Tối 2/11, hàng chục hộ dân thuộc xóm Phú Xuân, xã Châu Nhân, huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) ùn ùn kéo nhau ra đồng để vớt rươi. Mùa rươi bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 11 âm lịch hàng năm nhưng thường mỗi tháng có vài ba ngày rươi nổi nhiều.
Để săn rươi, người dân phải mang theo vợt, xô, chậu, rổ, rá...
Rươi là loài được dân gian gọi là "rồng đất" bởi có giá trị dinh dưỡng cao. Loài này sống dưới lớp bùn lầy gần sông. Bởi vậy, vào những ngày rằm, mùng 1 hoặc một số ngày bất kỳ trong tháng, hàng triệu con rươi ùn ùn từ dưới đất lên, người dân chỉ cần dùng vợt vớt cho vào xô.
Rươi thường xuất hiện vào buổi tối hoặc nửa đêm về sáng. Chỉ trong một đêm, bà Phạm Thị Trâm (trú xóm Phú Xuân, xã Châu Nhân) thu hoạch được khoảng 7 kg rươi. Với giá bán tại ruộng gần 400.000/kg, bà Trâm đút túi gần 3 triệu đồng.
“Nghề săn rươi có từ lâu đời. Tùy theo con nước để xác định rươi lên sớm hay muộn, ngày hôm sau sẽ lên muộn hơn 1 tiếng so với ngày trước. Ngày bình thường, tôi vớt được khoảng 4-5kg rươi. May mắn, có ngày được hơn 1 yến. Với giá bán khá cao mang lại thu nhập tốt cho gia đình”, bà Trâm nói.
Kế bên ruộng bà Trâm, ông Phạm Văn Lợi cũng đang hì hục vớt rươi. Ông cho biết, tối nay rươi về nhiều hơn tối qua nhưng con nhỏ hơn. Trong một buổi tối, ông vớt được gần 1 yến rươi, bán ngay tại ruộng được gần 4 triệu đồng.
“Trước đây rươi được thu hoạch để làm thức ăn hay làm mắm (ruốc) ăn dần. Khoảng 15 năm trở lại đây, rươi trở thành đặc sản, được các nhà hàng chế biến thành nhiều món ăn ngon. Giá rươi vì thế cũng tăng gấp nhiều lần, trở thành nguồn thu nhập chính của gia đình”, ông Lợi chia sẻ.
Để có thể thu hoạch được rươi, người dân thường rào quanh ruộng của mình bằng lưới, đào "trẹm" để dẫn nước từ ngoài sông vào ruộng để rươi "mọc" và tháo nước ra khi rươi nổi nhiều. Rươi theo dòng chảy tụ vào hố nước trước cửa "trẹm" , người dân chỉ cần lấy vợt để xúc.
Công việc tưởng chừng đơn giản nhưng khá vất vả bởi người vớt phải cúi khom lưng trong thời gian dài, nhanh tay vợt rươi, tránh rươi lao vào lưới chắn hay theo dòng nước trôi ra ngoài mương.
Không phải đầu tư công sức, tiền của nuôi trồng, chăm bón nhưng lại được bán với giá thành cao nên người dân gọi rươi là “lộc trời”.
Từ khi rươi trở thành đặc sản có giá trị kinh tế cao, chính quyền xã Châu Nhân, huyện Hưng Nguyên đã phân chia ruộng. Rươi vào ruộng nhà nào, nhà ấy thu hoạch, không có việc tranh giành lẫn nhau.
Rươi được thương lái thu mua ngay tại ruộng với giá dao động từ 370-400 nghìn/kg. Ngoài việc cung cấp cho các nhà hàng nội tỉnh, rươi Châu Nhân được xuất khẩu ra nhiều tỉnh thành trong cả nước. Ngày nay, người ta cấp đông rươi để phục vụ thực khách quanh năm chứ không cần phải đợi vào mùa mới có.
Video người dân rọi đèn săn rươi ở xã Châu Nhân, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An
Thu Hiền