Thị trường Nhật Bản quan tâm đến gạo Việt Nam

Gạo từ kho dự trữ của chính phủ Nhật Bản được bày bán ở một siêu thị của công ty Ito-Yokado ở Tokyo hồi cuối tháng Năm. Ảnh: Kyodo

Hôm 5-6, trang tin Nikkei Asia cho biết, Tập đoàn Tân Long của Việt Nam có kế hoạch bán hơn 20.000 tấn gạo sang Nhật Bản trong năm nay. Con số này tăng gấp bốn lần tổng lượng gạo xuất khẩu của tập đoàn này sang Nhật Bản hồi năm ngoái và tương đương với mức tiêu thụ gạo hàng năm của khoảng 400.000 người.

Trước đây, Tân Long chủ yếu xuất khẩu gạo indica hạt dài (loại gạo trồng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới). Nhưng vào mùa thu năm ngoái, công ty đã mở rộng sang xuất khẩu gạo japonica hạt ngắn. Đây là loại gạo thường được trồng ở Nhật Bản.

Sau khi nhập khẩu, gạo của Tân Long sẽ được chuyển đến các nhà bán lẻ Nhật Bản. Tại một cửa hàng tạp hóa ở tỉnh Kanagawa, gần Tokyo, một bao gạo loại 5 kg của Tân Long có giá bán khoảng 3.200 yen (22,4 đô la Mỹ) vào thời điểm cuối tháng Năm. Mức giá này thấp hơn 20% so với giá bán lẻ trung bình của các loại gạo tại Nhật Bản.

Công ty thương mại Kanematsu bắt đầu nhập khẩu gạo vào tháng Ba, với kế hoạch đưa 20.000 tấn vào Nhật Bản cuối năm nay. Lượng gạo này chủ yếu từ Mỹ, còn gạo japonica từ Việt Nam sẽ chiếm khoảng 500-1.000 tấn.

"Bên cạnh yếu tố giá thấp, việc gạo japonica từ Việt Nam được các nhà hàng Nhật Bản tại châu Á sử dụng rộng rãi cũng khiến loại gạo Việt Nam trở nên hấp dẫn", đại diện của Kanematsu nói.

Kanematsu chủ yếu bán sỉ gạo Việt Nam cho các nhà hàng nhưng một số sẽ được cung cấp cho các siêu thị và các nhà bán lẻ khác, với giá bán lẻ dự kiến sẽ nằm trong khoảng từ 3.500 - 4.500 yen cho mỗi bao 5 kg.

Hồi tháng trước, Cục Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan tổ chức Hội nghị gạo Thái Lan tại Bangkok. Sự kiện này đã thu hút khoảng 500 khách tham dự từ 30 quốc gia, bao gồm cả Nhật Bản.

Bộ trưởng Thương mại Thái Lan Pichai Naripthaphan cho biết, Thái Lan sẽ bán gạo có giá trị gia tăng cao ra thế giới để tăng thu nhập cho nông dân, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng xuất khẩu gạo sẽ thu về ngoại tệ.

Tại một siêu thị ở trung tâm Bangkok, gian hàng gạo không chỉ bán gạo indica mà còn các giống gạo japonica trồng tại địa phương như Sasanishiki và Akitakomachi. Tính đến giữa tháng 5, một bao gạo Sasanishiki 5 kg có giá 230 baht (khoảng 7 đô la Mỹ), chỉ bằng 1/4 giá bán lẻ tại Nhật Bản.

Thái Lan hiện xuất khẩu khoảng 300.000 tấn gạo sang Nhật Bản mỗi năm, chiếm khoảng 43% lượng gạo nhập khẩu của nước này.

Tuy nhiên, với những lo ngại liên tục về tính hiệu quả lâu dài của ngành lúa gạo Nhật Bản, các quan chức ngành gạo Thái Lan thấy rằng, con số này có thể tăng lên đáng kể.

Giá gạo ở Nhật Bản đã tăng gấp đôi kể từ năm ngoái, một phần do thời tiết khô hạn ảnh hưởng đến sản lượng trong nước. Trong một nỗ lực giải quyết tình trạng giá gạo cao dai dẳng, tuần trước, chính phủ bất ngờ quyết định bán gạo trữ trự trực tiếp cho người tiêu dùng thông qua các nhà bán lẻ. Giá bán mỗi bao 5 kg chỉ 2.000 yen (14 đô la), thấp hơn một nửa so với giá trung bình trên thị trường.

Các vùng trồng lúa ở Đông Nam Á thường có hai vụ thu hoạch và một số vùng ở miền Nam Việt Nam và miền Trung Thái Lan trồng đến ba vụ lúa, nghĩa là sản lượng cao hơn và giá thấp hơn so với gạo ở Nhật Bản. Chi phí lao động chiếm khoảng một 1/5 chi phí sản xuất gạo, cũng thấp hơn ở Nhật Bản.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Việt Nam và Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai và thứ ba thế giới sau Ấn Độ trong niên vụ kinh doanh 2024-2025. Thị trường xuất khẩu gạo chính của hai nước này là Indonesia và Philippines, nhưng thị trường Nhật Bản đang thu hút sự quan tâm khi giá gạo ở đây tăng vọt trong năm qua.

"Các chính quyền địa phương ở Đông Nam Á dường như đang khuyến khích nông dân trồng lúa có giá trị gia tăng cao như gạo japonica để tìm kiếm cơ hội xuất khẩu”, Yukihisa Yamada, chuyên gia của Viện nghiên cứu Norinchukin nói,

Các nhà bán lẻ Nhật Bản đang tăng cường dự trữ gạo nhập khẩu. Aeon, nhà bán lẻ lớn nhất Nhật Bản, bắt đầu bán hỗn hợp gạo Nhật Bản và Mỹ hồi tháng Tư. Trong tuần này, Aeon sẽ bắt đầu bán gạo Calrose từ bang California, Mỹ với giá 2.894 yen cho bao 4 kg.

Tháng 11 năm ngoái, công ty điều hành siêu thị Seiyu bắt đầu bán gạo japonica trồng ở Đài Loan. Hiện giá bán của gạo Đài Loan là 3.769 yen cho bao 5 kg, thấp hơn khoảng 10% so với giá trung bình của các loại gạo trồng tại Nhật Bản.

Chính phủ Nhật Bản vẫn hạn chế nhập khẩu gạo để bảo vệ nông dân trong nước. Hiện tại, chính phủ Nhật Bản chỉ nhập khẩu tối đa 100.000 tấn gạo cho mục đích phục vụ tiêu dùng trực tiếp mà không phải chịu thuế theo khuôn khổ tiếp cận tối thiểu.

Các nhà nhập khẩu như Kanematsu nhập khẩu phần lớn gạo bên ngoài hệ thống tiếp cận tối thiểu, phải trả mức thuế là 341 yen cho một kg. Nhưng với giá gạo trong nước lên tới hơn 4.000 yen cho bao 5 kg, các công ty này dự đoán nhu cầu gạo từ Đông Nam Á có giá cả phải chăng hơn sẽ tăng lên, ngay cả khi chịu chi phí nhập khẩu.

Theo Nikkei Asia

Lê Linh