Tháp Bà Ponagar đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

Tháp Bà Ponagar nằm trên đồi Cù Lao, bên dòng sông Cái, phường Bắc Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Tháp Bà là một quần thể kiến trúc nghệ thuật của người Chăm, được xây dựng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ XIII, bao gồm nhiều công trình, trong đó có bốn tháp chính và hai nhà khách, được xây dựng bằng gạch nung và đá, với những hoa văn, phù điêu tinh xảo kể về đời sống sinh hoạt của người Chăm xưa.

Tháp Bà Ponagar - Biểu tượng tín ngưỡng và nghệ thuật kiến trúc Chăm Pa cổ.

Tháp chính cao gần 23m, là một công trình kiến trúc độc đáo và thể hiện trình độ kỹ thuật cao của người Chăm cổ. Năm 1979, Tháp Bà Ponagar được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa quốc gia.

Việc công nhận Tháp Bà Ponagar là Di tích quốc gia đặc biệt thể hiện sự công nhận giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của công trình, khẳng định vị trí quan trọng của di tích này. Đây cũng là cơ hội để quảng bá hình ảnh Tháp Bà, góp phần nâng cao vị thế của di tích trong hệ thống di sản văn hóa Việt Nam.

Đồng thời, lần vinh danh này cũng là dịp để tỉnh Khánh Hòa đẩy mạnh quảng bá hình ảnh văn hóa, lan tỏa giá trị di sản đến bạn bè trong và ngoài nước. Tỉnh cam kết sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Tại hội thảo tham vấn ý kiến đối với xây dựng hồ sơ khoa học xin công nhận xếp hạng Tháp Bà Ponagar là Di tích quốc gia đặc biệt, diễn ra cuối tháng 4/2024, PGS. TS. Ngô Văn Doanh, nguyên Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, đánh giá Tháp Bà Ponagar là di tích "hiếm có" khi còn nhiều công trình kiến trúc mang những sắc thái khác nhau của vương quốc cổ Chăm Pa sau di sản thế giới Mỹ Sơn (tỉnh Quảng Nam).

Những công trình kiến trúc của Tháp Bà Ponagar đang và sẽ là những di sản lịch sử, văn hóa, nghệ thuật của nước ta. Đặc biệt, Tháp Bà là nơi duy nhất được người dân tôn thờ, sử dụng đến ngày nay trong tất cả các di tích đền, tháp Chăm Pa.

Người dân Khánh Hòa đi lễ Bà Ponagar.

Người dân thành kính dâng lễ vật lên Bà Ponagar.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đánh giá cao những nét tiêu biểu như không gian cảnh quan đặc sắc, kiến trúc tương đối nguyên vẹn với 4 tòa tháp, khu vực Mandapa với 10 cột lớn phía trong và 12 cột nhỏ hình bát giác ở phía ngoài.

Tại đây đang lưu giữ tượng nữ thần Ponagar bằng đá duy nhất ở Việt Nam, phù điêu hình lá đề "Shiva múa" ở tháp Đông Bắc... là những yếu tố để di tích Tháp Bà Ponagar được đề nghị là di tích quốc gia đặc biệt đầu tiên tại Khánh Hòa.

Cùng với Tháp Bà Ponagar, đợt xếp hạng lần thứ 17 năm 2025 còn vinh danh 4 di tích khác trên cả nước, bao gồm: Chùa Bối Khê, Đền Xám, cụm di tích liên quan đến nhà Mạc ở Dương Kinh và cụm di tích Từ Lương Xâm - căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938.

Khuê Việt Trường