Thi tốt nghiệp THPT 2024: Bước đầu đổi mới đề thi

Thí sinh ở TPHCM kết thúc ngày thi thứ 2. Ảnh: Đoàn Xá.

Chọn bài thi KHXH vì... dễ kiếm điểm

Sau ngày thi đầu tiên 27/6 với môn Ngữ văn và Toán, hơn 1 triệu thí sinh cả nước đã bước vào ngày thi thứ hai (28/6) với bài thi tự chọn tổ hợp Khoa học tự nhiên (KHTN) hoặc tổ hợp Khoa học xã hội (KHXH) vào buổi sáng, buổi chiều thi môn Ngoại ngữ.

Năm nay, số thí sinh đăng ký thi bài thi KHXH chiếm tỉ lệ áp đảo tới 63% với 670.000 thí sinh. Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) sau buổi thi cho thấy, số thí sinh tham dự bài thi này đạt hơn 95% so với tổng số đăng ký dự thi. Có trên 99% thí sinh dự thi bài thi KHTN trong tổng số thí sinh đăng ký dự thi.

Có 9 thí sinh bị đình chỉ thi trong buổi sáng 28/6, giảm hơn một nửa so với 22 thí sinh bị đình chỉ thi hai bài thi này năm 2023. Trước đó, buổi thi Toán, cả nước có 3 thí sinh vi phạm quy chế thi, trong đó có 1 thí sinh bị đình chỉ thi, 2 thí sinh bị khiển trách. So với năm ngoái, số thí sinh bị đình chỉ thi đã giảm 3 thí sinh (năm 2023 có 4 thí sinh bị đình chỉ thi).

Ý kiến của một số thí sinh tại các địa điểm thi ở TPHCM cho thấy, bài thi tổ hợp không quá khó nhưng dài, nhiều kiến thức, dự kiến có tính phân hóa cao. Ghi nhận tại địa điểm thi Trường THPT Bà Điểm (huyện Hóc Môn), nhiều thí sinh cho biết chọn lựa bài thi môn KHXH vì “dễ kiếm điểm” hơn so với bài thi KHTN.

Em Duy Thành, một thí sinh chọn bài KHXH cho biết: “Em thấy đề thi trắc nghiệm và kiến thức về lĩnh vực KHXH thì dễ có điểm hơn. Như môn Lịch sử, khoảng 30 câu đầu đều khá dễ dàng, có kiến thức cơ bản và chịu khó suy luận chút là làm được. Còn 10 câu sau thì khá khó, đều là kiến thức chuyên sâu. Hay môn Địa lý thì một nửa số câu hỏi cũng khá dễ, chỉ nửa sau là nhóm câu hỏi khó mà thôi”. Tương tự, nhiều thí sinh khác ở điểm thi Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền (quận Tân Bình) cũng cho rằng bài thi KHXH dễ dàng hơn bài thi KHTN.

Tuy nhiên, không phải thí sinh nào cũng tránh tổ hợp KHTN, em Bích Ngọc, ở điểm thi Nguyễn Thượng Hiền cho biết em rất yêu thích môn Vật lý và Hóa học. “Chỉ cần học lực khá một chút là làm ổn bài thi KHTN thôi. Ở bài thi môn Vật lý chỉ có 10 câu cuối là khá khó, còn 30 câu trước thì cũng bình thường. Em làm được hết 40 câu nhưng chỉ được khoảng 35 câu thôi. Còn môn Sinh học có 25 câu là em chắc chắn, số câu còn lại khá khó” - Bích Ngọc vui vẻ cho biết.

Theo số liệu từ Sở GDĐT TPHCM, tổng số thí sinh đăng ký dự thi ở tổ hợp KHTN (Vật lý 49.444, Hóa học 49.730, Sinh học 49.234); KHXH (Lịch sử: 37.037, Địa lý 36.836, Giáo dục công dân 26.421). Trong khi đó, đối với môn Ngoại ngữ, số lượng thí sinh đăng ký môn tiếng Anh là 73.347, tiếng Nga 0, tiếng Pháp 124, Tiếng Trung 176, tiếng Đức 12, Tiếng Nhật 76, Tiếng Hàn 22. Đặc biệt, có 13.076 thí sinh được miễn thi môn Ngoại ngữ theo quy định chung của Bộ GDĐT.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2024 đã khép lại với nhiều niềm vui. Ảnh: Quang Vinh.

Thở phào với bài thi tổ hợp KHTN

Với bài thi tổ hợp KHTN, ở môn Vật lí, ông Đặng Quốc Thắng - giáo viên hệ thống giáo dục Alpha nhận định, đề đã giữ nguyên cấu trúc, gần như không có sự thay đổi so với đề thi chính thức năm 2023 và tương đối bám sát cấu trúc của đề thi nhưng khó hơn so với đề minh họa mà Bộ GDĐT đã công bố. Kiến thức chủ yếu tập trung ở lớp 12 (36 câu), kiến thức lớp 11 (4 câu), trong đó khoảng 30 câu đầu kiến thức rất cơ bản, phục vụ yêu cầu xét tốt nghiệp. Câu 31 - 35 là các dạng bài tập rất quen thuộc trong các năm gần đây. Câu 36 - 40 phục vụ việc phân hóa học sinh với những vùng kiến thức giống với năm 2023. Dự đoán phổ điểm sẽ là 7,5 - 8 điểm.

Nhiều giáo viên đến từ Hệ thống giáo dục Hocmai đánh giá ở môn Hóa học, đề thi không quá khó, với 75% câu hỏi (30/40 câu) thuộc mức độ nhận biết - thông hiểu, 25% câu hỏi (chiếm 10/40 câu) thuộc mức độ vận dụng - vận dụng cao. Trong đề xuất hiện một số câu hỏi tính toán gắn liền với đời sống thực tế nhằm kiểm tra khả năng vận dụng các kiến thức đã học vào cuộc sống của thí sinh.

Ở môn Sinh học, đề phù hợp với mục tiêu xét công nhận tốt nghiệp, có độ phân hóa tốt để xét tuyển đại học. Đỉnh của phổ điểm có thể ở giá trị 5,5 - 6,5 điểm. Đề không quá khó nhưng dài, các học sinh giỏi và có kĩ năng tốt có thể đạt điểm 10.

Một số câu hỏi tiệm cận đề thi 2025

Với tổ hợp Khoa học xã hội, đề thi môn Lịch sử được nhiều giáo viên đánh giá là đảm bảo tính phân hóa, vừa sức, phù hợp các đối tượng học sinh khác nhau. Cụ thể, 20 câu đầu học sinh chỉ với kiến thức phổ thông đơn giản đã có thể làm được. Những câu hỏi mức độ 3, 4 đòi hỏi học sinh phải nắm chắc, hiểu các nội dung kiến thức, có khả năng khái quát, tổng hợp, phân tích, tư duy tốt mới có thể đạt được điểm tối đa.

Cô Hoàng Thị Thúy Nga, Trường THPT Hương Khê (huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) nhận định, điểm mới của đề Lịch sử năm nay là có những dạng câu mới như trích dẫn nhận định, đánh giá, sử liệu để thí sinh phân tích, đánh giá các sử liệu, phát triển năng lực tư duy sáng tạo và tiệm cận đề thi 2025.

Đề thi tổ hợp môn KHXH tiếp tục được đánh giá là nhẹ nhàng hơn, không gây áp lực cho thí sinh. Ở môn Địa lý, do được sử dụng Atlas, thí sinh dễ dàng làm được 15 câu. Phần câu hỏi biểu đồ không khó như năm 2023 nên để điểm trên trung bình không khó. Phổ điểm có thể từ 7. Khả năng thí sinh đạt điểm 9 - 10 có thể nhiều hơn năm ngoái do không có nhiều câu hỏi khó.

Môn Giáo dục công dân tiếp tục là một môn gỡ điểm khi có lượng kiến thức nhiều trong chương trình, học sinh đã được luyện tập kỹ. Dự kiến phổ điểm sẽ rơi nhiều vào 7-8.

Môn thi cuối cùng là Tiếng Anh theo hình thức trắc nghiệm nên thí sinh cũng giảm tải áp lực nhiều. Đề thi có cấu trúc quen thuộc, nếu học chắc kiến thức cơ bản, thí sinh có thể nắm chắc điểm 8. Nhiều thí sinh bước ra khỏi điểm thi với nụ cười rạng rỡ, tự tin giành điểm cao ở môn thi cuối cùng, cũng là khép lại hành trình 12 năm đèn sách.

Mở ra chặng đường mới

Lứa thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 là những học sinh cuối cùng học sách giáo khoa lớp 12 theo chương trình GDPT 2006. Xác định đây là kỳ thi cuối nên không ai muốn “bỏ lỡ” kỳ thi này để rồi phải gập ghềnh hơn nữa trong kỳ thi của năm 2025 và những năm tiếp theo khi học sinh sẽ học và thi theo chương trình 2018 theo định hướng đánh giá năng lực. Mặc dù trước đó Bộ GDĐT đã khẳng định học sinh học chương trình nào sẽ thi tốt nghiệp THPT theo chương trình đó nhưng tâm lý không muốn rớt lại phía sau là tâm trạng của bất cứ thí sinh và phụ huynh nào. Nhìn từ số thí sinh bị đình chỉ trong cả kỳ thi năm nay đã giảm đáng kể so với năm 2023 cho thấy công tác tuyên truyền, vận động thí sinh và người nhà trong việc tuân thủ kỷ luật trường thi đã được thực hiện bài bản, hiệu quả, đạt kết quả tốt.

Bên cạnh đó, với đề thi dần đổi mới theo hướng đánh giá năng lực, đòi hỏi tư duy tổng hợp, phân tích, nhận định thì việc gian lận, sử dụng tài liệu trong phòng thi cũng sẽ dần được giảm tải. Đặc biệt với môn Ngữ văn, kỳ vọng về một kỳ thi từ năm 2025 sẽ không có “lộ đề, lọt đề” dù chỉ là… đoán mò, suy diễn của một số cá nhân nhưng cũng ít nhiều gây ảnh hưởng tâm lý thí sinh trước, trong và sau mỗi kỳ thi những năm qua đang được xã hội “đặt hàng” ngành giáo dục.

Thu Hương - Đoàn Xá