Thêm thông tin, cơ sở đánh giá khách quan, sát thực tiễn

Thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, về chủ trương không tổ chức cấp huyện, sáp nhập cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều nhiệm vụ của HĐND cấp huyện sẽ chuyển về thuộc thẩm quyền của HĐND cấp xã.

Qua theo dõi, giám sát hoạt động của HĐND cấp xã trong thời gian qua, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Tuyên Quang nhận thấy, hoạt động thẩm tra tờ trình, dự thảo nghị quyết của các Ban HĐND một số xã, phường, thị trấn có nội dung chưa bảo đảm theo quy định; việc tham gia thảo luận tại phiên họp thẩm tra còn ít, tính phản biện chưa cao; chất lượng ban hành nghị quyết của một số HĐND cấp xã còn hạn chế, có nội dung còn chung chung...

Các ban HĐND tỉnh Tuyên Quang họp thẩm tra các dự thảo báo cáo, nghị quyết trình tại Kỳ họp thứ 9, HĐND tỉnh Khóa XIX. Ảnh: Nguyễn Nhật

Nhiều nguồn thông tin đa chiều phục vụ công tác thẩm tra

Do đó, để nâng cao chất lượng tham mưu ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính thuộc thẩm quyền của HĐND cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, từ kinh nghiệm thực tiễn hoạt động, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Tuyên Quang cho rằng, trước hết, cần nghiên cứu, bám sát các quy định của Luật và văn bản hướng dẫn liên quan được ban hành mới để thực hiện sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy. Trọng tâm là các nội dung liên quan đến thẩm quyền ban hành văn bản của HĐND cấp xã để áp dụng, triển khai thực hiện kịp thời, bảo đảm đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Xây dựng văn bản nói chung và văn bản quy phạm pháp luật nói riêng là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, do đó cần có đội ngũ nhân lực làm công tác tham mưu xây dựng văn bản có năng lực, nắm bắt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tình hình kinh tế - xã hội của địa phương; được đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật về văn bản hành chính và quản lý nhà nước, kỹ năng, nghiệp vụ xây dựng văn bản, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Đồng thời, cán bộ, công chức cấp xã cần xác định rõ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính; quá trình xây dựng văn bản phải tuân thủ các quy định về nội dung và hình thức, kỹ thuật trình bày đối với từng loại văn bản để thực hiện.

Quá trình xây dựng văn bản, ngoài nghiên cứu kỹ các tài liệu tham khảo, cần lưu ý đến hoạt động khảo sát, nắm tình hình thực tiễn của địa phương để có thêm thông tin, cơ sở, làm căn cứ đánh giá sự việc khách quan, sát tình hình thực tiễn hơn. Nhất là đối với các văn bản có tác động trực tiếp tới người dân, đến phát triển sản xuất, kinh doanh, đời sống, an sinh xã hội trên địa bàn để có nhận định chính xác, khách quan, từ đó đưa ra những nội dung văn bản phù hợp. Tùy nghị quyết cụ thể, các Ban HĐND xã lựa chọn nội dung phù hợp để xây dựng kế hoạch khảo sát trực tiếp tại cơ sở. Qua đó, sẽ tiếp nhận được nhiều nguồn thông tin phong phú, đa chiều phục vụ cho công tác thẩm tra; cần thiết khảo sát thực địa, làm việc với cơ sở, gặp các đối tượng điều chỉnh của nghị quyết để có đầy đủ thông tin đánh giá, nhận định.

Phối hợp, tham gia với UBND ngay từ đầu

Thực tiễn từ hoạt động thẩm tra, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Tuyên Quang nhận thấy, thẩm tra là “khâu” quan trọng thực hiện chức năng quyết định của HĐND theo Luật định, thẩm tra là để xem xét, cho ý kiến về tính hợp hiến, hợp pháp, bảo đảm văn bản ban hành phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nội dung văn bản ban hành phải bảo đảm khả thi thực hiện, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Đây là kênh giúp đại biểu HĐND có thêm thông tin, thấy được những vấn đề cần tập trung thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội và đời sống Nhân dân ở địa phương, góp phần bảo đảm cho nghị quyết của HĐND phát huy được tính hiệu lực, hiệu quả, đi vào cuộc sống. Chính vì vậy, các ban của HĐND xã cần đặc biệt quan tâm đến công tác này.

Đối với nội dung chưa phù hợp với tình hình thực tế, thiếu tính khả thi, còn có ý kiến trái chiều, Ban được phân công chủ trì thẩm tra chủ động báo cáo Thường trực HĐND để có định hướng, bảo đảm sự thống nhất. Báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND là một trong những tài liệu quan trọng cung cấp thông tin cho các đại biểu HĐND. Do vậy, nội dung báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND cần ngắn, gọn, đi sâu vào nội dung thẩm tra, thể hiện rõ tính khả thi; những kiến nghị cụ thể, phù hợp với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và điều kiện thực tế của địa phương.

Ngoài phối hợp giữa các Ban HĐND, các Ban HĐND cần thường xuyên phối hợp, tham gia với UBND ngay từ đầu quá trình xây dựng tờ trình và dự thảo nghị quyết (từ khâu khảo sát, lập tờ trình, dự thảo nghị quyết) để sớm tiếp cận, xem xét toàn diện, xuyên suốt những nội dung liên quan đến công tác thẩm tra sau này. Chủ động nghiên cứu sơ bộ nội dung ngay từ khi UBND gửi đề xuất xây dựng nghị quyết. Sự phối hợp tốt giữa các Ban và giữa các Ban HĐND với UBND trong quá trình thực hiện công tác thẩm tra sẽ góp phần nâng cao chất lượng các kỳ họp HĐND cũng như chất lượng hoạt động của HĐND nói chung.

Nguyễn Nhật