Thêm yêu di sản qua sắc màu hội họa

Họa sĩ Lê Phi Hùng (thứ hai từ trái sang) đoạt Giải nhất Cuộc thi vẽ tranh “Di sản văn hóa Việt Nam qua hội họa” năm 2025.

Triển lãm giới thiệu đến công chúng 100 tác phẩm xuất sắc nhất được lựa chọn từ 1.320 tác phẩm của 990 tác giả tham dự Cuộc thi vẽ tranh “Di sản văn hóa Việt Nam qua hội họa” lần thứ II-năm 2025, do Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tổ chức.

So với mùa giải đầu tiên diễn ra năm 2023, cuộc thi năm nay thu hút số lượng tác giả tham gia tăng gấp hơn 2 lần, đóng góp số lượng tác phẩm dự thi tăng gấp 1,5 lần, cho nên có sự đa dạng hơn hẳn về góc nhìn cũng như cách thức thể hiện.

Triển lãm đưa công chúng hòa vào hành trình du lịch di sản đầy cảm hứng, nơi du khách được dạo bước khám phá vẻ đẹp của những danh thắng, di tích kiến trúc độc đáo trải dài khắp mọi miền, như: Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Hoàng thành Thăng Long, làng cổ Đường Lâm, Thành cổ Sơn Tây (Hà Nội); Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh); chùa Bút Tháp (Bắc Ninh); Quần thể di tích Cố đô Huế, chùa Cầu Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn (Đà Nẵng); hang Sơn Đoòng (Quảng Trị); chùa Âng (Vĩnh Long)…

Đồng thời, được trải nghiệm những giá trị di sản văn hóa phi vật thể của quan họ, chầu văn, ca trù, hát bội, múa nghê, múa Bát, các lễ hội rước nước, Gầu Tào, Lồng Tồng, Pơ Thi, Ka tê Chăm…

Từ những di sản bình dị hiện diện trong đời sống thường nhật như nếp nhà rông, phiên chợ vùng cao, chiếc nón quai thao đến những giá trị văn hóa lưu giữ tinh hoa nghề thêu, nghề gốm, nghề dệt…

Bên cạnh sự phong phú về đề tài, góc tiếp cận di sản, triển lãm cũng cho thấy sự đa dạng về phong cách thể hiện với nhiều chất liệu, như: Sơn dầu, sơn mài, acrylic, đồ họa khắc in, lụa, chất liệu tổng hợp… Trong đó có những tác phẩm gây ấn tượng mạnh cho người xem ở cả ý tưởng và kỹ thuật. Tiêu biểu như “Dưới bóng nghìn năm” - tác phẩm đoạt giải cao nhất cuộc thi được tác giả Lê Phi Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) kiên trì thực hiện suốt nửa năm.

Anh chia sẻ, từng có dịp đến thăm Lăng Ngô Quyền vào một trưa cuối đông năm 2010. Chính cảm giác vừa thiêng liêng, vừa yên bình khi bước đi dưới hàng cây duối cổ nghìn năm - nhân chứng cho chiến công oanh liệt của cha ông, đã khơi gợi cảm hứng để anh ấp ủ ý tưởng và quyết tâm thực hiện tác phẩm trong năm nay để chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, 50 năm Giải phóng miền nam thống nhất đất nước và 1087 năm Chiến thắng Bạch Đằng.

Tác giả sử dụng kỹ thuật trổ nét của các nghệ nhân khắc tranh dân gian Đông Hồ để thể hiện từng chi tiết như thân cây, lá cây… trên giấy dó, tạo nên sự giao hòa tinh tế giữa sáng tạo truyền thống và đương đại.

Kỳ công không kém là tác phẩm acrylic trên vải “Bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống” - Giải nhì cuộc thi, tái hiện vẻ đẹp chân thực, bình dị của những nông cụ cổ xưa từng gắn bó sâu sắc một thời với ông cha ta, được tác giả Trương Mạnh Sáng (Thái Nguyên) lấy chất liệu từ nhiều chuyến đi thực tế kéo dài trong nhiều năm tại các điểm vùng cao quê hương mình, mang đến bố cục nghệ thuật vừa gần gũi, vừa thấm đẫm hơi thở quá khứ.

Góp phần tạo hiệu ứng thị giác đặc biệt cho triển lãm còn có “Nguồn cội” của Nguyễn Tuấn Dũng (Thanh Hóa). Tác phẩm gồm 25 miếng ghép nhỏ được kết nối bởi trục chủ đạo là những hình ảnh họa tiết trên trống đồng Đông Sơn. Sử dụng thủ pháp khắc vẽ acrylic trên chất liệu composite có gắn đèn sáng, tác giả khiến nhiều người xem không khỏi trầm trồ bởi càng quan sát gần, càng cảm nhận rõ từng đường nét hoa văn cổ hiện lên rõ ràng, tinh xảo, thể hiện mạch nguồn di sản Việt được nối dài, lan tỏa qua các thời kỳ lịch sử. Mỗi tác phẩm không chỉ phản ánh nỗ lực sáng tạo cá nhân mà còn mang theo tinh thần trân trọng di sản.

Họa sĩ Lê Huy Tiếp, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cuộc thi nhận định: Cuộc thi năm nay tuy không có Giải xuất sắc nhưng chất lượng nhìn chung đồng đều hơn. Xuất hiện nhiều tác phẩm đẹp, thể hiện được tâm huyết, công phu của tác giả trong quá trình sáng tạo. Đáng chú ý, chiếm tới gần một nửa là tác giả trẻ, cho thấy những người trẻ ngày càng quan tâm nhiều hơn tới di sản văn hóa cha ông.

Đó cũng là lý do Ban tổ chức cuộc thi năm nay quyết định đưa thêm vào cơ cấu giải hạng mục Giải trẻ dành cho những tác giả sinh từ năm 2000 trở lại đây, nhằm khích lệ, tạo động lực để thế hệ trẻ tiếp tục dấn thân, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Tuy nhiên, theo Ban tổ chức, qua hai mùa giải vẫn có thể nhận ra tổng thể tác phẩm tham dự còn thiếu sự cân đối giữa các loại hình di sản, giữa các thời kỳ lịch sử; nhất là còn vắng bóng tác phẩm khai thác mảng đề tài về di sản lịch sử-cách mạng, về Đảng và thời kỳ hiện đại.

TRANG ANH