Thi hành án tín dụng ngân hàng: Số việc không nhiều nhưng giá trị thường chiếm trên 50% so với các loại án
Sáng nay, ngày 23/8, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp với Tổng cục Thi hành án dân sự - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm 'Hoàn thiện cơ chế chính sách Thi hành án dân sự và giải quyết những tình huống vướng mắc thực tiễn trong công tác thi hành án tín dụng ngân hàng' tại Quảng Ninh.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong thời gian qua, đặc biệt là từ đầu năm 2024 đến nay, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp và hệ lụy của hậu đại dịch COVID-19 đã gây nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế trong nước. Theo đó, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thu nhập của người dân khó khăn, nợ xấu ngành ngân hàng có xu hướng tăng cao.
Toàn cảnh Tọa đàm
“Theo số liệu của NHNN, tính đến cuối tháng 6/2024 tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã lên mức 4,56%. Nếu tính cả nợ tiềm ẩn có khả năng thành nợ xấu, nợ xấu bán cho VAMC... thì tỷ lệ nợ xấu khoảng 6,44%”, ông Hùng nói.
Trong bối cảnh đó, hoạt động của các Cơ quan Thi hành án dân sự có vai trò vô cùng quan trọng đối với việc thu hồi nợ của các TCTD.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự cho biết, hàng năm, Quốc hội, Chính phủ giao chỉ tiêu thi hành xong trong số có điều kiện thi hành năm sau cao hơn năm trước. Trên cơ sở đó, năm 2024, Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 3011/QĐ-BTP ngày 25/12/2023 ban hành Chương trình trọng tâm công tác thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính năm 2024 giao chỉ tiêu cụ thể thi hành xong trong số có điều kiện thi hành xong trên 83,25% về việc, trên 46,45% về tiền.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự
“Đối với các vụ việc liên quan tới thi hành các khoản thu cho tổ chức tín dụng, thực tiễn cho thấy, tuy số việc không nhiều, nhưng giá trị phải thi hành luôn chiếm tỷ trọng lớn so với các loại án (thông thường chiếm trên 50% so với tổng số tiền phải thi hành chung của tất cả các loại)”, ông Sơn nói.
Mặc dù công tác phối hợp giữa Cơ quan thi hành án dân sự và các TCTD đã có chuyển biến tích cực, tuy nhiên, ông Hùng nhận định, việc thi hành án tín dụng ngân hàng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc dẫn đến khả năng thi hành bản án bị hạn chế, hiệu quả thu hồi nợ của TCTD chưa đáp ứng yêu cầu bởi nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân nguyên nhân chủ yếu là quy định pháp luật thi hành án và pháp luật liên quan chưa đồng bộ, chưa thống nhất, chưa rõ ràng, cụ thể.
Minh chứng phần nào cho nhận định trên, đại diện TPBank cho biết, thực tế phát sinh nhiều trường hợp khó khăn như khi kê biên do tài sản bảo đảm là bất động sản mà TCTD đề nghị kê biên có sai lệch về diện tích (tăng thêm) hoặc tài sản bảo đảm có tài sản gắn liền với đất của thửa liền kề xây chồng lấn.
Hay khi kê biên do tài sản bảo đảm là bất động sản mà TCTD đề nghị kê biên quyền sử dụng đất có tài sản gắn liền với đất (không thế chấp do không ghi nhận trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) xây lấn chiếm vào đất công (vỉa hè…) mà phá dỡ tài sản trên đất sẽ ảnh hưởng tới kết cấu và giá trị tài sản bảo đảm; khó khăn khi kê biên do tài sản bảo đảm là xe ô tô mà TCTD đề nghị kê biên nhưng không xác minh được xe.
Cũng theo đại diện TPBank, khó khăn khi kê biên do tài sản bảo đảm là bất động sản mà TCTD đề nghị kê biên mà tài sản bảo đảm tại thời điểm khởi kiện là quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán căn hộ chung cư. Đến khi yêu cầu thi hành án thì căn hộ chung cư của khách hàng đã được cấp giấy chứng nhận sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và Bên bảo đảm không ký Hợp đồng thế chấp mới với Ngân hàng theo thông tin tài sản bảo đảm ghi nhận trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
“Khó khăn khi TCTD hoàn thành thủ tục bán đấu giá tài sản bảo đảm để thu nợ thì cơ quan thi hành án thực hiện gửi văn bản đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đề nghị ngăn chặn giao dịch sang tên tài sản dẫn đến tâm lý người có nhu cầu mua tài sản bảo đảm có thể từ bỏ không tham gia đấu giá tài sản bảo đảm do các TCTD bán đấu giá”, đại diện TPBank cho biết.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam
Bà Tạ Thị Hồng Hoa, Phó Vụ trưởng Vụ 11, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhận định, án liên quan đến tín dụng ngân hàng luôn là vấn đề phức tạp và thường có số tiền thi hành lớn so với các loại án khác. Thực trạng hiện nay, nhiều vụ việc tồn đọng từ các năm trước, đến nay vẫn chưa có, thậm chí mất điều kiện thi hành án hàng chục, hàng trăm tỷ đồng mà nguyên nhân cơ bản của tình trạng này là do khó khăn trong việc xử lý tài sản bảo đảm.
“Với góc nhìn kiểm sát việc tuân theo pháp luật đối với công tác thi hành án dân sự, tôi cho rằng, ngoài lý do từ người vay vốn và cũng là người phải thi hành án (mất khả năng thanh toán hoặc có hành vi gian dối, chây ì) còn có nguyên nhân từ phía các cơ quan liên quan, không loại trừ từ việc thẩm định, quản lý, xử lý tài sản thế chấp”, bà Hoa cho biết.
Ông Hùng nhấn mạnh: “Xuất phát từ thực tiễn, Tổng cục Thi hành án - Bộ Tư pháp đã đề xuất trình Chính phủ sửa đổi bổ sung Nghị định 62/2015/NĐ-CP về quy định chi tiết, hướng dẫn một số điều của Luật Thi hành án dân sự, nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn trong quá trình thi hành án các bản án nói chung cũng như các bản án về tín dụng nói riêng; đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho công tác thi hành án dân sự”.
