hiện vật quý báu gắn với thời kỳ lịch sử đặc biệt này. Bảo tàng sẽ kế thừa và phát triển chức năng, nhiệm vụ của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh trước đây, đồng thời mở rộng phạm vi nghiên cứu, trưng bày các giá trị văn hóa, cách mạng tiêu biểu của quê hương Nghệ An.
Không đơn thuần là nơi “trưng bày quá khứ”, Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh được định hướng trở thành một thiết chế văn hóa chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng yêu cầu mới của công tác bảo tàng trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc càng trở nên cấp thiết. Bảo tàng với tư cách là “trường học không vở”, là nơi lưu giữ ký ức cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục truyền thống, khơi dậy lòng yêu nước và trách nhiệm công dân.
Tỉnh Nghệ An - quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, vùng đất địa linh nhân kiệt vốn sở hữu kho tàng di sản văn hóa phong phú, trong đó cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh là một trong những điểm nhấn đặc sắc. Việc chính thức đưa Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh vào hoạt động sẽ giúp hiện thực hóa sứ mệnh “kể chuyện quê hương bằng di sản”, thông qua việc trình bày sinh động các giai đoạn lịch sử, phong trào cách mạng, nhân vật tiêu biểu và những bài học quý giá cho hôm nay.
Với hệ thống trưng bày được thiết kế khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại, bảo tàng hứa hẹn trở thành điểm đến hấp dẫn không chỉ cho học sinh, sinh viên và người dân địa phương, mà còn cho du khách trong và ngoài nước muốn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử Việt Nam và con người Nghệ An.
Trong khuôn khổ buổi lễ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An đã công bố quyết định về công tác tổ chức và nhân sự cho bảo tàng. Theo đó, đồng chí Lê Thu Hiền, nguyên Giám đốc Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh, được tín nhiệm giữ chức vụ Quyền Giám đốc Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh.
Với kinh nghiệm dày dạn và tâm huyết trong lĩnh vực bảo tàng - di sản, đồng chí Lê Thu Hiền và Ban Giám đốc mới được kỳ vọng sẽ tạo nên một luồng sinh khí mới cho hoạt động của bảo tàng, từ công tác sưu tầm, bảo quản, trưng bày đến các hoạt động truyền thông, kết nối cộng đồng.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch công bố các quyết định về công tác cán bộ. Theo đó, đồng chí Lê Thu Hiền, Giám đốc Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh, được tín nhiệm giữ chức vụ Quyền Giám đốc Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh
Trong phát biểu tại buổi lễ, đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: “Việc thành lập Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh không chỉ là một sự kiện mang tính tổ chức, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của tỉnh đối với sự nghiệp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa - cách mạng. Chúng tôi tin tưởng đội ngũ lãnh đạo mới sẽ phát huy năng lực, đổi mới tư duy và dẫn dắt bảo tàng trở thành điểm sáng trong hệ thống thiết chế văn hóa của địa phương.”
Trong xu hướng phát triển hiện nay, các bảo tàng trên thế giới không còn là “những ngôi nhà tĩnh lặng của ký ức”, mà đang chuyển mình trở thành những trung tâm văn hóa sáng tạo, học tập và trải nghiệm cộng đồng. Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh cũng không nằm ngoài xu hướng đó.
Dự kiến trong thời gian tới, bảo tàng sẽ triển khai nhiều chương trình giáo dục lịch sử tương tác, tổ chức các cuộc trưng bày chuyên đề, tọa đàm, giao lưu nhân chứng – nhân vật lịch sử, kết hợp với hoạt động trải nghiệm dành cho học sinh, sinh viên. Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ số trong trưng bày - thuyết minh, xây dựng bảo tàng ảo và không gian 3D sẽ giúp nâng cao khả năng tiếp cận và trải nghiệm cho công chúng trẻ.
Đây cũng là cơ hội để Nghệ An xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, góp phần đa dạng hóa điểm đến và gia tăng thời gian lưu trú cho du khách khi đến với vùng đất “địa linh nhân kiệt”.
Sự ra đời của Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh là minh chứng sinh động cho cách Nghệ An đang gắn kết quá khứ hào hùng với hiện tại năng động và tương lai phát triển. Trong không gian trưng bày của bảo tàng, mỗi hiện vật, mỗi bức ảnh, mỗi dòng chữ không chỉ là chứng tích lịch sử, mà còn là lời kể thầm lặng về những con người đã dâng hiến tuổi trẻ, sinh mệnh cho độc lập dân tộc.
Khi lớp trẻ đến với bảo tàng, được tiếp xúc với những tư liệu sống động về một thời máu lửa, đó cũng là lúc truyền thống được truyền lửa, lòng yêu nước được nuôi dưỡng, và lý tưởng sống được hình thành từ những điều giản dị nhất.
Với những giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa và giáo dục, Bảo tàng Nghệ An – Xô viết Nghệ Tĩnh xứng đáng là điểm nhấn quan trọng trong hành trình phát triển văn hóa của tỉnh Nghệ An. Đây không chỉ là nơi lưu giữ ký ức, mà còn là cánh cửa mở ra những hiểu biết sâu sắc, những trải nghiệm chân thực và những xúc cảm tự hào dành cho mọi thế hệ người Việt Nam.
Việc thành lập bảo tàng là bước đi chiến lược, góp phần xây dựng “thương hiệu văn hóa” của Nghệ An, khẳng định vị thế của một vùng đất giàu truyền thống cách mạng trong bản đồ văn hóa – lịch sử quốc gia. Từ đây, những câu chuyện của quê hương sẽ tiếp tục được kể, được truyền cảm hứng, để không chỉ sống mãi trong lòng người Nghệ, mà còn lan tỏa tới mọi miền đất nước và bạn bè quốc tế.
